baedeker łódzki: Maurycy Trębacz - artysta, który wybrał Łódź.

poniedziałek, 22 stycznia 2018

Maurycy Trębacz - artysta, który wybrał Łódź.

Maurycy (Mojżesz) Trębacz urodził się w 1861 roku w Warszawie. Studiował w warszawskiej Klasie Rysunkowej u Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego oraz, dzięki stypendium uzyskanym od adwokata Stanisława Rotwanda przy poparciu wybitnego malarza Leopolda Horowitza, w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie u Jana Matejki i Leopolda Loefflera.

W latach 1882-1884 kontynuował studia w Monachium. Dalsze studia w Akademii Sztuk Pięknych ukończył pod kierunkiem Sandora Wagnera w 1884 roku z wielkim srebrnym medalem za obraz „Z martyrologii” – akademickie studium leżącego mężczyzny do zaginionego płótna „Miłosierny Samarytanin” i debiutując w monachijskiej Kunstevereine i warszawskim salonie Krywulta.

Miłosierny Samarytanin

W 1887 roku wystawiał swe prace na I Ogólnopolskiej Wystawie Sztuki w Krakowie i w Zachęcie.

Artysta przez wiele lat pozostawał w swej twórczości pod wpływem szkoły monachijskiej.W 1888 roku Trębacz po raz pierwszy odwiedził Łódź.

"Rozwój", rok 1900.

W latach 1889-1894 przebywał wraz z Samuelem Hirszenbergiem (czytaj TUTAJ) w Paryżu, gdzie doskonalili swe umiejętności w paryskiej Academie Colarossi (tam za obraz „Rekonwalescentka”, eksponowany podczas Powszechnej Wystawy Światowej, otrzymał brązowy medal) i w Monachium.

Rekonwalescentka

Później osiadł w Warszawie, okresowo przebywał we Lwowie i Drohobyczu.

Widok z Kazimierza Dolnego

W marcu 1910 roku zaprezentował swoje obrazy na wystawie przy ulicy Andrzeja 7, a w 1913 roku przeniósł się do naszego miasta na stałe i otworzył pracownię przy ulicy Gdańskiej (dawna ulica Długa).

"Rozwój", rok 1913.

"Tygodnik Łódzki Ilustrowany", rok 1912.

"Rozwój", rok 1912.

"Gazeta Łódzka", rok 1913.

Zamieszkał przy ulicy Zawadzkiej 39 (dzisiaj ulica Próchnika), a od stycznia 1919 roku przy ulicy Piotrkowskiej 71, gdzie prowadził do września 1939 roku prywatną szkołę rysunku i malarstwa.

"Ilustrowana Republika", rok 1925.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

W 1913 roku w Hotelu Savoy odbyła się jubileuszowa ekspozycja dzieł artysty.

W parku

Lubił spotykać się w pracowni swego przyjaciela Samuela Hirszenberga przy ulicy Spacerowej 1 (dzisiaj al. Kościuszki) z gronem artystów starszej generacji: Natanem Altmanem, Dawidem Modensteinem, Leopoldem Plichowskim.

Argumenty uczonych

"Godzina Polski", rok 1918.

W kamienicy (przy Piotrkowskiej 71), w której mieszkał Maurycy Trębacz miało swoją siedzibę i salon wystawienniczy Stowarzyszenie Artystów i Zwolenników Sztuk Pięknych w Łodzi.

"Głos Polski", rok 1919.

W 1919 roku Maurycy Trębacz obchodził jubileusz 40-lecia twórczości, uświetniony zorganizowaną przy ulicy Piotrkowskiej 71 przez Stowarzyszenie Artystów i Zwolenników Sztuk Pięknych (SAiZSP) wystawą jego prac.

"Głos Polski", rok 1919.

Martwa natura z peoniami

Martwa natura z truskawkami

Martwa natura z kwiatami i filiżanką

W następnych latach artysta aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym Łodzi, wysyłał też obrazy na wystawy w Warszawie.

"Ilustrowana Republika", rok 1932.

Dziewczyna z koszem

W 1926 roku w Miejskiej Galerii Sztuki odbyła się wystawa jubileuszowa z okazji 50-lecia jego działalności artystycznej, a ostatnia wystawa indywidualna w siedzibie Stowarzyszenia Humanitarnego „Montefiore – B’nei B’rith” przy ulicy Piotrkowskiej 90.

Maurycy Trębacz na wystawie swoich prac.

(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego).

Portret dziecka

W okresie międzywojennym Maurycy Trębacz tworzył nadal malarstwo realistyczne i nie był związany z żadną wyraźnie określoną grupą artystyczną.

"Ilustrowana Republika", rok 1932.

W synagodze

Malował wiele sentymentalnych obrazów i szkiców o tematyce żydowskiej, chętnie nabywanych przez klientów dla ozdoby mieszczańskich wnętrz.

Portret mężczyzny Rebe

W twórczości Trębacza widoczny jest historyczny realizm, wyraźny w „scenach salonowych”, pejzażach i portretach oraz kompozycjach na tematy żydowskie.

Portret żydowskiego starca

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

W 1928 roku jeden z jego obrazów zatytułowany „Z martyrologii” zakupiła Gmina Miejska do zbiorów przyszłego Muzeum Historii i Sztuki.

"Głos Polski", rok 1926.

"Głos Poranny", rok 1931.

Cyganka

"Ilustrowana Republika", rok 1931.

W 1932 roku artysta kandydował do nagrody miasta Łodzi dla Polskich Sztuk Plastycznych, ale przegrał na rzecz Władysława Strzemińskiego.

Szczyt kamienicy przy Piotrkowskiej 71, w której mieszkał Maurycy Trębacz - z wizerunkami wielkich łodzian. Widzimy tu, między innymi… Władysława Strzemińskiego, rywala Maurycego Trębacza do nagrody miasta Łodzi dla Polskich Sztuk Plastycznych.

"Głos Poranny", rok 1932.

Dla osłodzenia porażki Rada Miejska, na wniosek Przecława Smolika i ławnika Antoniego Purtala, postanowiła z dniem 1 września 1932 roku „przyznać artyście malarzowi Maurycemu Trębaczowi, znajdującemu się w nader trudnych warunkach materialnych, dożywotnie wsparcie z funduszów miejskich w kwocie zł 125 miesięcznie”. Fundusz pochodził z kredytów przewidzianych na „zapomogi dla starców i osób niezdolnych do pracy”.

"Głos Poranny", rok 1933.

Portret młodej kobiety Portret mężczyzny

Do 1939 roku artysta mieszkał przy ulicy Wólczańskiej 140. Po wybuchu II wojny światowej jego rodzina zmuszona była przenieść się do getta na ulicę Limanowskiego 19. Zmarł tam z powodu wyniszczenia organizmu 29 (lub 21) stycznia 1941 roku i został pochowany na cmentarzu przy ulicy Brackiej.

Z żoną Polą miał córkę Zofię i syna Bronisława.