Grzegorz Timofiejew - poeta Łodzi... "nie złamany w walce i w nadziei".

Grzegorz Timofiejew (1908-1962) - polski poeta, pisarz i tłumacz.

Fot. Jerzy Benedykt Dorys, rok 1951.

(zbiory Polona)

Grzegorz Timofiejew urodził się 11 marca 1908 roku w Łodzi, miał dalekie rosyjskie korzenie. Był absolwentem Męskiego Gimnazjum w Łodzi (tego samego co Tuwim).

Gmach Miejskiego Gimnazjum Męskiego.

Dzisiaj III Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki.

(Fot. Bronisław Wilkoszewski, zbiory Muzeum Miasta Łodzi)

Timofiejew ukończył filologię polską i rosyjską na Uniwersytecie Warszawskim, jednak życie połączył z rodzinną Łodzią. Jeszcze w czasie studiów, wraz z Marianem Piechalem i Kazimierzem Sowińskim założył i współredagował pismo grupy literackiej "Meteor" (rok 1928), później był redaktorem czasopisma "Prądy" (pismo Łódzkiego Klubu Literackiego, lata 1930-1931), "Wymiary" (1938-1939) i konspiracyjnego "Biuletynu Kujawskiego" wraz z dodatkiem "Tyrtej" (do 1942 roku).

"Tyrtej", dodatek do "Biuletynu Kujawskiego", rok 1942.

Zadebiutował w 1930 roku tomikiem wierszy "Nie ma mnie w domu", ale już wcześniej można znaleźć  jego wypowiedzi (nieco młodzieńczo-egzaltowane) w łódzkiej prasie:

"Głos Polski", rok 1928.

"Budowa", czasopismo literacko-artystyczne, rok 1936.

"Budowa", czasopismo literacko-artystyczne, rok 1936.

"Budowa", czasopismo literacko-artystyczne, rok 1936.

W okresie przedwojennym Timofiejew był obiektem ataków ze strony prasy narodowej i związanej z Obozem Zjednoczenia Narodowego:

"Orędownik", rok 1938.

Był autorem wspomnień z tego okresu "Miłość nie zna zmęczenia" (wydana w 1959 roku), opisał w nich międzywojenną literacką Łódź.

Grzegorz Timofiejew. Miłość nie zna zmęczenia.

Po wybuchu II wojny światowej Grzegorz Timofiejew był aktywny w kulturalnym podziemiu, redagował wspomnianą już konspiracyjną gazetę "Biuletyn Kujawski" i miesięcznika "Trytej", który był jej literackim dodatkiem. 

"Tyrtej", dodatek do "Biuletynu Kujawskiego", rok 1942.

W 1942 roku został aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, a następnie w Gusen I. Tu przebywał do końca wojny. Nie przestawał pisać.

"Pobudka", rok 1945.

"Pobudka", rok 1945.

W książce "Człowiek jest nagi" (wydanej w 1960 roku) Timofiejew opisuje życie obozowe, podejmuje próbę ukazania zmian jakie zachodzą w psychice więzionego w koszmarnych warunkach człowieka... A potem przychodzą pierwsze lata w powojennej Polsce...

"Express Ilustrowany", rok 1946.

i ... "wielka komunistyczna poezja", niestety:

"Dziennik Łódzki", rok 1953.

W twórczości Timofiejewa można też zauważyć wpływy grupy poetyckiej Skamander i rosyjskich imażynistów. W 1961 roku był laureatem łódzkiej nagrody literackiej. Jego powojenna twórczość była związana z jedynie słusznym i obowiązującym trendem tamtego okresu, na wskroś socjalistycznym i pełnym entuzjazmu dla "nowych czasów", ale bardzo łódzka i nigdy nie pozbawiona wartości artystycznych.

"Odgłosy", rok 1961.

Ważniejsze prace:

1930: Nie ma mnie w domu (zbiór wierszy)
1935: Inny horyzont
1946: Wysoki płomień. Wiersze z konspiracji i obozu
1954: W stronę jutra
1957: Wiersze dla dzieci
1958: Gorycz wierzbiny
1959: Miłość nie zna zmęczenia (wspomnienia)
1960: Człowiek jest nagi (wspomnienia)
1961: Wiersze wybrane
1964: Trudna wolność (wyd. pośmiertne)

"Odgłosy", rok 1964.

Po wyzwoleniu Timofiejew powrócił do twórczości literackiej, współredagował "Łódź Literacką", był także kierownikiem teatru "Osa" w Łodzi. Współpracował przy realizacji dwóch filmów oświatowych wyprodukowanych w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi:

- w 1955 roku "Nasz Zespół" Wojciecha Jerzego Hassa (redakcja). Film o Zespole Pieśni i Tańca przy Zakładach Mechanicznych im. J. Strzelczyka (dawne zakłady J. Johna).

- w 1960 roku "Dwie zapałki" Wiesława Drymera (redakcja komentarza). Film dla dzieci ostrzegający przed nieostrożną zabawą zapałkami...

Dla dzieci wydał również tomik wierszy.

Grzegorz Timofiejew. Wiersze dla dzieci.

Grzegorz Timofiejew zmarł 3 października 1962 roku w Łodzi.

"Dziennik Łódzki", rok 1962.

"Dziennik Łódzki", rok 1962.

 Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi.

Grób Grzegorza Timofiejewa na Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi.
"Poeta Łodzi" - napis na nagrobku.

Źródła:

Joanna Podolska, Michał Jagiełło. Spacerownik. Rosyjskimi śladami po województwie łódzkim.

Interenetowa baza filmu polskiego. FilmPolski.pl

Wikipedia.pl

Fot. współczesne Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Polona oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Przeczytaj jeszcze:
MIEJSKIE GIMNAZJUM MĘSKIE W ŁODZI