Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza oraz Gimnazjum nr 1, ulica S. Sterlinga (dawniej Nowotargowa) 24

Już w pierwszych tygodniach niepodległej Polski, w końcu 1918 roku, łódzka Rada Miejska podjęła uchwałę o powszechnym nauczaniu wszystkich dzieci. Łączyło się to z olbrzymim wysiłkiem budowy wielu szkół. Od 1919 roku w ciągu dziesięciu lat wzniesiono 11 wielkich gmachów mieszczących często po dwie różne szkoły. Większość z nich zaprojektował architekt miejski Łodzi Wiesław Lisowski, jego zasługi dla rozwoju architektury międzywojennej naszego miasta są rzeczywiście ogromne.

"Głos Poranny", rok 1929.

Wśród licznych, wybudowanych w tym czasie gmachów szkolnych bez wątpienia pierwsze miejsce należy się szkole przy ulicy Seweryna Sterlinga - szkole, która otrzymała numer 1. Tym samym przejęła ona tradycje pierwszej łódzkiej szkoły elementarnej, utworzonej w 1808 roku, za czasów Księstwa Warszawskiego.
W następnych dziesięcioleciach ulegała ona różnym przeobrażeniom i często zmieniała siedzibę, gnieżdżąc się w różnych wynajmowanych budynkach: przy ulicy Kościelnej, Konstantynowskiej, Zachodniej, Nawrot, Średniej i wreszcie przy Rynku Targowym (nazwy ulic ówczesne).

Nowy Gmach szkoły zaprojektowany przez

Wiesława Lisowskiego stanął w latach 1923-1925. 

Przeczytaj w baedekerze:

Wiesław Lisowski – od stylu dworkowego do modernizmu. (baedekerlodz.blogspot.com)

Wzniesiony został na narożnej działce przy skrzyżowaniu ulic Nowotargowej i Południowej (dzisiaj S. Sterlinga i Rewolucji 1905 roku), na terenie wówczas jeszcze rzadko zabudowanym. 

Pozwoliło to na wzniesienie obszernego zespołu składającego się z trzech członów: dwóch budynków bocznych połączonych częścią środkową, którą tworzy sala gimnastyczna od frontu i wysunięty w stronę podwórka wysoki gmach. W tak skomponowanym  budynku pierwotnie mieściły się dwie szkoły powszechne: nr 1 i nr 21, użytkujące wspólnie salę gimnastyczną.

Gmach otrzymał ciekawe formy znamienne dla architektury polskiej lat dwudziestych. Był to okres wielkiej popularności tzw. "form swojskich", gdy starano się kształtować budowle w nawiązaniu do dawnej architektury polskiej. W momencie, gdy Polska po długiej niewoli odzyskała wolność, między innymi poprzez architekturę chciano wyrazić niezależność i oryginalność naszej kultury. 

Chętnie więc stosowano motywy czerpane z polskiego renesansu, baroku czy klasycyzmu. Dużą popularność zyskał w tych latach tzw. "styl dworkowy", nawiązujący do motywów polskiego dworu z epoki baroku i klasycyzmu. Wszystkie te charakterystyczne elementy odnaleźć możemy w architekturze szkoły nr 1.

Wysokie dachy z nadstawkami to element z pewnością barokowy, w sali gimnastycznej odnajdujemy klasyczny podział elewacji przy pomocy jońskich pilastrów, zaś powyżej ścianę wieńczy renesansowa attyka. Całość łączy się w harmonijną kompozycję wyrażającą ducha polskiej tradycji.

Budynek ten - obok innej szkoły zaprojektowanej przez Wiesława Lisowskiego przy dawnej ulicy Nowomarysińskiej (czytaj TUTAJ) - należy do najpiękniejszych w Łodzi przykładów nurtu swojskiego w architekturze lat międzywojennych.

Tradycja najstarszej łódzkiej szkoły kontynuowana jest godnie - Szkoła Podstawowa nr 1 cieszy się zasłużenie dobrą opinią, do czego zobowiązuje ją też patron: Adam Mickiewicz.

"Echo", rok 1933.

Od roku szkolnego 1999/2000 w południowym skrzydle gmachu umieszczono nową szkołę - Gimnazjum nr 1. Tym samym, zgodnie z pierwotnym projektem, mieszczą się w nim, jak na początku, dwie szkoły.

STRONA SZKOŁY PODSTAWOWEJ

TUTAJ

STRONA GIMNAZJUM

TUTAJ

Gmach w ostatnim czasie został  pięknie odremontowany. 

Na zakończenie jeszcze filmowa ciekawostka dotycząca budynku:

- bohater popularnego pod koniec lat 70. serialu "Daleko od szosy" - Leszek Górecki (grany przez Krzysztofa Stroińskiego) realizując swoje marzenia, zdaje egzamin na kierowcę autobusu. Możemy go zobaczyć jadącego ulicą Rewolucji 1905 roku aż do okolic Kamińskiego. Na zdjęciu poniżej egzaminator Leszka (w tej roli Marian Glinka), a za oknem autobusu widoczny... gmach szkoły przy ul. S. Sterlinga.

"Daleko od szosy", rok 1976.
źródło: YouTube.pl

źródło:

Krzysztof Stefański. Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi.

Przeczytaj jeszcze w baedekerze:
Szkoły w sielskim dworku - u zbiegu ulic Staszica i mjr Sucharskiego

Wiesław Lisowski – od stylu dworkowego do modernizmu. 

Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi

MAPA GOOGLE