baedeker łódzki: Kamienica Schweikertów przy ulicy Wólczańskiej.

poniedziałek, 28 lutego 2022

Kamienica Schweikertów przy ulicy Wólczańskiej.

Przy ulicy Wólczańskiej pod numerem 220 stoi efektowna kamienica z końca XIX wieku, należąca niegdyś do rodziny Schweikertów.
Dom znajduje się w okolicy, która należy do tzw. imperium przemysłowego rodziny Schweikertów. Kamienica była własnością Oskara, jednego z synów przemysłowca Fryderyka Wilhelma Schweikerta (syna przybyłego w 1800 roku z Wirtembergi do Starowej Góry Jana Jakuba Schweikerta).

Łodzianin, taryfa domow z 1899 roku (ówczesny numer 212)

Fryderyk Wilhelm Schweikert (1837-1902)

Po śmierci Fryderyka Schweikerta w 1902 roku firmę przejęli synowie Robert, Ludwik i Oskar Schweikertowie. Urodzony w 1865 roku Robert został dyrektorem i prezesem fabryki, natomiast Oskar został dyrektorem technicznym i wiceprezesem. Pod koniec XIX wieku siedziba firmy znajdowała się w eleganckiej kamienicy wzniesionej w 1897 roku przy Piotrkowskiej 147 należącej do Roberta i jego żony Emmy Bennich. W kamienicy projektu Piotra Brukalskiego mieścił się również sklep i hurtownia fabryczna.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.

Filia firmy znajdowała się także w kamienicy przy Piotrkowskiej 56.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1923.

Przeczytaj w baedekerze:

PIOTRKOWSKA 56 – dawna kamienica Roberta Schweikerta i… Łódzkie Towarzystwo Zwolenników Gry Szachowej.

Urodzony w Pabianicach Fryderyk Wilhelm Schweikert w roku 1865 przeniósł się do Łodzi i taka data została umieszczona na winiecie jego przedsiębiorstwa. W 1872 roku założył pierwszą tkalnię przy Piotrkowskiej 147 zatrudniającą 9 pracowników. W 1882 roku wybudował fabrykę, która mieściła się przy ulicy Głównej 18, gdzie funkcjonowała ręczna tkalnia chustek. W 1893 roku kupił nieruchomość przy ulicy Wólczańskiej 215 (dawniej 199).

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1899.

Do 1900 roku wzniesiono tu trzypiętrową tkalnię, apreturę, magazyny, maszynownię wraz z kotłownią oraz farbiarnię.

Willa przy ulicy Wólczańskiej 215 znajdująca się na tej samej posesji co fabryka powstała z przebudowy parterowego domu, który w 1893 roku zakupił wraz z działką Fryderyk Wilhelm Schweikert. Projekt rozbudowy był F. Miksa dzięki niemu między innymi dobudowano piętro.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1900.

Znaczącą datą w dziejach przedsiębiorstwa było przekształcenie go w 1898 roku w spółkę akcyjną o nazwie: Towarzystwo Akcyjne Manufaktury Wełnianej Fryderyka Wilhelma Schweikerta. Po śmierci założyciela firmy dzieło ojca kontynuowali synowie: Robert i Oskar. Pomiędzy rokiem 1903 a 1908 dokonano powiększenia terenów należących do spółki, kupując między innymi nieruchomość przy ulicy Wólczańskiej 223, na której przed 1914 rokiem wzniesiono okazały magazyn.

Jubileuszowe wydanie "Lodzer Zeitung", 1863-1913.

Firma specjalizowała się w produkcji tkanin na ubrania i płaszcze damskie oraz męskie, a także chustek i pledów wełnianych. W 1928 roku rozpoczęto wytwarzanie wyrobów gumowych, takich jak: kalosze, śniegowce i tenisówki.

"Głos Kupiectwa", rok 1929.

"Echo", rok 1929.

Produkcję tę zlokalizowano w obiekcie przy Wólczańskiej 223. Pociągnęło to za sobą zmianę nazwy przedsiębiorstwa na Towarzystwo Akcyjne Wyrobów Wełnianych i Gumowych F.W. Schweikerta.

Jednodniówka "10-lecie Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych Okręgu Łódzkiego 1918-1928".

"Głos Kupiectwa", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1929.

"Echo", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1938.

"Litzmannstädter Zeitung", 1941.

Po nacjonalizacji istniały tu Zakłady Przemysłu Wełnianego im. Ludwika Waryńskiego.

Po 1966 roku połączono je z Zakładami Przemysłu Wełnianego im. Waleriana Łukasińskiego, tworząc Zakłady Przemysłu Wełnianego „Lodex”. W obiekcie przy Wólczańskiej 223 funkcjonowały Łódzkie Zakłady Obuwia i Wyrobów Gumowych, z późniejszymi dodatkami „Stomil” i „Fagum-Stomil”.

"Głos Robotniczy", rok 1951.

"Dziennik Popularny", rok 1980.

Obecnie kompleks dawnej fabryki Schweikerta zajmuje Politechnika Łódzka. Znajduje się tu między innymi Wydział Inżynierii Środowiskowej i Ochrony Środowiska (Wólczańska 215) oraz biblioteka (Wólczańska 223). W pałacyku Schweikerta znajduje się między innymi Katedra Systemów Inżynierii Środowiska i Dziekanat.

OFICJALANA STRONA POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ:
http://www.p.lodz.pl/index.htm

Wróćmy do willi przy ulicy Wólczańskiej 220, której właścicielem był syn Wilhelma, Oskar Schweikert.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1907.

Kamienica trzypiętrowa zbudowana w stylu eklektycznym, wyróżniająca się wykuszem, na którego szczycie jest umieszczony mały taras. Do jej budowy została użyta czerwona cegła klinkierowa, widoczna na pierwszy rzut okiem. Ściana szczytowa z półokrągłym tympanonem wypełnionym głową kobiecą, oraz sztukaterią z motywami roślinnymi.

Plany do realizacji kamienicy zostały zatwierdzone w roku 1896 roku, sporządził je architekt Franciszek Chełmiński, lub tylko sygnował swoim podpisem z racji piastowania wówczas stanowiska architekta miasta Łodzi.

Czytaj w baedekerze:

Franciszek Chełmiński, architekt Łodzi i… zięć Hilarego Majewskiego (baedekerlodz.blogspot.com)

W roku 1902 Schweikert rozbudował swoją kamienicę o dwie oficyny mieszkalne i budynek gospodarczy. Przedsięwzięcie to realizowano według planów architekta Dawida Lande.

Czytaj w baedekerze:

DAWID LANDE - architekt związany z Łodzią. (baedekerlodz.blogspot.com)