baedeker łódzki: Dyscypliny sportowe uprawiane w dawnej Łodzi

wtorek, 21 sierpnia 2018

Dyscypliny sportowe uprawiane w dawnej Łodzi - łyżwiarstwo i hokej na lodzie.

Sport łyżwiarski, początkowo w formie rekreacyjnej, dotarł do Łodzi u schyłku XIX wieku. Pierwsze w mieście lodowisko zostało urządzone około 1895 roku wewnątrz ziemnego toru kolarskiego Towarzystwa Cyklistów Łódzkich przy ulicy Przejazd 3/5 (dzisiaj ulica Tuwima przy pl. Komuny Paryskiej).

"Goniec Łódzki", rok 1898.

Lodowisko wkrótce zostało oświetlone i wyposażone w szatnie oraz bufet - mogło być wykorzystywane do "holendrowania" (jazdy na łyżwach) do późnych godzin wieczornych przez nielicznych wówczas w Łodzi posiadaczy łyżew.

"Rozwój", rok 1907.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1897.

Największą chyba popularnością cieszyła się ślizgawka organizowana corocznie w parku Helenów.

"Dziennik Łódzki", rok 1891.

"Dziennik Łódzki", rok 1892.

"Goniec Łódzki", rok 1901.

W łódzkiej prasie reklamy organizowanych zabaw na lodzie pojawiają się w burzliwym roku 1905, a nawet w roku 1917, w czasie pierwszej wojennej zimy w naszym mieście.

"Rozwój", rok 1905.

"Rozwój", rok 1906.

"Rozwój", rok 1908.

"Gazeta Łódzka", rok 1917.

Większe zainteresowanie sportem łyżwiarskim nastąpiło po odzyskaniu niepodległości. W okresach zimowych urządzane były liczne ślizgawki w większości łódzkich stowarzyszeń sportowych dysponujących własnymi obiektami, na przykład kortami tenisowymi, nieckami basenów pływackich (na przykład ŁKS) oraz w parku Helenów.

"Tydzień", rok 1893.

Lodowisko na placu należącym do Cechu Majstrów Tkackich, dzisiaj Plac Komuny Paryskiej.

"Republika", rok 1924.

Od początku lat trzydziestych liczne ślizgawki były urządzane przez urzędy gminy w ramach tak zwanych ogródków jordanowskich. Latem tereny te wykorzystywano jako place gier i zabaw dla młodzieży, zimą zaś traktowano je jako lodowiska.

W środowisku młodzieży robotniczej, na przykład na Retkini, Widzewie, Chojnach do jazdy na łyżwach oraz rozgrywania uproszczonych meczów hokejowych wykorzystywane były lokalne małe stawy i glinianki zamarzające zimą.

W 1935 roku z inicjatywy Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, zostało utworzone Łódzkie Towarzystwo Łyżwiarskie. Wkrótce zrzeszyło ono większość istniejących już samoistnych grup łyżwiarzy amatorów, zwłaszcza tych wywodzących się ze sfery zamożnego mieszczaństwa i wolnych zawodowców. Instruktorzy Łódzkiego Towarzystwa Łyżwiarskiego, opłacani przez Magistrat m. Łodzi, prowadzili naukę jazdy na łyżwach na lodowiskach w parkach: Helenów, Ludowym (park Zdrowie na Polesiu Konstantynowskim), im. księcia J. Poniatowskiego oraz licznych ślizgawkach na terenie całego miasta.

"Głos Poranny", rok 1936.

"Kurier Łódzki", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1936.

Zarząd Łódzkiego Towarzystwa Łyżwiarskiego podejmował, na zlecenie Polskiego Związku Łyżwiarskiego organizację propagowanych zawodów łyżwiarskich z udziałem najlepszych wówczas w Polsce łyżwiarzy figurowych. Od 1936 roku organizowane były cykliczne mistrzostwa Łodzi w łyżwiarstwie figurowym.

"Ilustrowana Republika", rok 1938.

Najlepsi łódzcy zawodnicy: Aleksander i Jerzy Stentzlowie, Kasprzakówna, Zecenówna, Michalewska reprezentowali barwy Łodzi w mistrzostwach Polski w klasie C.

Mistrzem Polski w tej klasie w 1938 roku został Aleksander Stentzel, zawody odbyły się w lutym tegoż roku w łódzkim Helenowie.

Duża popularność łyżwiarstwa, zwłaszcza figurowego, oraz masowe jego uprawianie zimą przez młodzież szkolną, w połączeniu z liczącymi się osiągnięciami łódzkich hokeistów pod koniec lat trzydziestych - wymusiły na władzach miasta podjęcie decyzji o budowie sztucznego lodowiska. Miało ono powstać tuż przy najnowocześniejszej wówczas w kraju Chłodni Miejskiej przy ulicy Rokicińskiej. Wybuch II wojny światowej zniweczył te plany.

"Głos Poranny", rok 1936.

Pierwsze wzmianki o zupełnie nieznanym do tej pory w Łodzi sporcie, "hockeyu", pochodzą z 1921 roku. W grudniu tego roku w kinoteatrze "Casino" wygłosił odczyt o sportach zimowych major Bobkowski z departamentu wychowania fizycznego ówczesnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Apelował, by zarządy klubów sportowych podjęły budowę urządzeń, umożliwiających organizację zawodów łyżwiarskich, a przy tym... "urządzać także matche hockeyowe na lodzie".
Apel ten, zwłaszcza w odniesieniu do hokeja, długo pozostawał bez echa.
Sport łyżwiarski był uprawiany zimą na stosunkowo licznych ślizgawkach, urządzanych przez łódzkie stowarzyszenia sportowe na własnych obiektach oraz oraz przez władze samorządowe na terenach miejskich, zwłaszcza w parkach.

"Głos Poranny", rok 1936.

Przeczytaj w baedekerze:

WŁADYSŁAW KRÓL – piłkarz i hokeista, ulubieniec łódzkich kibiców.

Pierwsze próby gry w hokeja, na przełomie lat 1927/28, podjęli uczniowie Gimnazjum Tomaszewskiego z ulicy Ogrodowej oraz uczniowie Gimnazjum Niemieckiego.

Budynek dawnego Niemieckiego Reformowanego przy ulicy Spacerowej (dziś al. Kościuszki).

Uczniowie tego gimnazjum zrzeszyli się jako "hockeiści" w Stowarzyszeniu Sportowym "Union", na którego obiekcie sportowym przy ulicy Przejazd 3/5 (dziś ulica Tuwima) urządzili lodowisko na korcie tenisowym.

Inspiratorem tych działań był Lucjan Chełmicki - nauczyciel wychowania fizycznego z Gimnazjum Tomaszewskiego, były łyżwiarz i hokeista warszawskiego AZS podczas studiów.

Pierwszy w Łodzi mecz hokejowy rozegrany został na boisku Stowarzyszenia Sportowego "Union" przy ulicy Przejazd, 29 stycznia 1928 roku. Grały zespoły Stowarzyszenia Sportowego "Union" i Gimnazjum Tomaszewskiego, wynik 5:2. Jeszcze w tym samym roku została utworzona drużyna hokejowa w ŁKS-ie, bazująca na piłkarzach, traktujących grę w hokeja jako formę treningu zimowego.

Drużyna hokejowa ŁKS, 1932 (Jednodniówka "XXV-lecie Łódzkiego Klubu Sportowego 1908-1933").

Do hokejowej drużyny ŁKS-u dołączyli uczniowie-hokeiści z Gimnazjum Tomaszewskiego. Wkrótce kolejne łódzkie zespoły hokejowe zostały utworzone w Żydowskim Klubie Sportowym "Kadimah", Strzeleckim Klubie Sportowym, Żydowskim Klubie Sportowym "Makabi", a w dalszej kolejności w Klubie Sportowym "Wima", HKS i innych.

Mecz hokeja na lodzie ŁKS-Warszawianka. Łódź, rok 1934

(Foto-Ross, zbiory NAC).

Jednodniówka "XXV-lecie Łódzkiego Klubu Sportowego 1908-1933".

Koordynatorem coraz liczniejszych w mieście rozgrywek hokejowych był, utworzony pod koniec 1930 roku, podokręg hokejowy Warszawskiego Okręgowego Związku Hokejowego. Pracami zarządu podokręgu w latach 1930-1933 kierował Zygmunt Lange.

Natomiast z chwilą utworzenia 12 października 1932 roku autonomicznego Łódzkiego Okręgowego Związku Hokejowego do 1939 roku sterował jego zarządem Leopold Rode (Stowarzyszenie Sportowe "Union").

Mecz hokeja na lodzie ŁKS-Warszawianka. Łódź, rok 1934.

(Fot. Henryk Ross, zbiory NAC).

W rozgrywkach o mistrzostwo Łodzi wszystkie tytuły mistrzowskie do 1939 roku zdobyli hokeiści ŁKS.

Mecz hokeja na lodzie Union-Touring Łódź- KPW Pomorzanin Toruń, Łódź 1938.

(Fot. Henryk Ross, zbiory NAC).

"Ilustrowana Republika", rok 1939.

Najwybitniejszym łódzkim hokeistą lat trzydziestych XX wieku był zawodnik ŁKS-u - Władysław Król. Reprezentował on barwy Polski na Igrzyskach IV Zimowej Olimpiady w Garmisch-Partenkirchen w 1936 roku oraz na mistrzostwach świata w Pradze czeskiej w 1938 roku.