baedeker łódzki: BEŁDÓW

środa, 14 listopada 2018

BEŁDÓW

Bełdów to jedna z najstarszych wsi na obszarze gminy Aleksandrów Łódzki. Prawdopodobnie została założona przed 1138 rokiem. Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o tej wsi pochodzi z 1386 roku.

W okresie przedrozbiorowym była to wieś szlachecka, już od przełomu XIV/XV wieku stanowiąca siedzibę parafii.

Od roku 1765 roku wieś przeszła w ręce rodziny Wężyków.

Zachowało się tu do dziś sporo interesujących zabytków, głównie klasycystycznych z początku XIX wieku: Kościół pw. Wszystkich Świętych, dwór szlachecki i cmentarz z kaplicą grobową.

Kościół pw. Wszystkich Świętych

W Bełdowie już w średniowieczu, bo około 1416 roku, przy drewnianym kościółku została ustanowiona parafia przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąbę.

Powtórne ustanowienie parafii nastąpiło w 1526 roku przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego. Wspomniany wyżej drewniany kościółek, wystawiony z fundacji arcybiskupów gnieźnieńskich, przetrwał do 1525 roku, kiedy to został rozebrany. Na jego miejscu wystawiono następną, drewnianą świątynię ufundowaną przez właściciela wsi - Bełdowskiego. Świątynia ta została poświęcona przez sufragana gnieźnieńskiego, bp. Sebastiana Żydowskiego 13 listopada 1547 roku. W roku 1897 - po 450 latach użytkowania - została rozebrana.

"Rozwój", rok 1898.

Kolejny kościół został wzniesiony w centrum wsi w latach 1897-1901 z fundacji właściciela Bełdowa Jana Wężyka, w stylu neobarokowym, według projektu warszawskiego architekta Stanisława Adamczewskiego.

Kościół parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świętych jest świątynią murowaną i został konsekrowany w 1901 roku przez bp. Kazimierza Ruszkiewicza.

Świątynia posiada bogate, zabytkowe wyposażenie, a na przykościelnym terenie stoi plebania z ok. 1880 roku, wzorowana na dworkach szlacheckich, oraz rośnie pięć wiązów będących pomnikami przyrody.

We wnętrzu uwagę zwraca barokowy ołtarz główny z rzeźbą Boga Ojca i obrazem Ukrzyżowania z początku XVIII stulecia, jak również dwa boczne barokowe ołtarze z obrazami - Matki Bożej z Dzieciątkiem i Świętej Rodziny. Ponadto stojąca przy wejściu, pod organami, kamienna chrzcielnica i kropielnica z przełomu XV i XVI wieku, feretron rokokowy z figurką Matki Bożej, kielich, kapa oraz obrazy, m.in. Chrystus dźwigający krzyż, Matka Boża Szkaplerzna, nieznana święta.

Obecnie parafia Wszystkich Świętych w Bełdowie należy do dekanatu aleksandrowskiego.

Od roku 1765 roku wieś przeszła w ręce rodziny Wężyków, którzy wznieśli w roku 1854 na cmentarzu ozdobną, murowaną kaplicę grobową, która pozostawała ich własnością do XIX wieku.

Kaplica grobowa w stylu klasycystycznym z 1854 roku pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, nawiązuje swoim stylem do świątyni greckiej, posiada czterokolumnowy portyk.

Kaplica Przemienienia Pańskiego znajdująca się na miejscowym cmentarzu, zwana jest kaplicą Wężyków, wybudowana została w 1854 roku przez Jana Wężyka jako mauzoleum rodzinne.

Jednak najciekawszym zabytkiem Bełdowa jest dwór szlachecki w stylu klasycystycznym z przełomu XVIII i XIX wieku wraz z parkiem krajobrazowym.

Budowniczym dworu, był zapewne sędzia pokoju powiatu łódzkiego – Jan Wężyk (1816–1894).

Zakłada się, że już w późnym średniowieczu znajdowała się tutaj siedziba Jastrzębców-Bełdowskich. Drugi dwór, wzmiankowany był już w latach 1687-1775. Było to założenie osiowe. Zachował się po nim kopiec usytuowany na skraju obecnego parku dworskiego.

Zachowany do dziś dwór to budowla w stylu północnowłoskiego renesansu, podpiwniczona, zaprojektowana na planie prostokąta.

Dwór jest parterowy w części centralnej, a symetrycznie po bokach znajdują się piętrowe skrzydła.

"Rozwój", rok 1914.

"Rozwój", rok 1921.

"Dziesięć lat Odrodzonej Polski Niepodległej w życiu powiatu łódzkiego 1918-1928"

Po II wojnie światowej należał do PGR w Nakielnicy, obecnie stoi pusty i niszczeje…

Poniżej widok pałacu od strony ogrodu.

Ze względu na bardzo zły stan budynku, wejście do środka jest zabronione, ale...

… baedeker zrobił kilka zdjęć we wnętrzach niszczejącego obiektu.

… przechodzę przez kolejne pokoje - salon, jadalnia, kuchnia, oranżeria... trudno czasem odgadnąć, jakie było przeznaczenie niektórych pomieszczeń. Myślę o dawnych właścicielach, o pani domu podziwiającej widok za oknem, o nadchodzącym ze schodów odgłosie butów z cholewami, brzęku naczyń kuchennych, o echu jakiejś dziecięcej zabawy...

Do dworu prowadzi aleja wysadzana lipami.

Dwór w Bełdowie otacza wspaniały niegdyś park krajobrazowy w stylu angielskim, w którym można odnaleźć okazy drzew liczących po 180-250 lat.

Przeważają tu dęby, lipy i topole białe, a także wiązy, klony, świerki, modrzewie i olsze (część drzewostanu uznana za pomniki przyrody).

Szczególną uwagę przyciągają przede wszystkim szpalery lipowe i grupy krzewów ozdobnych.

"Rozwój", rok 1910.

W parku podworskim góruje ogromna, pomnikowa topola biała o obwodzie 680 cm i wysokości aż 39.5 metra. Rośnie wraz z innymi, równie wysokimi topolami, które widać z odległości kilkuset metrów.

Zasadniczy układ i kompozycja parku pozostały do dzisiaj bez zmian.