Wawrzyniec
Cyll (Cyl) (1900-1974) – polski piłkarz, reprezentant Polski,
olimpijczyk.
Urodził
się 2 lipca 1900 w Łodzi jako syn Wincentego i Michaliny z Wąsików.
Ukończył Gimnazjum im. ks. Skorupki, a następnie ukończył
wieczorowe kursy handlowe, zdobywając, niezwykle prestiżowy
wówczas, zawód księgowego (Szkoła
Handlowa na Księżym Młynie).
Przy ulicy Ks. Ignacego Skorupki 13 znajduje się budynek, w którym w latach 1918-1934 funkcjonowało Prywatne Gimnazjum Męskie.
Czytaj w baedekerze:
W latach 1924 -1939 Wawrzyniec Cyll pracował
nieprzerwanie jako urzędnik w Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi.
W
okresie nauki szkolnej zaczął uprawiać piłkę nożną. W 1918 roku został członkiem ŁKS. Debiut w pierwszej drużynie późniejszych
„Rycerzy Wiosny” zaliczył tuż po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku.
Trenerem jedenastki rozgrywającej wówczas
swoje mecze w wybudowanym z inicjatywy rodziny Anstadtów - boisku w Helenowie, był Adam Obrubański, późniejszy kapitan związkowy,
czyli de facto selekcjoner reprezentacji Polski.
Adam Józef Obrubański (1892-1940)
- doktor praw, piłkarz (napastnik), sędzia międzynarodowy, trener, dziennikarz, porucznik piechoty Wojska Polskiego.
Przez całą karierę
piłkarską (od 1918 do 1930 roku) Wawrzyniec Cyll był związany z ŁKS Łódź.
Rozegrał ponad 300 spotkań, z których 86 rozegrał w ramach
szczebla centralnego.
Początkowo Cyll grał jako napastnik, w pierwszych zakończonych mistrzostwach Polski
w piłce nożnej w 1921 roku był najlepszym strzelcem ŁKS, w jednym
ze spotkań zdobywając dwie bramki.
Po pewnym czasie Cyll został przesunięty na pozycje obrońcy, na której grał do końca
swojej kariery, czyli do 1930 roku.
Dobra
i równa gra w barwach najstarszego polskiego Klubu z Łodzi
zaowocowała wkrótce powołaniem do kadry. Debiut przypadł w
przegranym 3:5 pojedynku z Finlandią, rozgrywanym w Helsinkach. W
reprezentacji zagrał jeszcze dwukrotnie: w 1924 roku, w rozegranym
na stadionie przy al. Unii meczu z Turcją (oprócz Cylla wystąpiło
jeszcze trzech ełkaesiaków – Karol Hanke, Władysław Karasiak,
Zygmunt Otto – co stanowi po dzień dzisiejszy rekord w historii
Klubu) oraz w rozegranym w rok później spotkaniu z Czechosłowacją.
Ełkaesiacy przed meczem z Turcją przy al. Unii.
Od lewej: Karol Hanke, Zygmunt Otto, Władysław Karasiak, Wawrzyniec Cyll.
(Fot. archiwum Jacka Bogusiaka/https://dzienniklodzki.pl/)
Mecz piłki nożnej Polska-Turcja na stadionie ŁKS w Łodzi, rok 1924.
Drużyna reprezentacji Polski. Stoją od prawej: sę Mihaly Ivancsics, Jan Loth, Józef Adamek, Wawrzyniec Cyll, kapitan Henryk Reyman, Mieczysław Balcer, Emil Goerlitz, Władysław Karasiak, Władysław Kowalski, Jan Durka (rezerwowy).
Siedzą od prawej: Marian Spoida, Zygmunt Otto, Karol Hanke.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)
Łódzki Klub Sportowy 1908-1933.
W
latach 1923-1925 Wawrzyniec Cyll cztery razy wystąpił w reprezentacji Polski.
W
1924 roku, jako pierwszy przedstawiciel ŁKS-u, Cyll wystąpił na VIII
Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu (w meczu Polska – Węgry
0:5). Na turniej pojechał dzięki temu, że tuż przed jego
rozpoczęciem ze składu reprezentacji wypadł, na skutek odniesionej
kontuzji, jeden z najlepszych polskich obrońców tamtego okresu,
Ludwik Gintel z Cracovii. Udział Cylla w imprezie był jednak w pełni
zasłużony, bowiem na krajowych boiskach należał on do ścisłej
czołówki zawodników występujących na jego pozycji.
Letnie Igrzyska Olimpijskie w Paryżu, rok 1924.
Mecz Polska-Węgry na stadionie Bergeryre. W akcji z lewej Wawrzyniec Cyll.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)
Na
nieistniejącym już dziś Stade Bergeyre, zbudowanym ponad sto lat
temu w 19. dzielnicy Paryża, 26 maja 1924 roku reprezentacja Polski
w piłce nożnej zmierzyła się z Węgrami. To był pierwszy mecz
biało-czerwonych na dużym turnieju. Cztery lata wcześniej, w
Antwerpii, plany pokrzyżowała futbolistom wojna z Rosją
bolszewicką, więc dopiero w Paryżu Polacy zaliczyli olimpijską
premierę. Wśród kilkudziesięciu sportowców reprezentujących
Polskę w dziesięciu w sumie dyscyplinach sportowych, obok m.in.
Tadeusza Komorowskiego, wówczas majora Wojska Polskiego i członka
drużyny jeździeckiej, a później Komendanta Głównego Armii
Krajowej, znalazło się sześciu łódzkich sportowców, w tym jeden
ełkaesiak – Wawrzyniec Cyll.
Paryż, rok 1924. Reprezentacja
Polski w piłce nożnej na Letnich Igrzyskach Olimpijskich.
Stoją od
prawej: bramkarz Mieczysław Wiśniewski (Wisła Kraków), Mieczysław
Batsch (Pogoń Lwów), Wacław Kuchar (Pogoń Lwów), Leon Sperling
(Cracovia), Wawrzyniec Cyll (ŁKS), Józef Kałuża (Cracovia), Henryk
Reyman (Wisła Kraków), Stefan Fryc (Cracovia). Siedzą od prawej:
Stanisław Cikowski (Cracovia), Zdzisław Styczeń (Wisła Kraków),
Marian Spoida (Spojda; Warta Poznań).
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)
Węgrzy,
już wówczas zespół znacznie silniejszy, zdobyli pięć goli i
awansowali do dalszej fazy turnieju, i dodajmy, bo to też ciekawe,
że wśród tych, którzy udzielili polskiej reprezentacji bolesnej lekcji znalazł się
m.in. Zoltán Opata (to on jako trener Górnika Zabrze w 1958 roku
będzie gratulował Władysławowi Królowi mistrzostwa Polski dla
ŁKS-u) i słynny potem Béla Guttmann, późniejszy trener świetnych
węgierskich drużyn, A.C. Milan, São Paulo, FC Porto i Benfiki
Lizbona (dwukrotnie sięgnął z nią po Puchar Europy) oraz jeden z
najważniejszych taktyków w historii futbolu, który w Brazylii
spopularyzował ustawienie 1-4-2-4.
W
1930 roku Wawrzyniec Cyll zakończył karierę piłkarską.
Po
zakończeniu kariery piłkarza Cyll poświęcił się działalności w
macierzystym klubie, w latach 1933-1936, był członkiem zarządu
Łódzkiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, pełniąc funkcję
kapitana związkowego (1933-1936).
Członkowie nowego zarządu Łódzkiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej.
Stoją: Cząber, Dover (Doner?), Stein, Wawrzyniec Cyll, Kazimierczak. Siedzą: Kalenbach, Chalinowski, Heliodor Konopka, Kaufman. Rok 1936.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)
Łódzki Klub Sportowy 1908-1933.
Według „Księgi adresowej m.
Łodzi, 1937–1939” Wawrzynic Cyll mieszkał w tym czasie przy ulicy Pabianickiej
18, w domu należącym do jego ojca.
Podczas
II wojny światowej również mieszkał w Łodzi, pracując jako
robotnik w warsztatach samochodowych.
W
kwietniu 1945 był inicjatorem reaktywacji ŁKS. W 1948 był
wiceprezesem zarządu, a w kolejnych latach członkiem komisji
rewizyjnej.
Wawrzyniec
Cyll, pierwszy olimpijczyk w historii ŁKS zmarł 7 lutego 1974 roku.
Pochowano go na cmentarzu przy ulicy Ogrodowej. Z uwagi na ilość
przetartych przez niego szlaków, należy on do najważniejszych
postaci w ponad stuletniej historii Łódzkiego Klubu Sportowego.
Grób Wawrzyńca Cylla (Cyla) na cmentarzu „Starym” w Łodzi,
przy ul. Ogrodowej.
Podawana jest różna pisownia nazwiska piłkarza - Cyll i Cyl. Kwestia ta wymaga
jeszcze jednoznacznego wyjaśnienia, ponieważ na jego pomniku
widnieje forma „Cyll” (taka pisownia pojawia się również w przedwojennej prasie i taką pisownię przyjął baedeker łódzki).
Wawrzyniec Cyll urodził się w rodzinie
inteligenckiej, której korzenie sięgają Niemiec. Z pochodzeniem
tym związany jest problem dotyczący poprawnej pisowni jego
nazwiska. W relacjach z wielu spotkań, zamieszczanych w
przedwojennych gazetach, zapisywano je przez dwa „l” na
końcu – Cyll (niem.: Zill), co jest jednak niezgodne z księgami
metrykalnymi.
Od
5 listopada 1997 w Łodzi, w dzielnicy Polesie (rejon „Smulsko”),
funkcjonuje ulica jego imienia (w formie nazwiska: „Cyll”),
której przedłużeniem w kierunku wschodnim jest ul. Piłkarska.
Wawrzyniec Cyll został pierwszym w historii olimpijczykiem z
Łódzkiego Klubu Sportowego i jest to na pewno wydarzenie bardzo
ważne w dziejach nie tylko łódzkiego sportu.
Popularny
„Wosiek” potrafił myśleć na boisku, świetnie kierował grą
zespołu, imponował ofiarnością. Zdaniem Józefa Kałuży, legendy
Cracovii, ełkaesiak swoje „niedociągnięcia techniczne nadrabiał
kolosalną pracowitością i twardością w grze”. Zapisał się w
historii jako pierwszy sportowiec z Łodzi w reprezentacji Polski.
Kilka miesięcy później, na wspomnianych Igrzyskach Olimpijskich w
Paryżu, został też pierwszym olimpijczykiem z ŁKS-u.
Ełkaesiakiem
pozostał do końca życia i jak napisał w jego notce biograficznej
historyk futbolu Andrzej Gowarzewski – „Autorytet sportowego
mistrza wykorzystał w społecznej roli działacza”.
Źródła:
Ryszard
Wryk. Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej.
Andrzej
Gowarzewski. Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). Sto lat
prawdziwej historii.
Polski
Komitet Olimpijski: Wawrzyniec
Cyl – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl.
Książe_Nibeusz,
http://www.lksfans.pl/index.php/news/read/news_id/4702
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz strony: https://dzienniklodzki.pl/
Fot. współczesne Monika Czechowicz
Przeczytaj w baedekerze:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz