Dom Alfreda Grohmana, przy ulicy Tylnej 14.
Został wybudowany w 1873 roku dla Ludwika Grohmana, ale występuje także jako dom jego syna, Alfreda.
Jest
to willa w stylu dworkowym - budynek powstawał w dwóch fazach i uzyskał
ostatecznie charakter skromnej rezydencji o klasycystycznych formach i skromnym
detalu.
Po
1945 roku obiekt pełnił między innymi funkcję przedszkola, a na początku lat
90. XX wieku mieściło się tu Muzeum Artystów, które zostało założone podczas
trzeciej edycji Konstrukcji w Procesie w 1990 roku.
Konstrukcja
w Procesie jest rodzajem festiwalu sztuki. Artyści spotykają się, by razem
tworzyć. W 1993 roku ich domem była właśnie willa Grohmanów.
KONSTRUKCJA
W PROCESIE:
W
2001 roku budynek kupiła firma Gromar SA, która przeprowadziła generalny remont
pod kuratelą konserwatora zabytków. Z ogromną dbałością o szczegóły
zrekonstruowano to, co uległo zniszczeniu lub przemalowaniu.
Odnowiony
zabytek kupiła Okręgowa Izba Radców Prawnych, która ma tu teraz swoją siedzibę.
Alfred Grohman, "Lodzer Zeintung", wydanie jubileuszowe.
Alfred Grohman urodził
się 24 maja 1874 roku w Łodzi w rodzinie, chlubnie zapisanego w dziejach
kraju, przemysłowca Ludwika.
Zakłady Ludwika Grohmana, rok 1839.
Dziad Alfreda, Traugott, tkacz rodem z Saksonii,
przywędrował do Polski, kiedy tworzył się polski przemysł przędzalniczy w
czasach Stanisława Staszica. Założył fabrykę przędzalniczą w Polsce, która
stała się jego drugą ojczyzną. Za poparcie powstania styczniowego cudem uniknął
zesłania na Sybir. Zmarł w 1868 roku.
"Lodzer Zeintung", rok 1868.
Grób Traugotta Grohmanna na starym cmentarzu przy ulicy Ogrodowej.
Dom Traugotta Grohmanna, ulica Targowa 81 (kolejne pokolenia pisały już swoje nazwisko przez jedno "n").
Młody
Alfred wychowywał się w atmosferze miłości bliźniego, troski o dobro wspólne i
miłości do nowej ojczyzny. Po ukończeniu szkoły średniej na Łotwie i odbyciu
służby wojskowej rozpoczął studia w Charlottenburgu i Monachium, otrzymując w
1900 roku stopień doktora filozofii.
Ludwik Grohman. Założyciel i pierwszy Komendant Łódzkiej Straży Pożarnej.
Zamiłowanie do pożarnictwa odziedziczył po swoim ojcu Ludwiku, który najpierw zorganizował pierwszą straż w swojej fabryce w Łodzi, a później współpracował z Łódzką Ochotniczą Strażą Pożarną, zostając jej pierwszym komendantem.
Rocznik "Strażak", rok 1883.
"Dziennik Łódzki", rok 1891.
"Rozwój", rok 1900.
"Rozwój", rok 1900.
W
roku 1901 młody Alfred wstąpił w szeregi strażackie, wyróżniając się
gorliwością i poświęceniem w służbie. Dwanaście lat później został zastępcą
komendanta jednostki.
"Lodzer Zeintung", rok 1905.
Wybuch
wojny zastał go za granicą, ale już w 1915 roku powrócił z niewoli do Łodzi i
zajął się organizowaniem pomocy dla głodujących mieszkańców. W tym samym roku
został komendantem Łódzkiej Ochotniczej Straży Pożarnej.
W
1918 roku Alfred Gorhman urządził w swoim mieszkaniu skład broni i amunicji,
którą przemycano na wozach strażackich z terenów sąsiednich. W listopadowych
dniach 1918 roku z powodzeniem podjął
akcję rozbrajania okupantów niemieckich, zapewniając mieszkańcom Łodzi
bezpieczeństwo i chroniąc majątek państwowy. W roku 1920 wstąpił do czynnej
służby wojskowej, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, oddając
jednocześnie do dyspozycji władz całą łódzką straż.
Pracował
dużo na rzecz pożarnictwa krajowego. Jeszcze przed I wojną światową
uczestniczył w pracach nad zjednoczeniem strażactwa polskiego, dostrzegając w
tym warunek jego rozwoju i umocnienia. We wrześniu 1916 roku brał udział w
organizacji I Ogólnokrajowego Zjazdu Straży Ogniowych z Królestwa Polskiego.
Powołany do Zarządu Głównego, utworzonego na zjeździe Związku Floriańskiego,
dał się poznać jako wytrawny działacz społeczny i wybitny pożarnik.
"Lodzer Zeintung", rok 1921.
"Republika", rok 1924.
W
późniejszym okresie przyczynił się wydatnie do powstania we wrześniu 1921 roku
Głównego Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Od utworzenia w
roku 1923 Związku Straży Pożarnych Województwa Łódzkiego energicznie pracował w
jego władzach.
"Hasło Łódzkie". Dodatek ilustrowany, rok 1927.
"Ilustrowana Republika", rok 1927.
W działalności strażackiej wiele czasu poświęcił na pracę z
młodzieżą. Miał duże zdolności pedagogiczne, zachęcał młodych do pracy nad
sobą, pokonywania przeszkód, rozbudzał ich zapał i chęć służby dla dobra
ojczyzny.
"Hasło Łódzkie", rok 1927.
Jego
zdolności szkoleniowe i organizacyjne przyczyniły się do spektakularnego
zwycięstwa pożarników polskich podczas międzynarodowych zawodów pożarniczych w
Turynie w 1928 roku. Będąc komendantem łódzkiej straży, pokonał wszystkie
trudności (m.in. finansowe - część kosztów sam pokrył) i wysłał do Turynu
drużynę strażaków, która pod dowództwem Tadeusza Brzozowskiego zdobyła złoty
medal.
"Republika", rok 1928.
"Hasło Łódzkie", rok 1928.
Jego
dziełem była znakomita organizacja straży, szereg ważnych inwestycji,
unowocześnienie taboru. Z jego inicjatywy powstał też chór strażacki, zaliczany
później do I klasy państwowej. Przejawiał wielką inicjatywę na polu
dobroczynności, sportu, wychowania itp. A przy tym nie było w Łodzi większego
pożaru, podczas którego nie kierowałby osobiście akcją ratowniczą.
"Hasło Łódzkie", rok 1928.
"Republika", rok 1923.
"Republika", rok 1929.
"Głos Poranny", rok 1932.
"Głos Poranny", rok 1932.
"Ilustrowana Republika", rok 1934.
Za
swoją niezmordowaną działalność Alfred Grohman został wyróżniony Orderem Polonia Restituta.
Zmarł
13 marca 1934 roku.
"Ilustrowana Republika", rok 1934.
"Ilustrowana Republika", rok 1934.
Grobowiec
rodziny Grohmanów na starym cmentarzu przy ulicy Ogrodowej.
"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1934.
"Głos Poranny", dodatek ilustrowany, rok 1934.
"Głos Poranny", rok 1935.
Źródło:
Strona
Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej
Przeczytaj
jeszcze:
Rocznik "Strażak", rok 1883.
"Lodzer Zeintung". Wydanie jubileuszowe.
Fot.
współczesne Monika Czechowicz
"Rozwój", rok 1921.
Fot.
archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi
Budynek trafił w najlepsze ręce, pamiętam jak ówczesny prezes OIRP poszukiwał odpowiedniego pałacyku... ważna jest także godna lokalizacja.
OdpowiedzUsuń