piątek, 20 września 2013

Józef Piłsudski na skwerze Związku Strzeleckiego "Strzelec"


Obok Łódzkiego Domu Kultury (ŁDK) przy ulicy Traugutta, pomiędzy ulicami Kilińskiego i Sienkiewicza, kilkakrotnie zakładano zieleniec, ale kolejne przebudowy ulic i skrzyżowań zmieniały lub niszczyły wcześniejsze założenia. 



Ostatecznie w roku 1997, po odsłonięciu pomnika Marszałka Piłsudskiego uporządkowano teren i nadano mu nazwę.


Autorem pomnika jest łódzki artysta Zbigniew Władyka. Pracował nad dziełem blisko pięć lat. 


Czasami pod pomnikiem odbywały się uroczystości, kładziono kwiaty, ale dla większości łodzian nie było to miejsce znane. Młodzi deskorolkarze wykorzystywali płytę pomnika do swoich ćwiczeń. 


Dopiero w 2006 roku teren wokół ŁDK ostatecznie uporządkowano: położona została kamienna nawierzchnia, zamontowano parkowe oświetlenie, pojawiła się zieleń.

Rośnie tu kilka dużych drzew, z których najładniejsze są: lipa srebrzysta, za nią topola laurolistna i dwie, wyższe od wszystkich drzew topole holenderskie.


Sprzed pomnika roztacza się widok w kierunku nowego Dworca Fabrycznego i Parku Moniuszki, a ścieżka spacerowa prowadzi w kierunku ulicy Narutowicza.



Józef Piłsudski miał akcent łódzki w swojej biografii. Przyjechał tu z żoną w listopadzie 1899 roku. Należał wówczas do Centralnego Komitetu Robotniczego PPS, był też redaktorem pisma "Robotnik". Wynajął mieszkanie na I piętrze kamienicy przy ulicy Wschodniej 19, nad składem bawełny i pończoch (dziś na tym budynku wisi pamiątkowa tablica).



Występował jako lekarz Dąbrowski, ale faktycznie pisał artykuły, składał i pomagał drukować konspiracyjne pismo. Przez kilka miesięcy Piłsudski praktycznie nie wychodził z mieszkania - mieszkał tu jak więzień. Dla marszałka było najważniejsze, żeby się nie zdekonspirować. 

"Nowa Panorama", dodatek niedzielny "Ilustrowanej Republiki", rok 1928.


Przy ulicy Wschodniej powstały dwa numery "Robotnika", trzeci był w przygotowaniu. Tajna redakcja została odkryta w nocy z 22 na 23 lutego 1900 roku, a przyszły Marszałek Polski trafił do więzienia carskiego przy ulicy Gdańskiej 13, gdzie spędził dwa miesiące. 


Z Łodzi został przewieziony do warszawskiej Cytadeli. 

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1935.

W 1919 roku Rada Miejska Łodzi przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Łodzi. 
"Republika", rok 1923.


"Łódź w Ilustracji". dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1935.

"Ilustrowana Republika", rok 1937.

Na dworcu Łódź Fabryczna wreszcie pojawiają się pociągi - pomnik Piłsudskiego znów będzie witał wszystkich przyjeżdżających do Łodzi...


Przeczytaj jeszcze:
Łódź. Ulica Wschodnia.
Ulica Gdańska 13.

Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.

"Panorama", dodatek niedzielny "Republiki", rok 1928.

źródła:
Romuald Olczak [red]. Parki i ogrody Łodzi.
Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska. Spacerownik łódzki