Stanisław Aleksander Hipolit Skalski (urodzony
w1870 roku w Brójcach, zmarł w Łodzi w 1937 roku)
-
lekarz,
działacz społeczny.
Stanisław
Skalski był synem Teofila
Skalskiego (kapitana
powstania styczniowego) i Lucyny z Rogozińskich. Ukończył szkołę
średnią w Kielcach
w
1891 roku.
W 1892 roku
studiował
na wydziale lekarskim Uniwersytetu
Warszawskiego,
a następnie Uniwersytetu
Kijowskiego,
gdzie był starostą Polskiej
Organizacji Studentów. Po
powrocie do Królestwa
Kongresowego pracował
w Piotrkowie
Trybunalskim oraz
Tuszynie
i
działał jako twórca kółek rolniczych i towarzystwa
pożyczkowo-oszczędnościowego. Publikował wówczas artykuły na temat higieny m.in. na łamach piotrkowskiego „Tygodnia”. Był
inicjatorem pomysłu reaktywacji OSP w Tuszynie, która rozpoczęła
działalność w 1902 roku.
"Tydzień", rok 1904.
W
1905 roku
Skalski
przeniósł się do Łodzi.
Tam współtworzył Gimnazjum
Polskie.
Przedwojenna pocztówka ze zdjęciem budynku Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi.
(źródło fotografii: https://pl.wikipedia.org/wiki/)
Przeczytaj w baedekerze:
Stanisław
Skalski
działał w tajnym Towarzystwie Krzewienia Oświaty, Towarzystwie
Krajoznawczym, Towarzystwie Higienicznym, Polskiej
Macierzy Szkolnej,
Gnieździe Łódzkim Towarzystwa Opieki nad Dziećmi oraz tworzył
Towarzystwo „Przyszłość” związane z wychowaniem w trzeźwości.
"Rozwój", rok 1925.
"Republika", rok 1925.
Działał również na rzecz utworzenia Muzeum Miejskiego.
"Tydzień", rok 1905.
Angażował
się również w prace Komitetu Pomocy Zlokautowanym Robotnikom,
którzy stracili pracę na skutek działań związanych z rewolucją
1905 roku. W
1911 roku
w
trakcie epidemii ospy przeprowadził na jej temat badania, szacując
liczbę chorych na blisko 4 tysiące.
"Rozwój", rok 1913.
W 1912 roku
na posiedzeniu łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego podjął
inicjatywę związaną z przywróceniem rozporządzenia o bezpłatnych
i przymusowych przeciwospowych szczepieniach niemowląt z 1811 roku,
zniesionym przez carat po roku
1863.
W 1910 roku opublikował pracę „Alkoholizm i sprawa robotnicza” oraz w 1913 roku „Ospa w Łodzi w r. 1912”.
"Gazeta Łódzka", rok 1913.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1914.
W
okresie wybuchu I
wojny światowej Skalski został
internowany przez Niemców w Kleczkowie.
Po
powrocie do Łodzi angażował się w działanie Głównego Komitetu
Obywatelskiego, zostając przewodniczącym Sekcji
Sanitarno-Szpitalnej, gdzie działał do roku
1918.
Był ponadto zaangażowany we współpracę z Inspekcją Fabryczną –
działał na polu edukacji na temat higieny, apelował o zwiększenie
liczby łóżek na szpitalnych oddziałach zakaźnych, powołanie
lekarza sanitarnego oraz wznowienie rejestracji przyczyn zgonów, co
miało według
niego przyczynić się do poprawy stanu zdrowotnego mieszkańców
Łodzi. W
1914 uzyskał pozwolenie na przeprowadzenie pierwszych obowiązkowych
szczepień przeciwko ospie
prawdziwej w
Łodzi. W 1918 roku
został lekarzem powiatowym Okręgowego Urzędu Zdrowia oraz
naczelnikiem Wydziału Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego Łódzkiego. Od
kwietnia 1918 był członkiem Rady Szkolnej Miejskiej (RSzM) – w
grudniu 1919 roku
został
zastępcą jej przewodniczącego, a w styczniu 1924 jej
przewodniczącym, którym był do końca życia.
"Gazeta Łódzka", rok 1915.
Informator m. Łodzi, rok 1919.
"Kurier Łódzki", rok 1927.
W Radzie Szkolnej Miejskiej poświęcił
się trosce o zdrowie uczniów rozpowszechniając naukę na
powietrzu. Ponadto walczył z problemem alkoholizmu, a także
zajmował się kwestiami odżywiania uczniów i czystości w
szkołach.
"Rozwój", rok 1928.
"Hasło Łódzkie", rok 1930.
Stanisław Skalski zmarł
5 lutego 1937 w Łodzi.
"Głos Poranny", rok 1937.
Dziennik Zarządu m. Łodzi, rok 1937.
"Ilustrowana Republika", rok 1937.
"Głos Poranny", rok 1937.
Został pochowany na Starym Cmentarzu przy ulicy Ogrodowej przy głównej alei części katolickiej.
Nagrobek Stanisława Skalskiego na Starym Cmentarzu w Łodzi.
"Ilustrowana Republika", rok 1937.
"Ilustrowana Republika", rok 1937.
"Głos Poranny", rok 1937.
Dziennik Zarządu m. Łodzi, rok 1937.
Doktor
Skalski odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski i Złotym Krzyżem Zasługi.
Dziennik Zarządu m. Łodzi, rok 1937.
"Głos Poranny", rok 1939.
Na
osiedlu Górna w Łodzi jednej z ulic nadano nazwę Stanisława
Skalskiego (dawna
ulica
Żółta).
Pierwotnie ul. Skalskiego znajdowała się na osiedlu Mania, pomiędzy
ul. Mania a ul. Srebrzyńską, lecz ulicę rozebrano w latach 60. XX
wieku ze względu na zmiany zagospodarowania terenu.
Źródła:
Dziennik
Zarządu m. Łodzi, rok 1937.
Danuta
Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń. Słownik nazewnictwa
miejskiego Łodzi.
Fot.
archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
w Łodzi oraz https://polona.pl/
Fot.
współczesne Monika Czechowicz
Przeczytaj w baedekerze:
