baedeker łódzki: DOM TOWAROWY UNIWERSAL

wtorek, 28 marca 2023

DOM TOWAROWY UNIWERSAL

Centrum Handlowe Unicity (do 2012 Dom Towarowy Uniwersal, wcześniej PDT Uniwersal) – pierwszy dom handlowy w Łodzi, który powstał w 1967 roku.

"Dziennik Łódzki", rok 1964.

"Dziennik Łódzki", rok 1967.

"Dziennik Łódzki", rok 1968.

Miejsce gdzie stanął Uniwersal nie było przypadkowe. Włodarze miasta uznali, że będzie znakomitą konkurencją dla "Górniaka", gdzie handlowała znienawidzona przez władzę ludową prywatna inicjatywa.

Przeczytaj w baedekerze:

HALA TARGOWA GÓRNIAK (baedekerlodz.blogspot.com)

Uniwersal stał się szybko jednym z najpopularniejszych domów handlowych nie tylko w Łodzi, ale i okolicy. Dziennie przybywało tam nawet 130 tysięcy klientów.

"Dziennik Łódzki", rok 1950.

Po zakończeniu II wojny światowej w Polsce zaczęła się odradzać gospodarka wolnorynkowa. W latach 1945-1948 komuniści przystąpili do przekształcenia gospodarki w całkowicie scentralizowaną. Działania te rozpoczęto od przejmowania majątków, fabryk, a później zajęto się handlem.

Ustawa z dnia 2 czerwca 1947 roku o zwalczaniu drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym.

2 czerwca 1947 roku uchwalono trzy ustawy stanowiące podstawę prawną do walki z odradzającym się kapitalizmem: w sprawie zwalczania drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym, o obywatelskich komisjach podatkowych i lustratorach społecznych oraz o zezwoleniach na prowadzenie przedsiębiorstw handlowych i budowlanych. Powołano Biuro Cen ustalające marże i ceny maksymalne na produkty przemysłowe, a także Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Ostatecznie handel detaliczny miały przejąć Powszechne Domy Towarowe (PDT).

13 sierpnia 1947 otwarto pierwszy w stolicy Powszechny Dom Towarowy na Żoliborzu. W pierwszych dniach po otwarciu sklep odwiedziło 1500 klientów, co w tym czasie było dużą liczbą.

Otwarcie pierwszego Powszechnego Domu Towarowego (PDT) przy ulicy Mickiewicza 27 na Żoliborzu. Warszawa, 11 sierpnia 1947 roku.

(źródło fotogtafii: PAP Arch Foto @paparchfoto)

29 listopada 1947 roku ukazało się Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu o utworzeniu przedsiębiorstwa „Powszechne Domy Towarowe – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione” z siedzibą w Warszawie. Przedsiębiorstwo podlegało pod Ministra Przemysłu i Handlu i przedmiotem jego działalności było prowadzenie handlu detalicznego w domach towarowych i filiach.

Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 29 listopada 1947 roku wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą "Powszechne Domy Towarowe".

Państwowy Dom Towarowy Uniwersal, pl. Niepodległości 4 w Łodzi.

W okresie późniejszym nazwę Powszechne Domy Towarowe zamieniono na Państwowe Domy Towarowe. W okresie przemian ustrojowych w Polsce po roku 1989 dokonano przekształcenia PDT w spółki prawa handlowego.

Zarządzenie Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 20 maja 1949 roku w sprawie zmiany zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 29 listopada 1947 roku o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą "Powszechne Domy Towarowe".

W 1993 roku udostępniono akcje Domów Towarowych Centrum S.A. W 1998 roku powstała spółka Galeria Centrum, która przejęła akcje pochodzące z prywatyzacji Domów Towarowych Centrum (spółki państwowej, powstałej z przedsiębiorstwa Państwowe Domy Towarowe). Spółka ta w 2009 upadła na skutek utraty płynności finansowej i została zlikwidowana.

Centrum Handlowe Unicity (do 2012 Dom Towarowy Uniwersal, wcześniej PDT Uniwersal) – pierwszy dom handlowy w Łodzi.

"Dziennik Łódzki", rok 1967.

Jak już było wspomniane, Uniwersal powstał w 1967 roku. Został zaprojektowany przez Jerzego Wilka przy współpracy Antoniego Beilla.

Jerzy Wilk (1921-1991)

- architekt, architekt wnętrz, rzeźbiarz, grafik, żołnierz AK w stopniu podporucznika, członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). Realizacje w Łodzi: bary „Balaton” i „Kęs”, Dom Towarowy „Uniwersal” wraz z barem „Rarytas”, Dom Handlowy „Magda”.

Przeczytaj w baedekerze:

PIOTRKOWSKA 30/32 – Urania i Magda (baedekerlodz.blogspot.com)

Bar szybkiej obsługi „Balaton” w Łodzi. (baedekerlodz.blogspot.com)

(Archiwum Polskapresse)

"Dziennik Łódzki", rok 1967.

Uniwersal i bar "Rarytas", w latach 60/70/ oba budynki zaprojektowane przez Jerzego Wilka.

(źródło fotografii: Cyfrowe Archiwum Łodzian Miastograf )

"Dziennik Łódzki", rok 1968.

"Dziennik Łódzki", rok 1969.

(Archiwum Polskapresse)

Centrum Handlowe Unicity (pierwszy dom handlowy w Łodzi, do 2012 Dom Towarowy Uniwersal, wcześniej PDT Uniwersal).

Uniwersal znajduje się w południowej części placu Niepodległości (pl. Niepodległości 4), sąsiaduje z fabryką Arelan S.A. i parkiem im. Legionów.

Przeczytaj w baedekerze:

Willa Ernsta Leonhardta - ulica Pabianicka 2. Firma Ernsta Leonhardta – ulica Rzgowska 17. (baedekerlodz.blogspot.com)

"Dziennik Łódzki", rok 1969.

Na decyzji władz Łodzi o lokalizacji domu towarowego zaważyło sąsiedztwo rynku "Górniak" - Uniwersal miał konkurować z targowiskiem, na którym zarabiała „prywatna inicjatywa”.

"Dziennik Łódzki", rok 1969.

Archiwum Polskapress

"Dziennik Łódzki", rok 1970.

"Dziennik Łódzki", rok 1971.

Zdjęcia z Archiwum Polskapress

"Dziennik Łódzki", rok 1971.

Dawniej Uniwersal codziennie był odwiedzany przez tłumy łodzian i mieszkańców okolicznych miejscowości, którzy chętnie robili zakupy w dobrze zaopatrzonych, jak na ówczesne czasy, sklepach. W latach jego największej świetności było to ok. 130 tysięcy klientów każdego dnia.

"Dziennik Łódzki", rok 1972.

Wystawa "MIASTO - MODA - MASZYNA", Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.

(fot. baedeker łódzki)

Czytaj w baedekerze:

MIASTO - MODA - MASZYNA/ Wystawa w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. (baedekerlodz.blogspot.com)

"Dziennik Łódzki", rok 1973.

Oblegane przez łodzian stoiska Uniwersalu.

"Dziennik Łódzki", rok 1973.

Stoiska Uniwersalu, lata 80. XX stulecia.

"Dziennik Łódzki", rok 1974.

Stoiska Uniwersalu, lata 80. XX stulecia.

"Dziennik Łódzki", rok 1975.

Stoiska Uniwersalu, lata 80. XX stulecia.

"Odgłosy", rok 1976.

"Dziennik Popularny", rok 1976.

"Dziennik Popularny", rok 1977.

"Dziennik Popularny", rok 1979.

"Dziennik Łódzki", rok 1980.

Klientów przyciągały również pierwsze w Łodzi ruchome schody.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.

"Dziennik Łódzki", rok 1968.

Stoisko Uniwersalu.

"Dziennik Łódzki", rok 1982.

"Dziennik Łódzki", rok 1987.

"Dziennik Łódzki", rok 1989.

Na początku lat 90. XX stulecia sytuacja się zmieniła. W gmachu zrobiło się pusto. Pod koniec lat 90. wynajęła go ogólnopolska sieć sklepów Galeria Centrum, ale z powodu niewielkiej liczby klientów szybko się wyprowadziła.

Wystawa "MIASTO - MODA - MASZYNA", Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.

(fot. baedeker łódzki)

Czytaj w baedekerze:

MIASTO - MODA - MASZYNA/ Wystawa w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. (baedekerlodz.blogspot.com)

W kwietniu 2006 budynek kupiła warszawska spółka, która specjalizowała się w przebudowie pamiętających czasy PRL-u gmachów na biurowce i centra usługowe. Podobne plany miała również wobec Uniwersalu. Przygotowano projekt, otrzymano pozwolenie na budowę, rozpoczęcie prac planowano na wrzesień 2008.

Uniwersal, rok 2008.

(źródło fotografii: Archiwum Polskapress)

W 2012 roku podjęto próbę reanimacji kultowego domu handlowego. Budynek przeszedł remont, ale sukcesu sprzed lat nie udało się powtórzyć. Powstało Centrum Handlowe Unicity, właściciel: Monnari Trade S.A.