środa, 8 stycznia 2014

ŁÓDŹ - CURRICULUM VITAE ( lata 1800- 1850)

Curriculum vitae (z łacińskiego: bieg życia, przebieg życia) -  daty z życia Łodzi - sukcesywnie i... subiektywnie uzupełniane, czyli wszystko po kolei...



1800
Łódź zamieszkuje 428 obywateli.
1801
1802
1803
1804
1805
1806
- Koniec zaboru i odnowienie zarządu miasta. Były policyjny burmistrz Józef Aufschlag nie opuszcza Łodzi, lecz zostaje jako posesjonat miejski.
- Utworzenie (w czerwcu) łódzkiej gminy żydowskiej; wcześniej łódzcy Żydzi należeli do gminy lutomierskiej.
1807
Łódź w granicach Księstwa Warszawskiego, 106 domów i około 440 mieszkańców.
1808
Kwerenda rządowa wzywa burmistrza łódzkiego do udzielenia wiadomości o wszystkich znajdujących się w Łodzi fabrykach i manufakturach, jako też warsztatach i rękodzielniach robienia jedwabiu, wełny, płótna i bawełny.
- Otwarcie szkoły elementarnej na Starym Mieście, Szymon Grabowski pierwszym nauczycielem.
1809
- Zarządzenie o utworzeniu w Łodzi Gwardii Narodowej.
- Pierwszy imienny spis ludności żydowskiej: wśród 430 mieszkańców Łodzi jest 98 Żydów (24 rodziny).  CZYTAJ 
- Powstanie Gminy Żydowskiej. Gmina kupuje od Aufschlaga plac przy ulicy dworskiej i buduje tam drewnianą bożnicę. CZYTAJ
1810
- Dekret Fryderyka Augusta o obowiązku prowadzenia ewidencji ludności (w Łodzi mieszka 514 osób.
- Reorganizacja samorządu łódzkiego. Dawny magistrat staje się Urzędem Municypalnym.
- Pierwsze wybory starszych kahału gminy łódzkiej. Wybrano Pinkusa Sonenberga i Mendla Moszkowicza. CZYTAJ
1811
- Założenie pierwszego cmentarza żydowskiego przy ulicy Wesołej. CZYTAJ
- Zorganizowanie bractwa pogrzebowego – chewra kadisza.  CZYTAJ
1812-1813
Pierwszy plan miasta sporządzony przez Franciszka Johnney’a.
1813
- Jehuda Arie, syn rabina Garona z Widawy, zostaje pierwszym rabinem łódzkim.
- W Łodzi działają 493 fabryki.
1814
1815
W wyniku Kongresu Wiedeńskiego Łódź znajduje się w zaborze rosyjskim, w tzw. Królestwie Polskim.
1816
1817
Z pieczęci miejskiej na ponad 100 lat znika herb Łodzi zastąpiony carskim orłem dwugłowym (początkowo polskim).   CZYTAJ
1818
Początek budowy traktu łęczycko-piotrkowskiego biegnącego przez Łódź (budowano go 2 lata).
1819
Założenie nowego cmentarza przy drodze do młyna Mania (obecnie Ogrodowa).
1820
- Postanowienie namiestnika Królestwa Polskiego o uprzemysłowieniu Łodzi wg projektu Rajmunda Rembielińskiego – prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego.    CZYTAJ
- Oddanie do użytku nowego „domu gminnego” – ratusza przy ulicy Kościelnej.
- Powołanie pierwszego policjanta miejskiego (zostaje nim Łukasz Baranowski).
- Łódź liczy już 700 mieszkańców.
1821
- Namiestnik Józef Zajączek zatwierdza projekt o uczynieniu Łodzi osadą fabryczną. Władze Królestwa Polskiego udzielają Rajmundowi Rembielińskiemu pełnomocnictwa na urządzenie osady fabrycznej.  CZYTAJ
- Likwidacja łódzkiego kahału i utworzenie na jego miejsce Dozoru Bożniczego.
- Po raz pierwszy pojawia się nazwa: ulica Piotrkowska (od Placu Kościelnego do Rynku Starego Miasta). Została ona wytyczona dokładnie w tym samym miejscu, którędy przebiegał średniowieczny trakt. CZYTAJ
1822
1823
- Pierwsza łódzka osada włókiennicza - "Sukiennicze Nowe Miasto", rok ten uważany jest za początek "Łodzi przemysłowej".
- Wybudowanie pierwszych rządowych, murowanych domów dla sukienników. Pod koniec roku przybywa do Łodzi duża grupa osadników – tkaczy sukienników z Zielonej Góry.  CZYTAJ
1824
- Wytyczenie osady tkackiej "Łódka" na południe od Nowego Miasta, wzdłuż ulicy Piotrkowskiej
- Zamieszkanie pierwszych osadników przy Piotrkowskiej; na północnym odcinku ulicy (tj. od Rynku Nowego Miasta do ul. Cegielnianej) – sukiennicy przybyli z Dolnego Śląska i z Wielkiego Księstwa Poznańskiego, zaś na południowym (od ul. Dzielnej do Górnego Rynku) – tkacze lnu i bawełny, pochodzący z Dolnego Śląska, Czech,Prus i Saksonii.
-Założenie Bractwa Kurkowego – Lodzer Bürger-Schützengilde, pierwsze strzelanie (Gotlieb Strauch zostaje pierwszym Królem Kurkowym). CZYTAJ
- Z Saksonii przybywa Christian Fryderyk Wendisch, któremu nadano tytułem dzierżawy wieczystej Księży Młyn. CZYTAJ
- Powstaje Zgromadzenie Majstrów Tkackich w Łodzi.
- Saeneger uruchamia farbiarnię.
- Jan Adamowski buduje pierwszy budynek w Rynku Nowego Miasta (drewniana karczma).  CZYTAJ 
- Budowa nad rzeką Jasień (1824-1826) pierwszej manufaktury składającej się z bielnika, krochmalni, suszarni, folusza i magla. CZYTAJ
1825
- Benedykt Tykiel wydaje instrukcje ustalającą warunki osiedleńcze dla przędzarzy lnu, powiększenie terenu miasta o tzw. osadę prządków
- Powstaje Zgromadzenie Czeladników Tkackich.
- Mocą dekretu namiestnika Królestwa Polskiego powstaje na Starym Mieście tzw. rewir żydowski.  CZYTAJ
- Zawarcie umowy z proboszczem łódzkim F. Zengtellerem, na mocy której posiadłość Księży Młyn przeszła w wieczystą dzierżawę przybyłego z Saksonii Kristiana Fryderyka Wendischa
- Christian F. Wendisch instaluje w swojej fabryce mechaniczne urządzenie przędzalnicze z napędem wodnym.
- Z Czech przybywa do Łodzi rodzina Richterów. CZYTAJ
- Pierwszy rządowy budynek fabryczny, tzw. Bielnik Kopischa.  CZYTAJ
- Car Rosji Aleksander I odwiedza Łódź i zachęca do jej rozbudowy.
- Łódź liczy 1004 mieszkańców.
- Wzniesienie drewnianego budynku tkalni ręcznej na Księżym Młynie
- Oddanie pierwszych 12 rządowych drewnianych domów w osadzie bawełniano-lnianej Łódka.
1826
1827
- Ustalenie nowych warunków osiedlania się starozakonnych. Rewir obejmuje rejon ulic Podrzecznej, Wolborskiej i Starego Rynku.  CZYTAJ
- Oddanie do użytku nowego, murowanego ratusza przy Nowym Rynku (plac Wolności).  CZYTAJ
1828
Pierwsza apteka w Łodzi (Nowy Rynek).  CZYTAJ  CZYTAJ
- Poświęcenie – na Rynku Nowego Miasta (dziś Plac Wolności) – klasycystycznego kościoła luterańskiego Świętej Trójcy, wybudowanego według projektu Bonifacego Witkowskiego w latach 1826-1828 (zastąpiony w 1891 roku przez kościół neorenesansowy) CZYTAJ
- Założenie osady przemysłowej "Ślązaki" ("Szlezyng")
1829-1830
- Powstaje pierwsza murowana kamienica w Łodzi, wystawiona przez radnego Antoniego Bittdorfa - przy Nowym Rynku (plac Wolności).  CZYTAJ
- Druga szkoła elementarna - założona w osadzie fabrycznej Łódka
1830
Łódź liczy 4.343 mieszkańców
Ostatni rok autonomii Królestwa Polskiego, dzięki której i przychylności jej władz powstał w Łodzi przemysł włókienniczy.
1831
1832
1833
Przychodzi na świat Izrael Poznański.  CZYTAJ
1834
- Karol Gottlieb Steinert zakłada drukarnię i farbiarnię bawełny.
- Umieszczenie zegara na wieży ratusza  (dar fabrykanta Schlössera  z Ozorkowa) CZYTAJ
1835
- Powstaje "biała fabryka" Ludwika Geyera.  CZYTAJ
- Rozpoczęcie oświetlania ulic latarniami oliwnymi.
1836
Utworzenie pierwszego stanowiska lekarza miejskiego.
1837
- W Łodzi przychodzą na świat Franciszek Kindermann i Fryderyk Wilhelm Schweikert. CZYTAJ  i  CZYTAJ
1838
Pierwsze jatki rzeźniczo-piekarskie murowane w Rynku Nowego Miasta. CZYTAJ
1839
- Zastosowanie w produkcji maszyny parowej, którą jako pierwszy w Łodzi uruchomia Ludwik Geyer.    CZYTAJ
- Jakub Peters wystawia okazały dom przy rogu Piotrkowskiej i Przejazd (dzisiejszej Tuwima) z przeznaczeniem dla Związku Majstrów Tkackich.
- Otwarcie pierwszej prywatnej szkoły elementarnej przy ul. Piotrkowskiej przez Mikołaja Olszewskiego
1840
Założenie pierwszego parku łódzkiego - Źródliska, zwanego wówczas ogrodem spacerowym.  CZYTAJ   i  CZYTAJ
- Zatwierdzenie przez Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych projektu włączenia do Łodzi terenów leśnictw Łaznów i Pabianice.
- Wytyczenie "Nowej Dzielnicy", ulokowanej na wschód od Nowego Miasta i Łódki, której najważniejszą arterią jest ul. Główna (obecnie al. Piłsudskiego); założenie na jej osi dużego centralnego placu, nazywanego ze względu na sąsiedztwo terenów podmokłych Wodnym Rynkiem (obecnie   pl. Zwycięstwa)
- Narodziny komunikacji miejskiej – pojawienie się na ulicach pierwszych dorożek konnych. CZYTAJ
1841
- W Łodzi, przychodzi na świat Szaja Rosenblatt. CZYTAJ
- Łódź staje się stolicą okręgu i otrzymuje prawa przysługujące miastom gubernialnym.
- Utworzenie urzędu prezydenta miasta – jako pierwszy sprawuje tę funkcję (od 23 czerwca) Karol Tangermann (do 1844 roku)
- Pierwsza publiczna studnia w Rynku Nowego Miasta CZYTAJ
1842
- Łódź staje się drugim co do wielkości miastem królestwa Polskiego.
- Zawarcie (13 czerwca) z władzami miasta kontraktu na założenie fabryki wyrobów włókienniczych przez Traugotta Grohmanna. CZYTAJ
- Rozpoczyna pracę tkalnia Józefa Richtera. CZYTAJ
1843
Łódź liczy 15.764 mieszkańców
1844
1845
- Powstają przędzalnie Grohmana. CZYTAJ i CZYTAJ i CZYTAJ 
- Otwarcie pierwszego szpitala miejskiego w Rynku Fabrycznym (obecnie budynek Seminarium Duchownego). CZYTAJ
- Otwarcie pierwszej szkoły średniej (Powiatowa Szkoła Realna tzw. niemiecko-rosyjska); w 1856 roku przeniesiona do budynku przy Rynku Nowego Miasta, specjalnie wzniesionego dla potrzeb szkoły (obecnie gmach Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego). CZYTAJ
1846
Memoriał do Mikołaja II w sprawie przemianowania Łodzi na "Mikołajew".  CZYTAJ
- Powstanie z inicjatywy L. Geyera i A. Siebera Łódzkiego Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego ("Lodzer Männer-Gesang-Verein").
1847
1848
Założenie przy ul. Nowomiejskiej pierwszej stałej księgarni przez Jankiela Gutsztadta (rok później przeniesiona na Piotrkowską 75). CZYTAJ
1849
1850
Łódź zamieszkuje 15 764 obywateli.