poniedziałek, 22 stycznia 2024

PIOTRKOWSKA 94. Rodzina Lissnerów, teatr letni "Bagatela" i... "Angora".


Około 1833 roku place przy obecnej Piotrkowskiej 92 i 94 objął Fryderyk Wilhelm Günther. W 1848 roku Günther sprzedał nieruchomość przy Piotrkowskiej 94 młynarzowi, Samuelowi Meischatzowi, któremu dziesięć lat wcześniej sprzedał sąsiednią posesję, przy Piotrkowskiej 92.
W momencie sprzedaży nieruchomości front Piotrkowskiej 94 był jeszcze niezabudowany. W dokumencie urzędnik Magistratu pisał, iż Günther sprzedał plac z powodu słabości zdrowia niemogąc na takowym wznieść domu mieszkalnego.
W 1849 roku po wybudowaniu na placu przy Piotrkowska 94 mieszkalnego drewnianego domu, Meischatz sprzedał nieruchomość Janowi Trauguttowi Geislerowi. Po krótkim czasie, w październiku 1849 roku, Geisler sprzedał nieruchomość Janowi Hardtowi. Jeszcze szybciej, bo już w grudniu 1849 roku Hardt sprzedał nieruchomość Wilhelmowi Potempie.
W czerwcu 1855 roku Potempa sprzedał nieruchomość Samuelowi Hermanowi. W tym samym roku Herman wystosował do Magistratu podanie następującej treści:
Posiadam dom drewniany przy ulicy Piotrkowskiej pod Nº 523 [dzisiaj 94] i mam zamiar do takowego przybudować sklep murowany długi łokci 5, szerokości tak samo jak dom, również wysokość zastosuje do wysokości domu dachu - tak aby od strony ulicy nie przedstawiło szpetnego widoku.
W latach 70. XIX wieku Herman wykupił grunt działki.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1897.

Przynajmniej od końca lat 80. nieruchomość należała do Józefa Lissnera.

"Führer durch Lodz", 1893.

"Führer durch Lodz", 1898.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.

Informator m. Łodzi, rok 1920.

Taryfa domów z 1920 roku wymienia nadal członków rodziny Lissner jako właścicieli nieruchomości.

Podręczny Rejestr Handlowy, rok 1926.

Pod tym adresem rodzina Lissnerów prowadziła sklep. W okresie międzywojennym należał do Bronisławy Lisner (Lissner) - oferował galanterię i zabawki.

Fragment wschodniej pierzei ulicy Piotrkowskiej.
Parterowy dom przy Piotrkowskiej 94 z widocznym szyldem sklepu: Lissner.
(źródło fotografii: (piotrkowska-nr.pl)

"Głos Poranny", rok 1934.

"Głos Poranny", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1937.

Sklep rodziny Lissnerów (Lisnerów) funkcjonował w tym samym miejscu do 1937 roku, to znaczy do czasu rozbiórki parterowego budynku.
W latach 30. ubiegłego stulecia, w podwórzu znajdowało się przedszkole "Dom Dziecięcy" W. Kapłanówny.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1936.

"Głos Poranny", rok 1937.

i szkoła tańca artystycznego:

"Głos Poranny", rok 1937.


9 czerwca 1934 roku w ogrodzie posesji Piotrkowskiej 94, otworzono kawiarnię z dancingiem i letni teatr rewiowy "Bagatela" . 

"Głos Poranny", rok 1934.

"Głos Poranny", rok 1934.

"Głos Poranny", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1935.

Kierownikiem artystycznym teatru, a także konferansjerem, śpiewakiem, tancerzem i aktorem w jednej osobie, był Ludwik Sempoliński.

Ludwik Agapit Sempoliński (1899-1981)
- polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, tancerz i pedagog. Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych, rewiowych i kabaretowych.
(źródło fotografii: Ludwik Sempoliński - Stare Melodie)

"Ilustrowana Republika", rok 1934.

Współwłaścicielami teatru byli bracia Lisner.

"Ilustrowana Republika", rok 1935.

W połowie 1938 roku miejsce dawnej "Bagateli" zajął teatr letni "Tabarin". Reklamy z lat 1945-1947 roku prezentują ponownie teatr letni pod nazwą "Bagatela", powrócił również do Łodzi Ludwik Sempoliński. W latach 50. XX wieku wystawiał tu także swoje spektakle Teatr „Osa”.

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

"Głos Robotniczy", rok 1945.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1950.


Front posesji zajmował nadal parterowy drewniak. Po jego wyburzeniu, pod koniec pierwszej połowy 1937 roku, pozostał pusty plac.

"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1937.

Naprawa (zakładanie) oświetlenia ulicznego na Piotrkowskiej. Po prawej widoczny fragment dawnego biurowca Siemensa (Piotrkowska 96) i pusty plac przy Piotrkowskiej 94. Zdjęcie z początków lat 60. XX wieku.
Fot. Wacław Łukaszewicz.
Wacław Łukaszewicz uwieczniał Łódź na fotografiach w latach 1956-1972. Był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego. Zdjęcia przekazał do publicznego portalu wnuk Wacława, Maciej Jabłoński.


Dopiero w latach 60. XX wieku powstał tu nowoczesny, 9-kondygnacyjny biurowiec. Gmach został oddany do użytku w 1964 roku. Użytkowa powierzchnia tego budynku wynosiła ponad 2 tysiące metrów kwadratowych.


W latach 1990-2015 przy Piotrkowskiej 94 miał swoją siedzibę łódzki tygodnik „Angora”.

Piotrkowska 
(źródło fotografii: stevenlodz/ mapio.net)

Charakterystycznym elementem fasady była postać mężczyzny trzymającego w rękach "Angorę", przymocowana nogami do ściany budynku na wysokości I piętra.


Angora – tygodnik publikujący wybrane artykuły z polskich i światowych gazet i czasopism, a także własne artykuły i felietony. Dział zawierający przegląd prasy zagranicznej nosi nazwę „Peryskop”, powstał on w 2001 roku. Tygodnik zawiera też „Angorkę” – pismo przeznaczone dla dzieci, które mówi o wydarzeniach na świecie w sposób dla nich przystępny. Zawiera także humorystyczne obrazki ze świata polityki.
Pismo zaczęło się ukazywać w 1990 roku – pierwszy numer datowany jest na 10 czerwca. Początkowo publikowało jedynie przedruki z prasy polskiej i nosiło tytuł „Agora” (oznaczającym rynek w starożytnej Gracji), co stanowiło nawiązanie do tytułu tygodnika „Forum” (którego nazwa oznaczała rynek w starożytnym Rzymie), zamieszczającego artykuły z publikacji zagranicznych.
Zmiana nazwy tygodnika została wymuszona sporem prawnym ze spółką Agora SA, zajmującą się działalnością wydawniczą i wydającą m.in. „Gazetę Wyborczą”. Ponieważ jednakowa nazwa i zbliżony zakres działania mogły sugerować powiązania obu podmiotów, spółka Agora, która jako pierwsza została zarejestrowana pod tą nazwą, na drodze sądowej wywalczyła konieczność zmiany nazwy tygodnika. Wydawca pisma, dostosowując się do wyroku, dodał do nazwy tygodnika dodatkową literę i w wyniku tego dotychczasowa „Agora” stała się „Angorą”.
Pierwotnie na pierwszej stronie pisma znajdowała się informacja, iż tygodnik przeznaczony jest Tylko dla dorosłych; związane było to z faktem, iż na ostatniej stronie zamieszczane były czarno-białe przedruki zdjęć z prasy erotycznej. W okresie późniejszym (ok. połowy lat 90. XX wieku) klauzula ta została usunięta, a choć gazeta na ostatniej stronie nadal zamieszczała zdjęcia erotyczne, to jednak miały one charakter aktu.
Do 2015 roku redakcja mieściła się przy ulicy Piotrkowskiej 94. Z powodu wykupienia tego budynku przez prywatnego inwestora z przeznaczeniem na 4-gwiazdkowy hotel, wszyscy dotychczasowi najemcy musieli go opuścić. Redakcja została przeniesiona do budynku dawnego „Domu Technika” przy placu Komuny Paryskiej 5a.

Plac Komuny Paryskiej 5a.
Przeczytaj w baedekerze:


Przy Piotrkowskiej 94 miał powstać czterogwiazdkowy hotel. Plany co do budynku były bardzo ambitne. Zaprezentowano je w 2016 roku. Budynek łącznie z działką na tyłach ulicy Piotrkowskiej przejęła wówczas łódzka spółka. Wstępny plan inwestora był taki, że w biurowcu z lat 60. powstanie hotel, a na działce czterokondygnacyjny parking na sto miejsc oraz drugi budynek hotelowy z centrum odnowy biologicznej. Dostosowywanie biurowca z lat 60. do hotelowych standardów trwało jednak tak długo, że w końcu w jego miejscu może powstać apartamentowiec.


Czytamy w prasie z 2022 roku:
Spółka Center Hotel planowała przy ul. Piotrkowskiej 94 w miejsce biurowca postawić hotel.
Inwestycja spółki Center Hotel to rozwinięcie koncepcji przebudowy dawnego biurowca z lat 60. XX wieku stojącego w pierzei ul. Piotrkowskiej. Według dawnych planów miał w nim powstać hotel, rozbudowany o dodatkowy gmach na działce za nim, w głębi podwórza. Realia rynkowe spowodowały jednak zmianę koncepcji. Frontowy budynek biurowy prawdopodobnie zostanie przebudowany na dom mieszkalny (w ramach osobnego projektu), a na parceli sięgającej aż do niedawno powstałego przebicia wewnątrz kwartału – od ulicy Tuwima 10 (Fabryka Aktywności Miejskiej) do ulicy Moniuszki 5 (Mediateki Me-Mo) – za sprawą Lex Deweloper ma zostać wzniesiony nowy dom wielorodzinny o wysokości dostosowanej do sąsiedztwa - podawał oficjalny portal miejski Łodzi.


Na zakończenie jeszcze kilka ogłoszeń prasowych:

"Rozwój", rok 1900.

"Rozwój", rok 1920.

"Rozwój", rok 1920.

"Republika", rok 1923.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Głos Poranny", rok 1936.

Widok na ulicę Piotrkowską na wysokości numerów 90-94.
Fotografia ze zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi/ ze strony Miastograf.
Fot. Eugeniusz Kudaj

Przeczytaj jeszcze w baedekerze:


Źródła:
Ulica Piotrkowska 94 w Łodzi. Historia posesji w latach 1824-1939. (piotrkowska-nr.pl)
oraz:
Kiedyś biurowiec, a zaraz mieszkania. Duża inwestycja w centrum Łodzi - Łódź, ESKA.pl
Piotrkowska 94. Trzecia inwestycja mieszkaniowa w ramach lex deweloper przy ulicy Piotrkowskiej | Dziennik Łódzki (dzienniklodzki.pl)
Hotel w dawnym biurowcu przy Piotrkowskiej 94. Budynek został sprzedany za ponad 4 mln zł | Express Ilustrowany
Center Hotel chciał z biurowca zrobić hotel. Jednak zrealizuje duży projekt mieszkaniowy (propertydesign.pl)
Nowe mieszkania przy Piotrkowskiej 94. Powstaną w dawnym biurowcu z lat 60.: Urząd Miasta Łodzi (lodz.pl)
Hotel Piotrkowska 94 Center Hotel Łódź Piotrkowska 94 - inwestycja Center Hotel (urbanity.pl)
Tygodnik Angora – Wikipedia, wolna encyklopedia

"Głos Poranny", rok 1937.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi oraz stron:
Miastograf/ Miastograf - ul. Piotrkowska 94

Fot. współczesne Monika Czechowicz