niedziela, 20 marca 2016

BAEDEKER


Karl Baedeker urodził się 3 listopada 1801 roku w Essen – był niemieckim pisarzem i księgarzem, który zasłynął jako wydawca pierwszych nowoczesnych przewodników turystycznych. Przewodniki te na długi czas wyznaczyły wzorzec dla tego typu wydawnictw, zwanych później zwyczajowo „bedekerami”.
Karl Baedeker zmarł 4 października 1859 roku w Koblencji.
Po wielu przekształceniach wydawnictwo Baedekera (Karl Baedeker Verlag) działa do dziś w ramach domu wydawniczego „MairDumont” w Ostfildern koło Stuttgartu.
Założone w Koblencji w 1827 roku Karl Baedeker Verlag jest jednym z najstarszych wydawnictw przewodników turystycznych.

Dom i siedziba wydawnictwa Karla Baedekera w Koblencji, ok. 1840 roku.

W początkach XIX wieku, wraz z rozwojem kolei i jej coraz większym zasięgiem i popularnością, także klasa średnia w Europie z wzrastającą przyjemnością zaczęła oddawać się podróżom. Powstaje jakby nowy, nieznany może na taką skalę sposób spędzania wolnego czasu - turystyka.
Ów wzrastający ruch turystyczny ożywił również działalność wydawniczą w dziedzinie przewodników. Ze względu na rosnące zapotrzebowanie podróżnych na informacje o obcych krajach, wzrósł popyt na tego typu publikacje.
Karl Baedeker (1801-1859), był jednym z pierwszych, który odkrył nowy rynek wydawniczy i zasłynął jako autor i wydawca pierwszych przewodników turystycznych – początkowo w granicach Niemiec.
1 lipca 1827 roku to data założenia wydawnictwa Baedeker Verlag z siedzibą w Koblencji. W 1835 roku wydawnictwo publikuje pierwszy „baedeker”. Opisywał on zabytki w okolicach Renu, z Mainz do Kolonii.
Karl Baedeker przywiązywał wielką wagę do rzetelności i trafności swoich informacji, początkowo wszystkie opisane przez siebie trasy i regiony zwiedzał i opisywał sam. Sukces przyszedł bardzo szybko, „bedekery” cieszyły się coraz większą popularnością, słynęły z dobrych map, szczegółowych opisów, praktycznych informacji dla podróżujących i były przejrzyste. I stopniowo rozszerzały swój geograficzny zasięg.

Mapa Szwajcarii, publikacja Karla Baedekera z 1913 roku.

Po śmierci Karla Baedekera w 1859 roku, działalność wydawniczą przejęli i rozwinęli jego synowie Ernst, Karl i Fritz. Fritz Baedeker, najmłodszy z trzech synów, studiował na Uniwersytecie w Heidelbergu, prowadził wydawnictwo ojca od 1869 roku aż do śmierci (jego synowie: Ernst, Dietrich i Hans również byli wydawcami i kontynuowali pracę w firmie Karla Baedekera).


W 1861 roku po raz pierwszy pojawił się „Baedeker”  w języku angielskim.


W 1870 roku firma przeniosła się z Koblencji do Lipska, gdzie już działały tak renomowane firmy wydawnicze jak Brockhaus, Meyer i Reclam. 
Przed wybuchem I wojny światowej przewodniki Baedekera były już dostępne w także języku francuskim i opisywały coraz bardziej odległe kraje takie jak Szwecja, Norwegia, Hiszpania, Portugalia,  rejon Morza Śródziemnego, Rosja, Ameryka Północna, Kanada, Palestyna, Syria i Indie.
Aby pomieścić dużą ilość informacji, przewodniki Baedekera miały zwięzły i rzeczowy styl, ich atutem były także dokładne mapy. 
Informacje te dla wydawnictwa zdobywała, rozległa już bardzo sieć wykwalifikowanych pracowników i redaktorów.
Po śmierci Fritza Baedekera w 1925 roku,  jego synowie Hans, Ernst i Dietrich nadal prowadzili wydawnictwo.

"Nowa Panorama", dodatek niedzielny "Ilustrowanej Republiki", rok 1927.

Zbombardowana siedziba Baedekera. Fotografia z 1946 roku.

W 1943 roku siedziba wydawnictwa została zbombardowana i zniszczona, dopiero we wczesnych latach powojennych prawnuk założyciela Karla Friedricha Baedekera „reanimował” wydawnictwo jako Karl Baedeker Verlag. Wydawnictwo Baedekera (Karl Baedeker Verlag) działa do dziś w ramach domu wydawniczego „MairDumont” w Ostfildern koło Stuttgartu, a „baedekery” sprzedawane są w wielu wersjach językowych na całym niemal świecie.


baedeker - bedeker, baedeker [wym. bedeker] «przewodnik dla turystów»
Słownik Języka Polskiego

baedeker – wym. bedeker  <Karl Baedeker (1801-1859), niemiecki wydawca, inicjator serii przewodników turystycznych po krajach świata>  przewodnik dla turystów.
Słownik Wyrazów Obcych. PWN, Warszawa 1980.

źródła:
Słownik Języka Polskiego http://sjp.pwn.pl/
wikipedia.pl
Słownik Wyrazów Obcych.