poniedziałek, 6 maja 2019

DWORZEC KOLEJOWY ŁÓDŹ WIDZEW

Łódź Widzew, ulica Służbowa 8 – trzeci co do wielkości dworzec kolejowy i stacja węzłowa w Łodzi, ulokowana na trasie z Łodzi Fabrycznej do Koluszek, w obrębie łódzkiej kolei obwodowej. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego. Zatrzymują się tu wszystkie przejeżdżające pociągi pospieszne i osobowe.

Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.

Droga Żelazna Fabryczno-Łódzka (dziś linia kolejowa nr 17), na której znajduje się dworzec powstała już w 1865 roku, jednak budowę stacji Widzew rozpoczęto dopiero w roku 1901, trzy lata po wybudowaniu kolei obwodowej, a jej oddanie nastąpiło w roku 1903. 
"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1903.

Obszar zaboru rosyjskiego był największy, ale posiadał najmniej rozwiniętą sieć kolejową. 

Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.

Specyficzna polityka państwa wobec kolei, a także wobec pogranicznego tzw. Królestwa Kongresowego, spowodowała, że na tym obszarze nie istniało zbyt dużo linii kolejowych, rozmieszczenie stacji i przystanków było zdecydowanie niewystarczające, a większość inicjatyw związanych z budową nowych odcinków odrzucano. Rosyjscy wojskowi obawiali się wykorzystania kolei dla potrzeb przewozu wrogiego wojska. Obawy strategów okazały się słuszne – w okresie I wojny światowej Rosjanie bardzo szybko budowali linie kolejowe, które nagle okazały się potrzebne do ich działań, ale obce wojska z łatwością radziły sobie z nieudaną pułapką, przekuwając linie na własny rozstaw (Rosjanie stosowali szerszy rozstaw szyn 1524 mm, wyjątkiem była normalnotorowa Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska z linią bydgoską oraz właśnie Kolej Fabryczno-Łódzka).

"Rozwój", rok 1902.


Od początku stacja Widzew stanowiła jeden z najistotniejszych elementów, nowo powstałej obwodnicy odciążającej obecne centrum miasta od ruchu kolejowego, dzięki której miała połączenia z dworcami Chojny i Łódź Kaliska. 

"Gazeta Łódzka", rok 1913.

Po włączeniu, w 1915 roku Widzewa do Łodzi, nazwę stacji przemianowano na znaną obecnie.

"Gazeta Łódzka", rok 1915.

Począwszy od 15 listopada 1931 roku, prócz głównej linii, Widzew posiadał również bezpośrednie połączenie pasażerskie ze Zgierzem (przez Łódź Stoki, Łódź Radogoszcz i Łódź Arturówek) i Kutnem (przez między innymi Ozorków i Łęczycę), jego zamknięcie nastąpiło jednak w roku 1988.

"Hasło Łódzkie", rok 1927.

Południowa strona Dworca Łódź-Widzew w czasie II wojny światowej.

W latach 1954-1970 dokonano stopniowej elektryfikacji przebiegającej przez dworzec linii. Trwało to tak długo ponieważ Łódź Widzew posiada bardzo rozbudowany układ torów – nie ma jednak możliwości przejazdu na wprost. Wtedy również diametralnie zmieniło się otoczenie dworca: wcześniej znajdował się on z dala od większych skupisk ludzkich (miasto praktycznie kończyło się 2 kilometry na zachód, na linii wyznaczonej przez kolej obwodową, w latach 70 XX wieku wyrosło wokół niego wybudowane z wielkiej płyty osiedle Widzew Wschód. 
W roku 1989 rozebrano torowisko biegnące po należącej do dworca górce rozrządowej. W 1993 roku odsłonięto, na południowej ścianie dworca, tablicę pamiątkową upamiętniającą czworo harcerzy poległych w tym miejscu 4 września 1939.


Przeczytaj w baedekerze:

Rok 2003, przyniósł gruntowny remont budynku dworcowego, w związku z setną rocznicą powstania stacji. Wyburzono wówczas jeden z pobocznych budynków dworcowych (jego miejsce zajął parking), odsłonięto również kolejną tablicę pamiątkową (tym razem na ścianie północnej, wychodzącej na peron). Jest ona podziękowaniem dla budowniczych stacji oraz wszystkich pracowników kolejowych związanych z nią w ciągu 100 lat istnienia. 


W architekturze budynków kolejowych powstających przed 1918 rokiem widoczne są trendy panujące w architekturze poszczególnych państw zaborczych. 
W województwach zachodnich stosowane były od przełomu wieków formy historyzujące (na przykład neogotyk) lub tak zwany mur pruski, czyli konstrukcja szachulcowa. W byłej Galicji poza wieloma udanymi projektami (na przykład Kraków Główny, Lwów) można było spotkać także takie jak w Łańcucie, opisywane współcześnie jako powstałe w stylu austriackich dworców prowincjonalnych (Austriacy szczególnie dużo korzystali z projektów typowych). Niestety, na obszarze dawnej Rosji obiekty realizowano często w pośpiechu i przy niskim nakładzie kosztów... jednak budynek widzewskiego dworca, chociaż niezbyt okazały ma klasyczne proporcje i dobrze się prezentuje.


7 stycznia 2010 roku rozpoczęła się gruntowna przebudowa dworca. W przeciągu kilku miesięcy budynek został rozbudowany. Zburzone skrzydło zostało odbudowane, pojawiła się nowa elewacja wraz z dociepleniem (z zachowaniem oryginalnego detalu), dach pokryto blachodachówką. Usunięto starą, zdewastowaną zabudowę wokół dworca oraz zaniedbane krzewy, a w ich miejscu, po obu stronach stacji pojawiły się dwa parkingi na 150 samochodów każdy, postój taksówek, pętla autobusowa oraz przystanek przelotowy. Przebudowano na ten cel także układ drogowy (ul. Służbową, Maszynową i Augustów). W dwa razy większym niż dotychczas budynku znalazło się miejsce na pięć kas biletowych, automaty do sprzedaży biletów, poczekalnię, kiosk, punkt gastronomiczny, Centrum Informacji Turystycznej, skrytki bagażowe i bankomat. Remont dworca związany był z przejęciem ruchu kolejowego na czas budowy podziemnego dworca Łódź Fabryczna. Modernizację zakończono 23 października 2010 roku. 

W ramach drugiego etapu przebudowy linii Łódź-Warszawa w lipcu 2012 roku rozpoczęła się przebudowa peronów (ich liczba wzrosła do 3, a krawędzi peronowych do 6), które w całości są zadaszone. Prowadzi do nich przejście podziemne oraz windy dla osób niepełnosprawnych. Wymieniona została całkowicie sieć trakcyjna, urządzenia sterowania ruchem kolejowym i telekomunikacji. Dzięki tym modernizacjom Łódź Widzew jest najnowocześniejszym po Łodzi Fabrycznej dworcem w Łodzi.

Źródła:
Ogólnopolska Baza Kolejowa https://www.bazakolejowa.pl/
Dawid Keller. Kolej między wojnami 1918-1939.
WIKIPEDIA


Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.

Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.

Przeczytaj jeszcze:

LUSTRA ŁÓDZKIE 💙

Dawny pałac Maksymiliana Goldfedera, ulica Piotrkowska 77.
Fot. Monika Czechowicz