ŁÓDŹ. WILLE RODZINY RICHTERÓW.

Richterowie przybyli do Łodzi z Czeskiej Lipy już w 1825 roku. Zaczynali od chałupnictwa, a w 1841 roku, Józef Richter (syn pierwszych osadników) kupił trzy działki przy skrzyżowaniu ulic Wólczańskiej i Placowej (dziś Skorupki) i uruchomił ręczną tkalnię wyrobów wełnianych. Szybko postanowił zmechanizować zakład. Po wiedzę wyjechał na kilka lat do Rosji, by po powrocie uruchomić mechaniczną fabrykę wyrobów wełnianych i półwełnianych. Richterowie zajęli kilka działek na zachód od ulicy Wólczańskiej, wzdłuż dzisiejszej ulicy Skorupki i Radwańskiej. Zostało po nich kilka fabryk, a przede wszystkim wspaniałe wille - duma Łodzi.

Willa Reincholda Richtera przy ulicy Skorupki 6/8

Willa zbudowana została według projektu Ignacego Stebelskiego w latach 1903-1904. Zaprojektowana została na wzorach niemiecko-angielskich dla Reincholda Richtera. 

W 1904 roku budynek był gotowy i otoczony uporządkowanym parkiem. Zgodnie z zamierzeniami wybudowano okazałą bramę z portiernią i studnię, reszty budynków gospodarczych nie wzniesiono. 

Willę Reincholda Richtera możemy zaliczyć do najlepiej prezentujących się willi. Jest budynkiem niekonwencjonalnym, a jej dość skomplikowana geometria przejawia się w nieregularnej formie. Widać w budowli zarówno wpływy renesansowe, secesyjne, jak i barokowe. Właściwie każda część elewacji willi przyjmuje odmienne rozwiązanie. 

Budynek składa się z kilku brył o różnych kształtach i wielkości wzajemnie się przenikających. Podobnie, co można z łatwością dostrzec, o odmiennym kształcie są niemal wszystkie okna. Na uwagę zasługuje także umieszczona na prawo od głównego wejścia dekoracyjna wieżyczka, która pięknie komponuje się w tej części bryły budynku. Tuż przy wieży znajduje się wzniesiony od strony wschodniej ogród zimowy.

Warto podkreślić, że w doskonałym stanie zachowały się wnętrza willi, a w szczególności niecodzienne, a przez to przykuwające uwagę, ściany z czerwonego marmuru. Podział izb był charakterystyczny dla siedzib rodów fabrykanckich. 

Na piętrze oraz poddaszu mieściły się kameralne pokoje mieszkalne oraz sypialnie, dostępne tylko dla domowników i służby domu. Natomiast parter, w którym mieścił się hall, jadalnia, salon, kancelaria i gabinet miał charakter reprezentacyjny.

Po 1945 roku w willi ulokowało się Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego ze swymi agendami: Wydziałem Oświaty, Ogniskiem Metodycznym i Uniwersytetem Powszechnym, następnie Studium Przygotowawcze do Wyższych Uczelni i Wydział Budownictwa Lądowego Politechniki Łódzkiej. Po nim wprowadził się tutaj rektor PŁ.

Na szczęście nowy gospodarz umożliwia łodzianom obejrzenie wspaniałych wnętrz. Mogli je także zobaczyć miłośnicy filmu Juliusza Machulskiego "Kingsajz". W budynku mieściła się redakcja czasopisma "Pasikonik", w którym publikował krasnoludek Olo (Jacek Chmielnik).

W redakcji "Pasikonika", czyli wnętrze willi Reincholda Richtera. Widzimy Witolda Pyrkosza w roli redaktor naczelnej i reżysera Juliusza Machulskiego. 

Fot: Filmoteka Narodowa
Inne "filmowe" miejsca w Łodzi możesz zobaczyć TUTAJ

Willa usytuowana jest w parku im. Biskupa Klepacza (dawniej tereny Richterów), w którym rośnie blisko 400-letni dąb zwany "fabrykantem".

Obecnie w budynku mieści się Rektorat Politechniki Łódzkiej. 

Post Scriptum: w 2016 roku łodzian poraziła wiadomość o pożarze willi Richtera. Przeczytaj TUTAJ:  POŻAR WILLI RICHTERA. Poniżej odrestaurowana willa, zdjęcia z roku 2020 i 2021.

Willa Józefa Richtera przy ulicy Skorupki 10/12 (dawniej ulica Placowa)
Dom brata Reincholda, Józefa, znajduje się tuż obok, przy ulicy Skorupki 10/12. 

 Budynek został wzniesiony w latach 1898-1899 według projektu Karla Seidla z Wiednia. Był jedną z trzech budowli wchodzących w skład zespołu rezydencjalno-fabrycznego należącego do czeskiej rodziny Richterów.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1911.

 

Budowla nawiązująca do wzorców włoskiego renesansu, z loggią od strony ogrodu. Miała ona charakter wyłącznie mieszkalny i przeznaczony dla jednej rodziny. 

Jest dużo skromniejsza od willi Reincholda, ale nie brak jej wspaniałych detali. 

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1913.

Księga pamiątkowa 25-lecia pracy 

Pogotowia Ratunkowego w Łodzi, rok 1927. 

Jednodniówka "Dziesięciolecie Łódzkiej Skarbowości 1918-1928".

"Ilustrowana Republika", rok 1928.

"Ilustrowana Republika", rok 1928.

"Ilustrowana Republika", rok 1928.

"Ilustrowana Republika", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1936.

W 1933 roku willa została wynajęta na rezydencję dla wojewody łódzkiego Aleksandra Hauke-Nowaka. W 1939 Gertruda Paula Ramischowa (ostatnia z Richterów), sprzedała willę wraz z wyposażeniem Helmutowi Biedermannowi.

Po wojnie zmieniała właścicieli - mieścił się tu dom dziecka, a później pałac ślubów. 

Po zakupieniu budynku przez Politechnikę Łódzką, uczelnia ulokowała tu Centrum Kształcenia Międzynarodowego PŁ, które znajdowało się do końca roku akademickiego 2006/2007.

Od 2009 roku w budynku znajdował się Dział Współpracy z Zagranicą PŁ oraz sale reprezentacyjne Politechniki Łódzkiej. 

Willa Zygmunta Richtera przy ulicy Stefanowskiego 19 
Zabytkowa willa Zygmunta Richtera, dziś siedziba Chorągwi Łódzkiej ZHP.

Zygmunt Richter, najstarszy syn Józefa, był właścicielem fabryki przy ulicy Radwańskiej, założonej w 1879 roku. W sąsiedztwie zakładu, w otoczeniu zieleni stanął jego parterowy dom, który w roku 1888, po wybudowaniu pałacu przy ulicy Wólczańskiej 199 stał się budynkiem biurowym.

 W 1895 roku łódzki architekt Franciszek Chełmiński przebudował "biurowiec" przy dzisiejszej ulicy Stefanowskiego 19 na wygodną neorenesansową willę otoczoną ogrodem. 

Gdy w 1921 roku zmarł Zygmunt Richter, w wilii zamieszkała wdowa Matylda z dziećmi. Nie na długo, bowiem Richterowie wkrótce wyjechali do USA, a rezydencję sprzedali za 140 tysięcy dolarów firmie ówczesnego potentata Nauma Etingona. Podczas II wojny światowej willę i fabrykę przejęli Niemcy, a po zakończeniu okupacji obiekty przeszły na własność państwowych Zakładów Przemysłu Bawełnianego nr 4 (potem ZPB Polino).

Willa o bardzo interesujących wnętrzach, m.inn w stylu art deco, w których wciąż wzrok przykuwają stylowe kominki, boazerie, sztukaterie, schody i cenna szafa dla lalek w pokoju dziecięcym na piętrze.

Od 1959 roku w willi ma siedzibę Komenda Chorągwi Łódzkiej ZHP. 

Rezydencja jest też znana miłośnikom filmów, gdyż w jej stylowych wnętrzach kręcono komedię "Rzeczpospolita Babska" Hieronima Przybyła z 1969 roku i melodramat "Znachor" według powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza w reżyserii Jerzego Hoffmana z 1981 roku.

 "Rzeczpospolita Babska" (fragment), w reżyserii Hieronima Przybyła, film z 1969 roku
źródło: YouTube.pl

Obiekt w trakcie zabiegów renowacyjnych (zdjęcia z 2014 roku) - fotografie powyżej i poniżej - można już zobaczyć jak odzyskuje dawny blask:

Willa Zygmunta Richtera położona przy ulicy Wólczańskiej 199 
Rezydencję tą zbudował Zygmunt Richter w 1888 roku. 

Dom rodzinny najstarszego z braci Richterów łączy cechy wygodnej, kameralnej willi z potrzebą zamanifestowania zamożności i pozycji społecznej. Budynek został zaprojektowany przez nieznanego architekta na planie nieregularnego prostokąta. Zastosowano tu elementy neorenesansowe.

Frontowa fasada willi jest skierowana na wschód. Bryłę ożywia prostokątny taras na parterze i szeroki, murowany balkon na pierwszym piętrze, urozmaicają ją ryzality i przedsionki. Urodę balkonu podkreślają masywne wsporniki pokryte dekoracją roślinną oraz duże okna ozdobione pilastrami i wydatnymi naczółkami. Nad nimi duża prostokątna płyta kartuszowa z datą "1888", z głową aniołka i liśćmi wawrzynu.

 Po II wojnie światowej przez wiele lat budynek zajmowało przedszkole. W latach 90-tych rozpoczęto restaurację rezydencji. Odtworzono dawny wygląd fasadzie i wszystkim pomieszczeniom, przywracając dawną świetność wspaniałym sztukateriom, dębowym boazeriom, marmurowym kominkom, łukowym sklepieniom i bardzo oryginalnym barwnym witrażom.

 Po zakończeniu prac remontowych zabytkowe reprezentacyjne wnętrza willi służyły Międzynarodowym Targom Łódzkim, jedno z wejść usytuowane jest od strony hali Expo. 

Dzisiaj teren nieco zarośnięty, budynek wygląda na niewykorzystany.

Fot: Monika Czechowicz

źródła:
Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska. Spacerownik łódzki.
Wilkipedia.pl
Filmoteka Narodowa (http://www.fn.org.pl/page/)