baedeker łódzki

sobota, 17 maja 2025

jestem Łódź

Fot. baedeker łódzki

piątek, 16 maja 2025

Cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy – prawosławna cerkiew cmentarna w Łodzi.

Cerkiew od frontu; na pierwszym planie wejście z nadbudowaną dzwonnicą.

Kaplica została wybudowana na planie kwadratu, który w górnej części przechodzi w ośmiobok.
Zwieńczona jest cebulastym hełmem z prawosławnym krzyżem. W architekturze można dostrzec nawiązania do form bizantyjskich. Od strony zachodniej do wejścia prowadzą wysokie schody. Jest też charakterystyczny, wsparty na kolumnach, ozdobny portal.

Cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy –
znajduje się w prawosławnej części Cmentarza na Dołach - jej złota kopuła widoczna jest z daleka i góruje nad okolicą. Stanęła w 1904 roku na wysokim przyziemiu, według projektu Franciszka Chełmińskiego (w baedekerze: baedeker łódzki: Franciszek Chełmiński, architekt Łodzi i… zięć Hilarego Majewskiego)

Wpisana do rejestru zabytków 20 grudnia 1983 pod numerem A/293.

W 2020 roku przeprowadzono remont wnętrza cerkwi.

Wymieniono także część uposażenia, w tym ołtarz, żertwiennik (stół ofiarny), i analogiony.

Analogion lub anałoj (gr. ἀναλόγιον, ἀναλογείον, cs. anałogij, anałoj) – w prawosławiu prostokątny i skośnie ścięty stół, służący jako podstawa dla wystawionych do adoracji ikon lub ksiąg cerkiewnych.
Cerkiew pełni funkcję kaplicy pogrzebowej, odbywają się tu również nabożeństwa związane z kultem Marii Panny.

Zawsze 15 sierpnia, w dniu prawosławnego święta Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, w cmentarnej kaplicy odbywają się uroczystości religijne.

Cerkiew należy do parafii św. Aleksandra Newskiego w Łodzi, w dekanacie Łódź diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Mieliśmy okazję podziwiać piękne wnętrze kaplicy. Za zaproszenie i możliwość zrobienia zdjęć dziękuję księdzu Eugeniuszowi Fiedorczukowi i Pani Justynie Sendeckiej za zaaranżowanie spotkania.

źródła:
Joanna Podolska, Michał Jagiełło. Spacerownik. Rosyjskimi śladami w w województwie łódzkim.
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Łodzi – Wikipedia, wolna encyklopedia

Przeczytaj w baedekerze:

Cmentarz Prawosławny pw. św. Aleksandra Newskiego.

Kwatera wojenna łódzkiego Cmentarza Prawosławnego na Dołach.

CERKIEW ŚW. ALEKSANDRA NEWSKIEGO W ŁODZI

Cerkiew pw. św. Olgi przy ulicy Piramowicza w Łodzi.

CMENTARZ PRAWOSŁAWNY PRZY ULICY OGRODOWEJ

Prawosławni na ziemi łódzkiej

Kościół garnizonowy pw. św. Jerzego (dawna cerkiew św. Aleksego Metropolity Moskiewskiego).

Fot. Monika Czechowicz

MAPA GOOGLE

poniedziałek, 12 maja 2025

REGION. Besiekiery i zamek pełen duchów.

Bieskiekiery to wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Grabów.

Najstarsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1232 roku. Obecną wieś założono po powstaniu styczniowym w wyniku parcelacji dóbr Biesiekiery.

Ruiny późnogotyckiego zamku rycerskiego z około 1500 roku znajdują się na północno-zachodnim skraju wsi, za budynkiem dawnej zabytkowej szkoły.

Jak mówi legenda - pewien rycerz założył się z łęczyckim diabłem Borutą, że zbuduje od podstaw zamek bez użycia siekiery. I udało mu się. Prawie... Nie wiedział, że jeden z robotników pracujących przy budowie nazywał się... Siekierka. Rycerz przegrał więc zakład, stracił duszę, a przy tym i zamek, który nazwano Besiekierami.

Podobno nazwa wsi wskazuje, iż jej początki związane były w wojownikami skandynawskimi. "Biesiekr" to nordyckie słowo oznaczające "człowieka odzianego w skórę niedźwiedzia". Prawdopodobnie osiedlili się tutaj wikingowie walczący w piastowskim wojsku już od czasów Mieszka.

Zamek w Besiekierach wzniosła na przełomie XV i XVI wieku rodzina Pomianów-Sokołowskich z Wrzącej pod Koninem, a konkretnie Mikołaj Sokołowski, stolnik brzeski.

Gotycki zamek Sokołowscy wznieśli na kopcu na sztucznie wykopanym stawie.

Około 1600 roku Krzysztof Sokołowski sprzedał warownię biskupowi warmińskiemu, Andrzejowi Batoremu - bratankowi króla Stefana Batorego, który dokonał nieznacznej rozbudowy zamku.

Andrzej Batory (1563-1599)

- książę Siedmiogrodu, biskup warmiński, kardynał, senator I Rzeczypospolitej.

(źródło: Wikipedia, wolna encyklopedia)

Po śmierci Andrzeja Batorego na zamku zamieszkała Zofia Batorówna i Jerzy Rakoczy. W połowie XVII wieku obiekt przeszedł na własność Jana Szymona Szczawińskiego herbu Prawdzic, kasztelana i wojewody brzesko-kujawskiego, który przebudował zamek w duchu barokowym na wygodną szlachecką rezydencję rodzinną.

Dokument kapituły waradyńskiej poświadczający sprzedaż Janowi Szymonowi Szczawińskiemu, wojewodzie brzesko-kujawskiemu zamku Besiekiery wraz z przyległościami przez Jerzego Rakoczego z rodziną (1647).

(źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa)

Z tą rodziną związana jest legenda o Białej Damie, którą - jak powiadają - jest córka Szczawińskich, czy raczej jej duch. Dziewczyna nie chciała wyjść za mąż za kandydata wybranego przez rodziców, więc uwięziono ją w zamku w niedalekich Borysławicach Zamkowych. Ucieczka zakończyła się dla niej tragicznie i jako Biała Dama snuje się czasem po murach zamku w Besiekierach i Borysławicach Zamkowych...

Pozostałości późnogotyckiego zamku w Besiekierach.

Jest to budowla na planie nieregularnego czworoboku, z cegły, na fundamencie z kamieni eratycznych.

Pierwotnie założenie składało się z murów obwodowych z budynkiem bramnym na planie prostokąta oraz całkiem dużego domu mieszkalnego.

W XVII wieku ściany zamku otynkowano, na bramie dobudowano ośmioboczną wieżę i przebudowano dom mieszkalny.

W XVIII wieku skomunikowano wieżę bramną z domem, dobudowując dwa krużganki. Liczne konflikty zbrojne i ogólne zubożenie społeczeństwa w XVII wieku spowodowały, że zamek stracił na znaczeniu i zaczął niszczeć.

W 1731 roku na zamku wybuchł pożar, po którym remont przeprowadzili kolejni właściciele, rodzina Gajewskich. Rozebrali także drugie piętro domu mieszkalnego i pokryli dach strzechą.

Zamek w Besiekierach w pierwszej połowie XIX wieku. Akwarela J. Freya.

(źródło: Zamek Besiekiery 🏰| Polskie zamki i dwory obronne)

Zamek w Besiekierach na początku XIX wieku - akwarela Kazimierza Stronczyńskiego.

(źródło: Zamek w Biesiekierach)/na podstawie akwareli J. Freya powstałej przed 1829 rokiem/

Od połowy XIX wieku zamek popadał w coraz większą ruinę i stał się źródłem materiałów budowlanych dla okolicznych mieszkańców.

"Tydzień", rok 1877.

Kolejną opowieść o Besiekierach podaje Jadwiga Grodzka w "Legendach Łęczyckich" - legenda mówi o właścicielu zamku, który był rozpustny i mało pobożny. Nawet w Boże Narodzenie, gdy lud szedł do kościoła, on wraz z kompanami jechał na polowanie. Ale przyszła kryska na matyska. Razu pewnego na polowaniu dziedzic został ugodzony rogiem jelenim i zginął. Od tego czasu w Wigilię Bożego Narodzenia w okolicy słychać uderzenia biczem i głos wzywający do kościoła:

Kareta pędem po moście jedzie, dziedzic rogaty siedzi na przedzie i z bicza trzaska, ponuro woła: "Czas na pasterkę, czas do kościoła". Lecz nie dojedzie, bo kur zapieje i wszystko się gdzieś we mgle rozwieje...

"Wieśniak", pismo poświęcone sprawom okolicy Łowicza i sąsiednich powiatów, rok 1914.

Po przeprowadzeniu prac archeologicznych w latach 60. i 70. XX wieku zamek zabezpieczono w formie trwalej ruiny.

W latach 2008-2010 zrekonstruowano fosę zamkową oraz zbudowano pomost łączący wyspę ze stałym lądem. Obecnie teren jest zagospodarowany i dostępny dla zwiedzających. Miejsce naprawdę warte jest odwiedzenia. A dodatkowo okolica jest wyjątkowo piękna.