baedeker łódzki: Anna Rynkowska – autorka kultowej książki o ulicy Piotrkowskiej.

poniedziałek, 16 października 2017

Anna Rynkowska – autorka kultowej książki o ulicy Piotrkowskiej.

Anna Rynkowska - historyk, archiwista, historyk Łodzi, regionalista, publicysta, działacz społeczny.

Urodziła się 3 lutego 1903 roku w Łodzi, w rodzinie robotniczej. Była córką Jana Staniszewskiego i Marianny z Bugajków, przybyłych do Łodzi z guberni kaliskiej pod koniec XIX wieku.

W latach 1911–1915 uczęszczała do szkoły powszechnej w Łodzi. Wyróżniającej się uczennicy jej dotychczasowa nauczycielka pomogła dostać się do elitarnego gimnazjum Janiny Prysewiczówny w Łodzi.

"Głos Poranny", rok 1935.

Anna Rynkowska wspominała, że temu gimnazjum, a szczególnie koleżankom, zawdzięczała wiele. Wspólnie uczyły się rysunku, malarstwa i obcych języków, które to umiejętności przydały się jej w późniejszej pracy naukowej. Czynnie znała sześć języków obcych. Egzamin dojrzałości z wynikiem więcej niż dobrym złożyła w 1922 roku.

Mąż - Józef Rynkowski, był również łódzkim nauczycielem. W roku szkolnym 1934/1935 pracował w Szkole Powszechnej nr 36, przy ul. Drewnowskiej 88.

Szkoła przy ulicy Drewnowskiej, obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Króla Bolesława Chrobrego.

Po ukończeniu gimnazjum, w 1922 roku, Anna Rynkowska podjęła pracę nauczycielki w Szkole Powszechnej nr 28, przy ul. Franciszkańskiej 76 i pracowała w niej do 12 grudnia 1939 roku.

Ucząc w szkole podnosiła cały czas swoje kwalifikacje. W latach 1922–1933 ukończyła trzy kursy metodyczne oraz dwuletni Wyższy Kurs Nauczycielski. Rozpoczęła też studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Prawa sądząc, że ten kierunek studiów umożliwi jej naukę na odległość. Możliwość ukończenia studiów wyższych pojawiła się dopiero w roku 1930, gdy wstąpiła na Wydział Nauk Humanistycznych Wolnej Wszechnicy Polskiej – Oddział w Łodzi. Studia te, pod kierunkiem Natalii Gąsiorowskiej, ukończyła w 1936 roku z wynikiem bardzo dobrym. Stopień magistra uzyskała w roku 1937 na Uniwersytecie Warszawskim. Studia doktoranckie przerwała wojna.

W czasie okupacji została wysiedlona do Głowna, gdzie wspólnie z mężem Józefem Rynkowskim – znanym pedagogiem łódzkim, zorganizowali i prowadzili tajne nauczanie.

Po wojnie Rynkowska była współorganizatorem Katedry Historii Społeczno-Gospodarczej Polskiej i Powszechnej na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie jednocześnie pełniła obowiązki st. asystenta i adiunkta u prof. Natalii Gąsiorowskiej (jeszcze przed wojną była asystentem w Katedrze Historii Społeczno-Gospodarczej Oddziału Łódzkiego Wolnej Wszechnicy Polskiej kierowanej właśnie przez Natalię Gąsiorowską). W 1947 roku pod jej kierunkiem napisała doktorat „Działalność gospodarcza władz Królestwa Polskiego na terenie Łodzi przemysłowej w latach 1821–1831 (druk 1951)”.

W latach 1950–1973 była kustoszem, pracownikiem Archiwum Państwowego w Łodzi. Jako pracownik naukowy archiwum przez 20 lat gromadziła i opracowywała akta przemysłowe i bankowe. Była organizatorem i kierownikiem Oddziału Akt Gospodarczych.

Archiwum Państwowe w Łodzi.

W latach 1967–1971 była lektorem języka włoskiego na Uniwersytecie Łódzkim. Była współzałożycielką łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Archiwistów i Bibliotekarzy, a następnie współzałożycielką i pierwszą przewodniczącą Oddziału Łódzkiego Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. Była aktywnym działaczem Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego (członek zarządu w latach 1948–1952). Współpracowała z Łódzkim Towarzystwem Naukowym. Była członkiem włoskiego towarzystwa Accademia Adamo Mickiewicz di Storia e Literatura Polacca e Slava.

Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, rok 1939.

Anna Rynkowska była współpracownikiem Polskiego słownika biograficznego, a od 1969 roku członkiem Komitetu Redakcyjnego.

W jej dorobku naukowym wyróżnić można dwa nurty. Pierwszy z nich dotyczy historii regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Łodzi i regionu łódzkiego. Poza wymienionym doktoratem opublikowała m.in: „Działalność gospodarcza władz Królestwa Polskiego na terenie Łodzi przemysłowej w latach 1821–1831” (1951), „Przemysł lniany w Łodzi w latach 1822–1832” (1938), „Osada fabryczna Mania i jej dzierżawcy” (1980), „Przedsiębiorstwo Ludwika Geyera w latach 1828–1870” (1975), pionierską monografię „Ulica Piotrkowska” (1970) oraz artykuły o innych ośrodkach, m.in.: „Rozwój przemysłu w Kaliszu w latach 1815–1831” (1951), „Sytuacja ekonomiczna i społeczna robotników kaliskich w XIX wieku” (1962).

Drugi nurt wiązał się z badaniami nad Wiosną Ludów, efektem były prace: „Wiosna Ludów w Italii, [w:] W stulecie Wiosny Ludów (tom II, 1949), „Wojciech Darasz (1808–1852)”, [w:] tamże, tom IV (1951) oraz przygotowany do druku tom wspomnień W. Darasza, „Pamiętnik emigranta” (1953). Zajmowała się również wydawaniem źródeł: „Początki rozwoju kapitalistycznego miasta Łodzi 1820–1824”, [w:] Materiały do historii miast, przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim (tom IV, 1960).

W pracy naukowej uzyskała stopień docenta. Od 1969 roku była członkinią Rady Ochrony Dóbr Kultury przy Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Miasta Łodzi.

Anna Rynkowska jest autorką monografii „Ulica Piotrkowska”, wydanej przez Wydawnictwo Łódzkie w 1970 w nakładzie 3275 egzemplarzy. W 2015 roku na rynku wydawniczym pojawił się reprint książki Anny Rynkowskiej z 1970 roku. Ta najlepsza i kultowa już niemal monografia łódzkiej "Pietryny" została wówczas opublikowana przez Wydawnictwom Łódzkie. Dzisiejsi wydawcy chcą przypomnieć to opracowanie. Na pewno warto zapoznać się z historią najsłynniejszej ulicy Łodzi, szczególnie, że wciąż się zmienia. Po niedawno zakończonej modernizacji nie ustały dyskusje na temat przyszłości i roli Piotrkowskiej.
Książka Anny Rynkowskiej w przystępnej formie opisuje dzieje i rozwój ulicy. W publikacji znalazło się także ponad 120 archiwalnych zdjęć.

"Dziennik Łódzki", rok 1970.

Odrębne miejsce w dorobku Anny Rynkowskiej zajmuje działalność popularyzatorska z dziedziny historii, szczególnie historii gospodarczej Łodzi. Dużo czasu poświęciła popularyzacji wiedzy o dziejach Łodzi publikując artykuły w przewodnikach i folderach, a także w prasie – przez wiele lat publikowała na łamach prasy łódzkiej m.in. w „Panoramie” – dodatku do „Dziennika Łódzkiego” i w „Odgłosach”. Wygłaszała odczyty w TWP. Przez wiele lat była opiekunem zabytków jako członek Łódzkiej Rady Ochrony Dóbr Kultury.

Za całokształt prac naukowych, zawodowych i społecznych otrzymała odznaczenia państwowe i resortowe:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,

Medal Komisji Edukacji Narodowej, który otrzymała za tajne nauczanie.

Za prace badawcze nad dziejami Łodzi została „Łodzianką roku 1971”.