sobota, 10 sierpnia 2013

SZAUL BEREZOWSKI


Szaul Berezowski, muzyk i kompozytor związany z Łodzią.
Urodził się 5 czerwca 1908 roku w Grodnie. Był synem miejscowego kantora Fajwela, który udzielał mu pierwszych lekcji muzyki. Gry na fortepianie uczył się u Lili Fidelman. Studiował w warszawskim konserwatorium muzycznym (w latach 1926-1929), później dyrygował orkiestrami wojskowymi w Białymstoku i Łodzi.


Próba w domu Berezowskiego, na zdjęciu Lea i Dalia Amihud (w białej sukni) śpiewające w duecie po żydowsku, przy fortepianie Szaul Berezowski.

Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej Berezowski związał się z teatrem żydowskim, między innymi akompaniował podczas występów znanej pary komików Szymona Dżigana i Izraela Szumachera.

Dżigas i Szumacher w komedii z roku 1937. Reżyseria Leon Jeannot.

"Głos Poranny", rok 1937.

Po zajęciu Bialegostoku przez Armię Czerwoną Berezowski pracował na stanowisku kierownika muzycznego teatru rozrywkowego Dżigana i Szumachera, a po ich uwięzieniu przez władze sowieckie akompaniował aktorce i śpiewaczce Annie Nożyk.
Po wojnie wrócił do Łodzi. Komponował tu muzykę dla Państwowego Teatru Żydowskiego (m.in. do przedstawień Herszl Ostropoler in a winter nacht (Herszel Ostropoler zimową nocą), kierował zorganizowanym przez siebie żydowskim chórem ludowym (Fołks-chor), działającym przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów, skomponował muzykę do nakręconych w Łodzi filmów Mir ibergewlibene (My, którzy zostaliśmy) i Undzere kinde-jornr (Nasze dzieciństwo).

Kadr z filmu Undzere kinde-jornr (Nasze dzieciństwo).Kraj i rok produkcji: Polska, 1948. Muzyka Szaul Berezowski. 

Film został ponownie zreoknstruowany z części odnalezionych w Polsce, Francji, Izraelu i USA, i wyreżyserowany przez Yaakowa Grossa. Współpraca: Filmoteka Narodowa w Warszawie, Israel Film Archive – Jerozolima, CNC – Bois D’arcy, Francja oraz NCJF Brandeis University, USA.
Reżyseria: Natan Gross. Tłumaczenie z jidysz: Bella Szwarcman-Czarnota 

Undzere kinde-jornr (Nasze dzieciństwo).Kraj i rok produkcji: Polska, 1948. Muzyka Szaul Berezowski. 
(źródło: YouTube.pl)

Szaul Berezowski z chórem prawosławnym.

Berezowski dyrygował także chórem podczas modlitw w cerkwi prawosławnej św. Aleksandra Newskiego przy ulicy Kilińskiego i chórem miejscowych Rosjan "Kalinka".

Cerkiew św. Aleksandra Newskiego

Równocześnie założył i prowadził chór łódzkich żydowskich kooperatyw przemysłowych. W 1957 roku wyjechał do Izraela, gdzie w dalszym ciągu czynnie uczestniczył w życiu teatralnym i muzycznym.
Zmarł 2 kwietnia 1975 roku w Tel Awiwie. Pośmiertnie ukazała się w języku jidysz jego książka wspomnieniowa A book of songs (Tel Awiw 1976).

źródła:
Marek Szukalak. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych.
Isachar Fater. Muzyka żydowska w Polsce w okresie międzywojennym.

źródło fotografii:
https://www.jewishbialystok.pl/
oraz zbiory Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. współczesna Monika Czechowicz

Przeczytaj jeszcze: