niedziela, 10 czerwca 2018

PIOTRKOWSKA 44 - kamienica Rafała Sachsa.


....  Post Scriptum z 2021 roku, kamienica po remoncie:

Na przełomie XIX i XX wieku kamienica należała do rodziny Sachs (Zaks – Jakow, Izydor, Rafał).
Post Scriptum, zdjęcie z 2020 roku z widokiem na wyremontowany budynek:


"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.


Pierwotna, szeroka parcela obejmowała obecne numery Piotrkowskiej 42 i 44. W środkowej części obszaru frontowego stał drewniany parterowy dom. 
Podział działki dokonał się nie później niż w latach 60-tych XIX wieku. "Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, w latach 90. XIX stulecia wymienia Rafała Sachsa jako właściciela posesji przy Piotrkowskiej 261a (44).

 "Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1897.

  "Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1899.


W 1901 roku jako właściciele posesji podani są spadkobiercy Rafała Sachsa, a w 1904 roku jako właścicielka wymieniona jest Rozalia Sachs.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1901.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.

Taki stan własności utrzymywał się do ok. 1906 roku, kiedy nieruchomość przejął Bank Handlowy w Łodzi i Łódzki Bank Kupiecki.
 "Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1908.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1912.

Przejęcie nieruchomości przy Piotrkowskiej 44 przez Bank Handlowy i Bank Kupiecki, było prawdopodobnie związane z trudnościami przedsiębiorstwa Sachsów, ale firma na pewno istniała w tym miejscu jeszcze w 1905 roku.

 "Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1905.

Kamienica frontowa została zbudowana w drugiej połowie lat 60-tych XIX wieku. Fot. wykonane przed i po remoncie budynku.


Rafał Sachs, kupiec i przemysłowiec -  był związany głównie z branżą chemiczną. Już w latach 60-tych XIX wieku  spółka Rafał Sachs, Ludwig Cohn i Sachs jr., produkowała farby i kleje. 

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

W latach 90-tych XIX wieku, być może również wcześniej, mechaniczna fabryka farb funkcjonowała w zachodniej części Łodzi, jak ówcześnie podawano "pod lasem miejskim".


"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.

W latach 90. XIX wieku Rafał Sachs wszedł w spółkę z Moritzem (Maurycym) Pieschem, właścicielem przedsiębiorstwa włókienniczego w Tomaszowie Piotrkowskim (dzisiejszy Tomaszów Mazowiecki). W wyniku wspólnych działań powstała fabryka zapałek "Jupiter".

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

 "Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1901.

W tym samym czasie Rafał Sachs inwestował także na południowym krańcu guberni piotrkowskiej, gdzie w osadzie Borowe Pole, w powiecie będzińskim, wzniesiono fabrykę kleju "Concordia".

„Czas”, kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1902.


Od 1912 roku znajdował się tu magazyn spedycyjny na Łódź i okolice Sp. Akcyjnej Wyrobów Bawełnianych I.K. Poznański, prowadzony przez G. S. Ponisowskiego, a w okresie międzywojennym przez Juliusza Lewsztajna. 

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1912.

"Głos Kupiectwa", rok 1935.

"Głos Kupiectwa", rok 1935.

"Głos Kupiectwa", rok 1936.

"Ilustrowana Republika", rok 1937.


W ciągu lat swojego istnienia posesja była siedzibą wielu firm i składów. Mieścił się tu między innymi kantor wymiany Ignacego Landaua.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1911.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

Informator m. Łodzi i województwa łódzkiego z kalendarzem,
rok 1920.


Na początku XX wieku znajdował się tu główny skład Warszawskiej Fabryki Dywanów.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.

"Rozwój", rok 1911.


1 lipca 1932 roku otworzyła tu swoją filę palarnia kawy "Monada".

 "Głos Poranny", rok 1932 i 1933.


- wiele innych firm:

"Rozwój", rok 1911.

"Lodzer Zeitung", 1913. 

"Rozwój", rok 1919.


"Głos Polski", rok 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.


"Rozwój", rok 1920.

"Rozwój", rok 1920.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

Lodzer Informations und Hause Kalender, 1920.

"Rozwój", rok 1920.

"Rozwój", rok 1921.

 Kalendarz Informator na rok 1923.


"Republika", rok 1923.

"Republika", rok 1923.

 Kalendarz Informator na rok 1923.

 Kalendarz Informator na rok 1923.

"Republika", rok 1924.


"Republika", rok 1923.

"Republika", rok 1925.

 "Republika", rok 1926.

"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1927.

"Głos Kupiectwa", rok 1927.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1928.

"Echo", rok 1929.


"Rozwój", rok 1927.


 "Głos Poranny", rok 1929 i 1930.


"Ilustrowana Republika", rok 1928.

 "Głos Kupiectwa", rok 1927.

 "Głos Kupiectwa", rok 1935.

 "Głos Kupiectwa", rok 1935.


Przez ponad dekadę miała tu swoją siedzibę firma zajmująca się sprzątaniem...

"Ilustrowana Republika", rok 1933.


"Głos Poranny", rok 1936.

 "Głos Poranny", rok 1938.

... a nawet szczurołap! 

"Republika", rok 1923.

Kamienica przy Piotrkowskiej 44, lata 60. XX wieku. Autor Wacław Kamiński.
(źródło fotografii: Miastograf https://www.miastograf.pl/)

"Goniec Łódzki", rok 1920.

"Rozwój", rok 1921.

"Republika", rok 1923.


Po II wojnie światowej:

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

W 1945 roku dwie panie Jadwiga Frąckiewicz i Maria Adamska otworzyły tu kawiarnię "Costarica"

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

Księga adresowa, rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

"Dziennik Łódzki", rok 1949.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.


Dzisiaj znajduje się tu między innymi, lubiany szczególnie przez łodzianki sklep z porcelaną.
Strona sklepu na FaceBooku: Porcelana Piotrkowska 44

Mural w podwórzu przy ulicy Piotrkowskiej 44/ Wschodniej 63.
Autorka: Karolina Treler.


Źródła:
Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Pierwszy spacer.
Andrzej Kempa, Marek Szukalak. Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny.

Fot. współczesne Monika Czechowicz /rok 2021, 2022 kamienica po remoncie.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz ze strony Miastograf https://www.miastograf.pl/

"Rozwój", rok 1900.