wtorek, 17 września 2019

F jak FRONTON

Dawna willa Józefa Bayera, ulica Wólczańska 36.

Fronton (przyczółek, wł. frontone) - szczyt w architekturze klasycznej (Grecja, Rzym, renesans, klasycyzm) lub posługującej się formami klasycznymi. Jego pole wewnętrzne, gładkie lub wypełnione rzeźbą, obramione gzymsem nosi nazwę tympanonu. 

Piotrkowska 96.

Fronton wykształcił się w architekturze greckiej, jako górna część fasady świątyni antycznej, ograniczona krawędziami bocznymi dachu dwuspadowego i belkowaniem. Tympanon wypełniony był zazwyczaj dekoracją rzeźbiarską.

Piotrkowska 63.

Piotrkowska 61.

Piotrkowska 13.

Fronton trójkątny stosowany był w architekturze rzymskiej, później renesansowej, barokowej i klasycystycznej jako zwieńczenie fasad budowli sakralnych i świeckich.

Sienkiewicza 33.

W architekturze barokowej obok trójkątnego występuje fronton półowalny, fronton załamany w górnej części i fronton przerywany, z którego pozostają tylko boczne części, a środek wypełnia często kompozycja rzeźb lub kartusz. Dla baroku charakterystyczne jest też wyłamywanie (gierowanie) frontonu, to znaczy wysuwanie w uskokach przed lico pola frontonu jego poszczególnych części.

Traugutta 12.

Małe frontony, oparte na kolumienkach, pilastrach lub kroksztynach, wieńczące otwory wejściowe, okienne, wnęki, nisze, charakterystyczne są dla architektury nowożytnej.

Piotrkowska 69.

Piotrkowska 49.

Piotrkowska 82.


Nawrot 44.

Frontony z belkowaniem oparte na kolumnach występują także w ołtarzach i nagrobkach. 

Grobowiec rodziny Moenke, Cmentarz Stary przy ulicy Ogrodowej.

Określanie fasady budynku terminem fronton jest nieprawidłowe.

Źródło:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Krystyny Kubalskiej-Sulkiewicz, Moniki Bielskiej-Łach, Anny Manteuffel-Szaroty. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fot. Monika Czechowicz

Przeczytaj jeszcze: