środa, 19 października 2016

MODLNA



Modlna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Ozorków pod Sokolnikami.
Pierwsza wzmianka o Modlnej pochodzi z 1392 roku, a następne z roku 1482, w którym protoplasta rodu Warszyckich, Stanisław Warszyc dobra swoje, a wśród nich Modlnę, wypuścił starościnie łęczyckiej za cztery tysiące czerwonych złotych polskich.
Warszyccy wywodzili się z Warszyc, niewielkiej wsi koło Zgierza – wielu z nich po pracowitym życiu kazało się chować w pobliskiej Modlnej. Jest to stara szlachecka wieś, przez dwa wieki współwłaścicielami Modlnej była także rodzina Modlińskich herbu Tępa Podkowa. Herb ten przypominający godło Jastrzębiec tym się od niego różni, że ma ku górze zwrócony bark – tak napiętnowano część rodu Jastrzębczyków, którzy stanęli po stronie Bolesława Śmiałego w jego krwawo zakończonym sporze z biskupem krakowskim, Stanisławem Szczepanowskim.
Modlińscy ustępowali znaczeniem Warszyckim – u tych w każdej generacji trafiał się przynajmniej jeden wojewoda. Stanisław Warszycki, wojewoda mazowiecki brał udział w obronie Zbaraża, przez pięćdziesiąt lat służył Rzeczypospolitej i pięciu kolejnym królom. Jego bracia: Aleksander Warszycki, miecznik koronny, pułkownik pod Czarnieckim w walkach przeciwko Szwedom, Adam Warszycki, wyróżniony w bitwie pod Chocimiem i Paweł Warszycki – generał wojsk polskich… Mieli bracia Warszyccy z kogo brać przykład. Ich stryj, podskarbi wielki koronny, wspierał państwo jak potrafił najlepiej. Był posłem z ramienia króla polskiego do cara moskiewskiego, bił się ze Szwedami, a kiedy potrzeby wojenne wysuszyły królewską szkatułę, przez kilka miesięcy podejmował Zygmunta III Wazę z całym dworem w swych dobrach. 
... Ale i słowo o Modlińskich: wiadomo, że w 1543 roku Sebastian Modliński był podczaszym u króla Zygmunta Augusta.

W Modlnej znajduje się zabytkowy drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa.

Kościół, został wzniesiony w końcu XVII stulecia i zachował wszystkie pierwotne elementy w nienaruszonym stanie. Konsekrowany pod wezwaniem Bożego Ciała, konstrukcji zrębowej, szalowany deskami – posiada czterospadowy, łamany dach, zbliżony do typu „polskiego”.

Na osi podłużnej znajduje się obszerna, drewniana kruchta. Od strony północnej, częściowo wpuszczona w drewnianą ścianę kościoła – murowana kaplica. 

W roku 1600, kasztelan łęczycki Mateusz Warszycki herbu Habdank (zmarły w roku 1603) dobudował ową murowaną kaplicę, w której znajduje się jego przyścienny nagrobek z piaskowca przedstawiający zmarłego w renesansowej zbroi.

Nagrobek Macieja Warszyckiego w Kościele pw. Bożego Ciała i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modlnej (fot. ze strony http://www.restbox.pl/)

W kruchcie kościoła zachowała się metalowa płyta epitafijna byłego obywatela ziemskiego Antoniego Tymienieckiego (zm. 10 grudnia 1882) i Tekli z Stokowskich Tymienieckiej (zm. 3 lutego 1898). Nad wejściem do kaplicy, w owalnie zamkniętej niszy zmarłemu w 1851 roku Celestynowi Ostrowskiemu takie wyryto epitafium:
„Przechodniu, jeżeli dozwolisz spocząć zrżenicom – na tych głazach, co drogie zwłoki dla nas kryją – jedną świeczkę synowi, a drugą rodzicom – temu, że kwiat zniknął, tym, że jeszcze żyją”.

Przy tylnej ścianie kaplicy grób rodziny Ostrowskich:
ZA DUSZĘ Ś.P
KATARZYNY Z OSTROWSKICH
GOSKIEJ
ZMARŁEJ D. 13 MARCA 1840 R.
I MAŁŻONKÓW
ZOFIJ Z ŁOBODZKICH
OSTROWSKIEJ
ZMARŁEJ D. 25 GRUDNIA
1827 R.
FRANCISZKA OSTROWSKIEGO
ZMARŁEGO D. 20 GRUDNIA
1831 R.
PROSZĄ O ZDROWAŚ MARYA.

Jeszcze jedna inskrypcja w ścianie kaplicy:
 "Ś.P. Henryk Goski urd. 19 Grud 1823 zm. d. 31 Maja 1867 prosi o Zdrowaś MARYA".

Widok na drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa z XVII wieku.

Na zachód od kościoła znajduje się cmentarz parafialny, na którym - opodal kaplicy po jej lewej stronie - zachował się pomnik secesyjny z piaskowca stylizowany na pień dębu. 

Okalają go piaskowcowe słupki z pozostałościami łańcucha. Pomnik fundacji córki wystawiono zmarłemu w Dzierżąźnie, obywatelowi ziemskiemu Feliksowi Kurzewskiemu (zmarłemu 3 grudnia 1913 (?)).

Jest to także miejsce rozstrzelania 7 września 1939 roku,  kolejarzy i pocztowców ewakuujących się wraz z rodzinami na wschód Polski. Kontynuowali oni ewakuację rozpoczętą w Krotoszynie - po zbombardowaniu pociągu ewakuacyjnego w Kole 2 września 1939 roku. Większość z pocztowców wykonywała zadania kurierskie oraz obserwacyjne (dozorowania). Zginęli między innymi pocztowcy z Krotoszyna: Ludwik Danielak oraz Władysław Dreger, którzy do końca realizowali swoja misję.

Cmentarz powstał około 1800 roku.  Ma nietypowy kształt trójkąta, otoczonego zabytkowym parkanem z roku 1886. 

Dwie żelazne bramy umieszczone są na bokach przy drodze, a główne wejście na wierzchołku trójkąta. Podczas wojny pełnił funkcję muru obronnego.

Zabytkowa kaplica cmentarna z końca XIX wieku.

Na cmentarzu znajduje się kaplica pw. św. Marcina z 1886 roku, a także groby z XIX i początków XX wieku uwiecznione ponad stuletnimi nagrobkami, niektóre z nich pochodzą ze starego, przykościelnego cmentarza.


Na obrzeżach zlokalizowana jest obszerna, dobrze utrzymana przez młodzież szkolną kwatera wojskowa z mogiłami żołnierzy poległych w Bitwie nad Bzurą w 1939 roku. 

Góruje nad nią pomnik Bohaterów Września, którego projektantem i wykonawcą był znany rzeźbiarz Zenon Sieradzki.



TYM KTÓRZY
ZŁOŻYLI NA
OŁTARZU OJCZYZNY
W 1939 ROKU
NAJWYŻSZĄ OFIARĘ
Z KRWI WŁASNEJ
WDZIĘCZNI RODACY

Każdego roku, w rocznicę Bitwy nad Bzurą, odbywają się tu uroczystości patriotyczne z udziałem władz państwowych i samorządowych, kombatantów, Wojska Polskiego, młodzieży szkolnej, społeczeństwa i rodzin poległych żołnierzy.


Wydzielona kwatera wojenna żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 roku zlokalizowana na cmentarzu parafii rzymskokatolickiej pw. Bożego Ciała i Św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modlnej.


Pochowani/zidentyfikowani:
ALTCZAK Stefan 
ANTCZAK Zygmunt 
ANTKOWIAK Antoni 
BACZYŃSKI Karol 
BAGRODZKI Józef 
BARTKOWIAK Stanisław 
BEGER Walery 
BIADAŁA Bronisław 
BLOCH Kazimierz 
BOGUSŁAWSKI Edmund 



BONDZISZ (BONDZ... Jan 
BRATKOWSKI Wacław 
BUBACZ Zenon Benedykt
BURZYŃSKI Józef 
CHAŁCZYŃSKI Józef 
CHMIELARZ Wacław 
CHMIELECKI  Czesław 
CHMIELEWSKI Czesław
CHOMYSZYN Michał 
CZECHOWSKI Roman 
CZERWIŃSKI  
DRZEWIECKI Kazimierz Józef
DUCZYŃSKI (DUCZ... Jan 
DZIADKIEWICZ Józef 
EBERT Jan Gerwazy
ECHWUTEK Stanisław 
FILIPCZAK Józef 
FLORCZAK Adam 
FLORCZAK Antoni 
GALARA Jan 
GANBOREK Tomasz 
GARBATEK Tomasz 
GARSTKIEWICZ Antoni 
GBURA Jan 
GIERSZEWSKI Ludwik 
GOŁĘBIOWSKI Stanisław 
GRODZKI Czesław 
HADRZYŃSKI Józef 
HALCZYŃSKI Tadeusz 
JANAS Bolesław Paweł
JANECKI Czesław 
JANOWICZ Maksymilian 
JEŻ Jan 
KACZMAREK Stefan 
KACZYK Jan 


KAŁUŻNY Franciszek 
KAMIŃSKI Władysław 
KARCZEWSKI Franciszek 
KARMELITA Kazimierz 
KASIOROWSKI Edmund 
KASZCZYNIEC Filip 
KASZEWICZ  Filip 
KASZOWSKI Stanisław 
KOLASINOWSKI Edmund Władysław
KONIECZNY Stanisław 
KONIECZNY Stanisław 
KRAWCZYK Jan 
KROLCZYK (KOWAL... Czesław 
KUBASZEK Bernard 
KUBERNACKI Józef 
KUBISZ Józef 
KUCIŃSKI Ignacy 
KUPLISZA Bronisław 
KUREK Marian 
LEWCZUK  
LINNIK (LIPNIK)... Józef 
LISIAK Antoni 
LUDWICZAK Adam 
ŁAKOMY Stanisław 
ŁUKOWSKI Czesław 
ŁYSKAWA Franciszek 


MACIEJEWSKI Antoni 
MACIEJEWSKI Ignacy 
MACIEJEWSKI Zygmunt 
MALESZA Narcyz 
MAŁY Franciszek 
MARCHWICKI Antoni Bolesław
MARCINIAK Władysław 
MARKIEWICZ  
MAROSZ Jan 
MICHALSKI Józef 
MIKIETNIUK G. 
MLECZAK Czesław 
NANEPT (NANUPT)... Antoni 
NETTER Jan 
NOWAK Zygmunt 
NOWAKOWSKI Stanisław 
PACZKOWSKI Kazimierz 
PAPLA Józef 
PEREC Michał 
PETROL Jerzy 
PIEPRZYK Franciszek 
PIOTROWSKI Władysław 
PLACKOWSKI Józef 
PLUCIŃSKI Ignacy 
PLUCIŃSKI Michał 
PODSKARBI Edmund 
POTARZYCKI Stefan 
POZNAŃSKI Marian 
PTAK Jan 
PUDŁOWSKI Jan 
RADŁOWSKI Józef 


RATAJ Józef 
RUDA Jan 
SCHONAŁA Stanisław 
SERWIŃSKI Witold 


SKOLARSKI Tomasz 
SKOMPKA Stanisław 
SKORCZYŃSKI  


SKORUPKA Stanisław 
SMARZYŃSKI Stanisław 
STEFAŃCZUK Antoni 
SZAŁATA Edmund 
SZAMAŁEK Stanisław 
SZKUTNIK Ludwik 
SZLACHTA Stanisław 
SZMIDT Władysław 
SZORGOT Franciszek 
SZYCHOWIAK Edmund 
SZYDŁOWSKI Józef 
ŚLEDZIANOWSKI Jan 
ŚMIGIELSKI Konrad 
TOKARCZYK Tomasz 
TOMCZAK  
TYCZYŃSKI Ignacy 
UKOWSKI Czesław 
URBAN Józef 
URBANEK Władysław 
URBANIAK Józef 
WARTSKI Dawid 
WITCZAK Ignacy 
WITCZAK Stanisław  
WLEKLIŃSKI Adam Józef
WOLACZYŃSKI Kazimierz 
WOLCZYŃSKI Kazimierz 
WYSZYŃSKI Franciszek 
ZAGRODZKI Aleksander 
ZALC Abram 
ZATOŃ Antoni 
ŻYWICKI Ireneusz 

Kwatera wojenna żołnierzy armii "Poznań" na cmentarzu w Modlnej.


Modlna – wieś w powiecie zgierskim, 5 km na wschód od Ozorkowa. W latach 1975-1998  miejscowość Modlna administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.


We wsi działa Szkoła Podstawowa im. 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty oraz gimnazjum w zespole szkół.


źródła:
Tadeusz Krzemiński [red].Województwo Łódzkie. Przewodnik.
Bohdan Olszewski. Tum, znaczy dom. Wędrówki po ziemi łódzkiej.


Przeczytaj jeszcze:
DOBRA


Fot. Monika Czechowicz

archiwum baedekera [F]


F
F jak FACJATKA
F jak FESTON