sobota, 5 września 2015

Firma Paula Desurmonta, czyli dzisiejszy Instytut Fizyki Politechniki Łódzkiej

Francuski przemysłowiec Paul Desurmont kupił w 1889 roku pusty plac położony przy ulicy Wólczańskiej. Wzniósł tutaj nowoczesną przędzalnię oraz czesalnię i farbiarnię wełny. Ponieważ przebywał stale poza Rosją, w 1901 roku wydzierżawił zakłady Arnoldowi Koechlinowi.

"Führer durch Łódź", 1893.

"Führer durch Łódź", 1893.

W 1907 roku doszło do powstania spółki firmowej o nazwie „Paul Desurmont, Motte i S-ka”, z kapitałem zakładowym w wysokości 1,5 mln franków. Jej udziałowcami, poza Dusermontem, byli także Albert i Eugeniusz Motte oraz przedstawiciele rodziny Meillasaux. Centrala przedsiębiorstwa znajdowała się w Roubaix, a fabryka w Łodzi była tylko jej oddziałem. Rodziny Motte i Meillasaux miały także swoją przędzalnię w Częstochowie pod firmą „Motte, Meillasaux i Caulliez”.

Zakłady  „Motte, Meillasaux i Caulliez”. Częstochowa, rok 1912.
(zobacz:TUTAJ).


W 1912 roku w przędzalni było przeszło 23 tysiące wrzecion, a w całych zakładach zatrudniano 850 osób. Wyprodukowana tu przędza jedno- i dwunitkowa, zarówno farbowana, jak i surowa, miała wartość rynkową przeszło 3 milionów rubli.

Informator handlowo-przemysłowy m. Łodzi, rok 1914.

W czasie I wojny światowej zakłady zostały poważnie zdewastowane przez Niemców i dopiero w 1924 roku osiągnęły poziom 65% produkcji sprzed jej wybuchu.


Ponieważ w 1926 roku Paweł Desurmont odsprzedał swoje udziały, przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na „Zakłady Paul Desurmont, Motte i S-ka, właściciele Motte i S-ka”. W 1930 roku łódzka fabryka została wydzierżawiona, a następnie wniesiona jako aport koncernowi „Union Textile S.A.”
Posiadał on zakłady w Częstochowie oraz Lublińcu i był kontrolowany przez kapitał francuski.
 

W latach 1939-1945 przedsiębiorstwo znalazło się pod komisarycznym zarządem niemieckim. Okupanci pozostawili jednak niewielką część przedwojennego, wyspecjalizowanego personelu francuskiego.
W domu przy ulicy Wólczańskiej 219 mieszkali Luiz Bruckert i Emil Kiebbe.
Po II wojnie światowej fabrykę upaństwowiono. Początkowo mieściły się tu Państwowe Zakłady Przemysłu Wełnianego im. Karola Świerczewskiego. W latach 70. XX wieku obiekty fabryczne przekazano Politechnice Łódzkiej. Obecnie znajduje się tu Instytut Fizyki tej uczelni.
 

źródło:
Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi.

Fot. współczesne Monika Czechowicz
Fot. archiwalne fotopolska.eu oraz zbiory Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.