baedeker łódzki: NIEBO NAD ŁODZIĄ

wtorek, 12 kwietnia 2016

NIEBO NAD ŁODZIĄ

Już pod koniec XIX wieku nad Łodzią pojawiły się obiekty latające. Na początku były to balony.

"Rozwój", rok 1898.

"Rozwój", rok 1900.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1909.

Pierwszy lot miał miejsce w 1894 roku, drugi w 1898.

"Rozwój", rok 1910.

W 1912 roku z torów wyścigowych znajdujących się w Rudzie Pabianickiej wystartował samolot - BLERIOT 11 pilotowany przez Polaka włoskiego pochodzenia Scipio del Campo.

"Rozwój", rok 1912.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1912.

Michał Scipio del Campo (1887-1984) - polski lotnik, inżynier metalurg i termodynamik, nestor polskiego lotnictwa.

"Rozwój", rok 1912.

Budynek na terenie dawnych torów wyścigów konnych w Rudzie Pabianickiej.

"Rozwój", rok 1912.

W pewną lipcową niedzielę tramwaje linii pabianickiej odjeżdżały z Łodzi wypełnione pasażerami do granic możliwości. Celem ich podróży był tor wyścigowy w Rudzie Pabianickiej. Zazwyczaj mieszkańcy Łodzi podążali tam na wyścigi konne, połączone z totalizatorem, jednakże tym razem powodem ich wyprawy do Rudy były szeroko reklamowane w prasie miejscowej próbne loty słynnego awiatora, hrabiego Scipio del Campo. Pogoda w tym dniu była wymarzona dla lotnika, toteż na torze wyścigowym zebrały się tysięczne rzesze publiczności. Lot trwał 18 minut i odbywał się na wysokości około 600 metrów. Mimo sprzyjającej pogody lotnik przeżył sporo emocji, ponieważ aparat w skutek nieregularnej atmosfery, nagrzanej dymem fabrycznym, ogromnie chwiał się w powietrzu. Hrabia del Campo po wylądowaniu powiedział: „Żałuję, że wzniosłem się tak nisko”. Obserwatorzy popisów lotnika byli odmiennego zdania. Szybko obliczyli, że 600 m wysokości, to około 200 pieter. Taka wysokość w zupełności im odpowiadała.

"Rozwój", rok 1912.

Łodzianie po raz pierwszy obserwowali wtedy nad swoim miastem lot samolotu. Przeleciał kilka razy nad ulicą Piotrkowską, nad kominami fabryk i robotniczymi osiedlami.

Drugi samolot wystartował z pola cyklistów Helenowa, ten lot szybko się zakończył.

"Rozwój", rok 1912.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1914.

By sprostać wymaganiom rozwijającego się miasta i społeczeństwa, zapewnić szybką łączność z innymi ośrodkami przemysłowymi i handlowymi już w 1924 roku powstał projekt budowy lotniska w Łodzi.

"Republika", rok 1924.

"Republika", rok 1925.

Jak podawał dodatek niedzielny do „Kuriera Łódzkiego”, z dnia 20 września 1925 roku:

„ (…)…w niedzielę, dnia 13 bm. przy szosie Pabianickiej nastąpiło uroczyste otwarcie lotniska. Poświęcenia dokonał J.F. Ks. Wincenty Tymieniecki i w obecności przedstawiciela rządu, wiceministra Eberhardta, prezesa Centralnego Zarządu Ligi Obrony Powietrznej Państwa, miejscowych władz państwowych, wojskowych, samorządowych oraz tysięcznych rzesz publiczności (…).”

"Panorama", dodatek ilustrowany "Republiki", rok 1925.

"Ilustrowana Republika", rok 1925.

13 września 1925 roku - uroczyste otwarcie lotniska LOPP na Lublinku.

("Łódź w ilustracji" 1925). Na zdjęciu ks. Wincenty Tymieniecki.

Koszt budowy lotniska z zabudową wyniósł w 1925 roku 270 tysięcy złotych i był pokryty w całości z funduszów społecznych, L.O.P.P.

"Nowa Panorama", rok 1925.

Tuż po otwarciu, lotnisko natychmiast oddano do użytku a Towarzystwo Lotnicze „AERO” uruchomiło pierwsze połączenia Poznań-Łódź-Warszawa (linię obsługiwały samoloty FARMAN F-70 i JUNKERS 13).

W rok później Polska Linia Lotnicza AEROLOT S.A. połączyła bezpośrednio Łódź z Warszawą, Gdańskiem, Krakowem oraz Wiedniem (z przesiadką). Od początku istnienia portu funkcjonowały: budynek portowy z mieszkaniami pilotów, stacja METEO, oraz drewniany hangar z częścią warsztatową.

1927 - Budynek dla lotników - kolejny, poza hangarami, obiekt na Lublinku ("Łódź w ilustracji" 1927).

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Kurier Łódzki", rok 1927.

Samoloty odbywały regularne loty i przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, odlatywały punktualnie. Ogólnie dostępne były rozkłady lotów.

Bilety sprzedawano w Biurze „ORBIS” mieszczącym się przy ulicy Andrzeja 5.

W 1928 roku dotychczas prywatne przedsiębiorstwa lotnicze połączyły się i po przejęciu przez państwo utworzyły Linie Lotnicze LOT. Nowa linia nie była jednak zainteresowana obsługą lotów z Łodzi. Brak regularnych pasażerskich połączeń trwał do końca II Rzeczypospolitej.

"Ilustrowana Republika", rok 1927.

W tym samym roku miała miejsce katastrofa lotnicza. Odbywający lot propagandowy samolot Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej marki Albatros spadł na dach fabryki przy ulicy Żeromskiego.

"Dziennik Narodowy", rok 1928.

"Echo", rok 1929.

Byli też łodzianie, którzy posiadali swoje prywatne samoloty...

"Głos Poranny", dodatek ilustrowany, rok 1931.

Łodzianie pokochali swoje lotnisko. Byli dumni, że je posiadają. W 1929 roku powstał Łódzki Klub Lotniczy. W rok później pod kierownictwem Franciszka Żwirki, powstało Centrum Przysposobienia Wojskowego Lotniczego.

Rok 1931. Poświęcenie budynku szkoły pilotów w ramach Przysposobienia Wojskowego Lotniczego. Pierwszym komendantem PWL był por. pil. Franciszek Żwirko ("Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego, 1931).

Franciszek Żwirko, urodził się 16 września 1895 w Święcianach, 11 września 1932 zginął w katastrofie lotniczej pod Cierlickiem Górnym) –porucznik oraz pilot Wojska Polskiego, pilot sportowy. Wraz z inżynierem Stanisławem Wigurą zdobył w 1932 w zawodach „Challenge” pierwsze miejsce i puchar międzynarodowy dla Polski. Ojciec popularyzatora lotnictwa, Henryka Żwirki.

"Hasło Łódzkie", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1936.

Pamiętano też o młodych adeptach sztuki latania, z myślą o nich wybudowano budynek szkoły pilotów i powiększono port o nowy, drugi hangar, wybudowany dla aeroklubu łódzkiego.

Lata 1925-1935. Na Lublinku - już dwa hangary...

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1933.

"Republika" z dnia 22 września 1935 roku.

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1933.

W maju 1933 roku na lotnisku w Lublinku odsłonięto pomnik, który został wzniesiony ku upamiętnieniu bohaterskich lotników, Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury, którzy poprzedniego roku ponieśli śmierć w katastrofie lotniczej na terenie Czechosłowacji. Pomnik, dłuta łódzkiego rzeźbiarza A. Urbanowicza, ufundowany był przez władze miasta. W uroczystości jego odsłonięcia wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy łodzian. Uchwałą Rady Miejskiej ulica Karola przemianowano na ulicę Żwirki, a ulicę Pustą – na ulicę Wigury.

Lata 1934-1939. Lotnisko Lublinek. Pomnik upamiętniający kpt. Franciszka Żwirkę i Stanisława Wigurę. Zniszczony przez Niemców w 1939 roku.

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1936.

"Łódź w ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1938.

Łodzi nie tylko dopięto skrzydła, dzięki którym udało się jej wznieść wysoko w górę i połączyć z innymi polskimi i europejskimi miastami, ale także, w 1936 roku została gospodarzem III Ogólnopolskiego Zlotu Gwiaździstego.

"Głos Poranny", rok 1936.

"Głos Kupiectwa", rok 1939.

"Głos Poranny", kwiecień 1939 roku.

"Ilustrowana Republika", rok 1939.

Niemieckie samoloty na lotnisku Lublinek jesienią 1939 roku.

Źródło: Die Soldaten des Fuhrers im felde" wydane w styczniu 1940 roku.

Z początkiem II wojny światowej Niemcy natychmiast zajęli lotnisko, następnie przez cztery lata próbowali je przebudować w kierunku południowo-wschodnim, by wreszcie w 1945 roku dokonać nieodwracalnych zniszczeń.

Lata 1940-1941. Brama wjazdowa na lotnisko Lublinek - wtedy Fliegerhorst Litzmannstadt - podczas okupacji.

1939. Adolf Hitler w Mercedesie G4 na podłódzkim lotnisku "Lublinek".

Wprowadzenie po wojnie na teren zniszczonego lotniska Pierwszego Batalionu Inżynieryjno Lotniczego (pierwszej polskiej jednostki wojskowej) dało początek jego odbudowy i przebudowy. Pas startowy, drogi kołowania ze stojakami wybudowano na potrzeby 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego, który w latach 1945-1947 stacjonował na Lublinku.

Uruchomiono regularne bezpośrednie połączenia z Warszawą, Gdańskiem i Wrocławiem.

Na tym przystanku należało wysiąść z tramwaju by udać się na lotnisko.

W 1945 roku oblatywano na Lublinku pierwszy w powojennej Polsce samolot krajowej produkcji LWD Szpak II.

Tygodnik "Pobudka", rok 1946 (ulica Zagajnikowa to dzisiejsza Kopcińskiego)

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

W 1945 roku powstały w Łodzi, w okolicy obecnej ulicy Wydawniczej, Lotnicze Warsztaty Doświadczalne (LWD). W 1953 roku przeniesiono je do Warszawy, a wkrótce potem zlikwidowano. Ich dorobek zaginął. W łódzkich LWD powstało kilkanaście udanych prototypów samolotów.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

"Głos Robotniczy", rok 1950.

Aż do 1958 roku łódzkie lotnisko obsługiwało do 20% całego ruchu krajowego. Później ruch pasażerski wstrzymano, gdyż ówczesne władze uznały, że Łódź jest miastem robotników, którzy nie korzystają z luksusu w postaci podróży lotniczych.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

Przez długie lata jedynym gospodarzem na Lublinku był Aeroklub Łódzki.

Odrodził się właściwie od podstaw, po II wojnie światowej. Pierwszym prezesem w powojennej działalności klubu została Maria Wardasówna będąca również komendantem portu lotniczego na Lublinku. Członków aeroklubu można było spotkać między innymi w parku na Julianowwie, na lądowiskach w Borowej Górze czy Dąbrówce, na lotnisku w Aleksandrowie Łódzkim.

"Dziennik Łódzki", rok 1952.

"Dziennik Łódzki", rok 1961.

W 1961 roku aeroklub przeniósł się na Lublinek, gdzie do 1989 roku prowadzono regularne szkolenia we wszystkich sekcjach specjalnościowych.

"Dziennik Łódzki", rok 1970.

"Dziennik Łódzki", rok 1969.

Decyzje o modernizacji lotniska zapadły w 1993 roku, czyli w okresie przeobrażeń gospodarczych. Port lotniczy w Łodzi został reaktywowany, w 1994 roku powołano spółkę „Lotnisko Łódź Lublinek”, podjęto działania zapewniające sprawne funkcjonowanie lotniska. Decyzją prezydenta Grzegorza Palki utworzono lotnisko dyspozycyjne, obsługujące mały ruch pasażerski (awionetki, taksówki powietrzne). Lublinek przyjmował samoloty zabierające na pokład do 70 pasażerów : ATR-42, ATR-72, Dornier 32B, Bae 146. Wybudowano terminal pasażerski przy ul. gen. Maczka (wcześniej dworzec znajdował się przy ul. Dubois). W 1999 roku Łódź po 40 latach nieobecności wróciła na mapy lotnictwa cywilnego, uruchomiono pierwsze połączenia lotnicze Łódź-Warszawa-Łódź.

9 stycznia 2006 roku Gazeta Wyborcza poinformowała, że nazwa portu lotniczego Lublinek zostanie zmieniona na Łódzki Port lotniczy im. Władysława Reymonta lub Lotnisko im. Władysława Reymonta w Łodzi. Ostatecznie nową oficjalną nazwą zostało Port lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta. 19 lutego 2007 roku ruszyły połączenia linii Centralwings do Paryża i Rzymu. 29 marca 2008 roku wylądował na Lublinku pierwszy raz Boeing 757-200 Izraelskich linii lotniczych El Al inaugurując tym samym połączenia z Łodzi do Tel Awiwu. W czerwcu 2012 roku odbyło się oficjalne otwarcie Terminala. Nowy terminal w liczbach:

25.600 metrów kwadratowych

4 kondygnacje

15 stanowisk check in

1,5 - 2 mln pasażerów rocznie

1.300 pasażerów na godzinę

29 marca 2015 roku Adria Airways otworzyła swoją bazę lotniczą na łódzkim lotnisku wraz z otwarciem nowego połączenia lotniczego do Amsterdamu, które odbywa się 6 razy w tygodniu. Również od tego dnia połączenia do Monachium odbywają się 2 razy dziennie.

Dzisiaj Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta – to międzynarodowy port lotniczy. Lotnisko posiada trzy terminale:

Terminal I (w czasie budowy pod roboczą nazwą Terminal III) oficjalnie otwarty 1 czerwca 2012 roku po trzyletniej budowie. Całkowite przeniesienie ruchu nastąpiło 30 czerwca 2012 roku.

Terminal General Aviation (dawniej Terminal I) zmodernizowany w roku 1997, obsługuje obecnie lotnictwo ogólne (general aviation) i loty VIP-ów. Ulokowane tu są m.in. lotnicze firmy usługowe, pomieszczenia wypoczynkowe dla pilotów, Lotniskowe Biuro Meteorologiczne.

Terminal Cargo otwarty 16 września 2009 roku przeznaczony jest do obsługi połączeń samolotów towarowych.