baedeker łódzki: Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi. Historia wagonów typu 805Na.

poniedziałek, 25 listopada 2024

Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi. Historia wagonów typu 805Na.

Pod koniec lat 70. XX wieku po łódzkiej sieci tramwajowej poruszało się pomad 800 wagonów: 657 dwuosiowych "enek", oraz 160 przegubowców serii 802N, 102NaW i 803N. Choć liczby mogą imponować, rozwijające się miasto potrzebowało więcej tramwajów. W tym czasie w chorzowskim Konstalu trwała już produkcja nowego typu 105N dla miast posiadających sieć tramwajową o rozstawie torów 1435 mm ( w Łodzi wynosi on 1000 mm, co w okresie PRL opóźniało dostawy nowych tramwajów).

"Dziennik Łódzki", rok 1972.

"Dziennik Popularny", rok 1976.

W 1977 roku do Łodzi trafiły pierwsze dwa wagony nowego typu, oznaczone jako 105NW. Po raz pierwszy łódzcy motorniczowie zetknęli się z zupełnie innym sposobem prowadzenia tramwaju - zamiast kręcić korbą, rozruch i hamowanie uruchamiano za pomocą zamontowanych w podłodze pedałów. Przez rok motorniczowie uczyli się nowych wagonów, by wiosną 1978 roku wraz z dostawą 25 tramwajów oznaczonych jako 805N rozpocząć nowy etap łódzkiej komunikacji miejskiej.

"Dziennik Łódzki", rok 1981.

Jesienią 1979 roku do Łodzi przybyły pierwsze wagony nowego podtypu 805Na. Różniły się zmienioną instalacją elektryczną, dzięki której zużywały mniej prądu. W latach 1979-1981 do łódzkiego MPK przybyło aż 156 egzemplarzy! Pojazdy najpierw przydzielono do zajezdni przy ulicy Tramwajowej, a później także na Dąbrowskiego. Od 1984 roku dwa wagony trafiły na Helenówek, a pod koniec 1985 roku pierwsze sztuki otrzymały Chocianowice.

"Dziennik Łódzki", rok 1981.

15 marca 1986 roku otwarto zajezdnię przy ulicy Telefonicznej, która od samego początku była projektowana z myślą o "osiemsetpiątkach". Stacjonują tam do dziś. Nowy tabor wypierał z łódzkich ulic przestarzałe wagony serii 2N i 5N. Jedyną zajezdnią, która nigdy nie eksploatowała 805Na był Brus. Ostatnie dostawy nowych wagonów odbyły się w 1990 roku. Łącznie do Łodzi dostarczono 466 tramwajów tego typu.

"Dziennik Łódzki", rok 1987.

Początkowo remonty "osiemsetpiątek" wykonywał Konstal, lecz z czasem MPK powierzyło je swojemu wyspecjalizowanemu zapleczu technicznemu. Na przestrzeni lat opracowano wiele odmian i podtypów, różniących się wyglądem lub aparaturą. Każdy remont kapitalny wydłużał żywotność wagonów na kolejne lata.

W 1990 roku do Łodzi trafiła seria 10 wagonów oznaczonych jako 805NS. Posiadały rozruch stycznikowy, ale sterowany elektronicznie. Prace nad takim napędem prowadzono w łódzkim MPK od 1985 roku. Tramwaje wizualnie niewiele różniły się od zwykłych 805Na, uwagę zwracał brak pedałów oraz ręczny zadajnik jazdy w kabinie motorniczego.

W 1998 roku we współpracy z austriacką firmą Elin EBG Traction opracowano projekt modernizacji poddano projekt modernizacji w oparciu o silniki asynchroniczne. Jako pierwsze modernizacji poddano wagony nr 1368 i 1369. Plan zakładał przebudowę jeszcze 40 pojazdów, lecz skończyło się na połowie tej liczby. Wynikało to z wysokiej ceny aparatury oraz jej awaryjności. Motorniczowie wspominają jednak, że przy umiejętnej jeździe tramwaje nie sprawiały problemów. "Eliny" stacjonowały pierwotnie we wszystkich trzech zajezdniach łódzkiego MPK (Telefoniczna, Dąbrowskiego, Chocianowice), lecz od 2004 roku przypisane były do tej pierwszej. Ostatni skład woził pasażerów do 2019 roku, następnie pełnił rolę holownika. W 2024 roku trafił na złom. Z kolei w 1997 roku wagon nr 1451 otrzymał impulsowy układ rozruchu i hamowania firmy AEG, zwany "chopperem". Aparatura okazała się bardzo awaryjna i dalszych modernizacji zaniechano.

W 2006 roku zaprezentowano łodzianom pierwszą "bulwę", czyli wagon z opływowym przodem i tyłem. W latach dwutysięcznych była to podstawowa forma modernizacji. Zmiana była głównie estetyczna, aparatura elektryczna niewiele różniła się od pierwotnej. Nadal stosowano przestarzałą aparaturę, choć oczywiście wykonaną z nowych elementów. W międzyczasie prowadzono też eksperymenty z nowocześniejszym wyposażeniem od dwóch łódzkich firm: ZAE Woltan i Enika. Wyroby tych dwóch firm, a szczególnie Woltanu, trafiły do najbardziej zaawansowanej, trzydrzwiowej wersji "bulw", budowanej od 2011 roku.