baedeker łódzki: Dyscypliny sportowe uprawiane w dawnej Łodzi

środa, 24 stycznia 2018

Dyscypliny sportowe uprawiane w dawnej Łodzi – BOKS.

Sport bokserski był jeszcze w okresie zaborów dyscypliną w ogóle w Łodzi nieznaną. Dopiero po odzyskaniu niepodległości, gdy w połowie 1920 roku w Łodzi zostało utworzone przy Domu Żołnierza Polskiego – Ognisko Polskiej YMCA, amerykańscy instruktorzy – prowadzący lekcje wychowania fizycznego w niektórych łódzkich szkołach średnich oraz w ramach ćwiczeń ogólnorozwojowych w łódzkich jednostkach wojskowych – wprowadzili zajęcia z nieznanych do tej pory w Łodzi sportów: boksu, basketballu, voleyballu i innych.

"Rozwój", rok 1920.

Życie sportowe Łodzi po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku odradzało się w trudnych warunkach, spowodowanych sytuacją polityczno-gospodarczą kraju i miasta, zniszczonego ekonomicznie i materialnie przez władze okupacyjne w latach 1914-1918. Działalność łódzkich klubów sportowych napotykała wtedy na duże trudności, związanych z brakiem obiektów sportowych i organizatorów sportu.

Z istniejących przed I wojną światową 13 placów sportowych i boisk funkcjonowały w mieście w 1919 roku jedynie dwa, tj. park sportowy w Helenowie i zdewastowane boisko Towarzystwa Gimnastycznego „Siła” przy ulicy Wodnej 4.

Mimo niezwykle trudnej sytuacji materialno-bytowej mieszkańców Łodzi u progu niepodległości, życie sportowe odradzało się stosunkowo szybko. Najwcześniej, gdyż jeszcze w grudniu 1918 roku reaktywowały swą działalność: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – gniazdo Łódź I, Stowarzyszenie Sportowe „Union” oraz Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – gniazdo Łódź II, a w 1919 roku dalszych 11 stowarzyszeń sportowych, między innymi: ŁKS, Towarzystwo Zwolenników Sportu, Łódzki Klub Lawn-Tenisowy, Łódzkie Towarzystwo Sportowo-Gimnastyczne.

Ich działalność w tym okresie była stosunkowo niewielka. Nieliczne zawody piłkarskie i pokazy gimnastyczne urządzane były w ramach imprez kulturalnych i festynów w parku Helenów, dochód z nich przeznaczany był na cele społeczne.

Wejście na plac sportowy Stowarzyszenia Sportowego „Union”

w parku Helenów (ok. 1925 roku).

W 1920 roku reaktywowało swą działalność kolejnych sześć stowarzyszeń sportowych: Sekcja Sportowa Towarzystwa Rzemieślniczego „Resursa”, Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe „Bar-Kochba”, Łódzkie Towarzystwo Sportowe „Szturm”. W 1920 roku został założony oddział łódzki polskiej YMCA, a w kwietniu tegoż roku powstał Łódzki Związek Okręgowy Piłki Nożnej, który przejął funkcję organizatora i koordynatora rozgrywek piłkarskich w mieście.

"Rozwój", rok 1920.

Duże ożywienie w nurt odradzającego się życia sportowego w Łodzi wniosła oficerska kadra zawodowa 28. i 31. Pułku Strzelców Kaniowskich, która po powrocie z działań wojennych podjęła energiczną akcję organizacyjną w zakresie sportu. Wspólnie z instruktorami polskiej YMCA urządzali oni szereg propagandowych pokazów i imprez sportowych, zwłaszcza w dyscyplinach mało dotychczas znanych w środowisku łódzkim, takich jak szermierka, lekkoatletyka, gry sportowe i boks.

"Głos Poranny", rok 1929.

Boks powoli pokonywał opory łódzkiego środowiska sportowego, by zostać zaakceptowanym. Znaczące zasługi w propagowaniu i rozwoju tej dyscypliny sportowej w mieście przypisuje się absolwentom I kursu YMCA w Warszawie (początek w 1920 roku): Eugeniuszowi Nowakowi, Ludwikowi Szmulewskiemu i Ryszardowi Kanenbergowi.

Po ukończeniu tego kursu zostali odkomenderowani do Łodzi z zadaniem tworzenia od podstaw struktur organizacyjnych łódzkiego sportu oraz propagowania nieznanych form dyscyplin sportowych, tzw. amerykańskich. Prowadzone przez nich zajęcia bokserskie cieszyły się dużym zainteresowaniem młodzieży środowiska robotniczego miasta.

Eugeniusz Nowak

Na początku 1924 roku został zrealizowany zamysł utworzenia Łódzkiego Klubu Bokserskiego. Zawodnicy – członkowie ŁKB: Eugeniusz Nowak, Jan Gerbich oraz Tomasz Konarzewski reprezentowali Łódź w I Bokserskich Mistrzostwach Polski w Poznaniu, w kwietniu 1924 roku, tytuły mistrzów Polski zdobyli Jan Gerbich i Tomasz Konarzewski, natomiast Eugeniusz Nowak został wicemistrzem kraju. Trójka łódzkich bokserów reprezentowała barwy Polski na Igrzyskach VIII Letniej Olimpiady w Paryżu.

Tomasz Konarzewski, ok. 1925 roku

Od 1925 roku zaczęły powstawać w łódzkich stowarzyszeniach sportowych sekcje bokserskie, między innymi w: Stowarzyszeniu Sportowym „Union”, ŁKS, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, a następnie w KP „Zjednoczone”, Klubie Sportowym „IKP”, Policyjnym Klubie Sportowym, Wojskowym Klubie Sportowym, KS „Wima” i innych.

Duże zainteresowanie młodzieży uprawianiem boksu oraz liczne zawiązywanie się sekcji klubowych spowodowało utworzenie w lutym 1926 roku Łódzkiego Okręgowego Związku Bokserskiego.

"Rozwój", 1926.

"Głos Poranny", rok 1930.

Tomasz Konarzewski, rok 1932.

Finały mistrzostw bokserskich Polski w Poznaniu, rok 1932. Bokserzy Tomasz Konarzewski (z lewej) i Jerzy Wocka w towarzystwie sędziego bokserskiego.

Pracami zarządu Łódzkiego Okręgowego Związku Bokserskiego w poszczególnych kadencjach kierowali:

Ryszard Kanenberg (1926-1929)

Otton Landeck (1930-1931)

Kazimierz Poznański (1932)

ponownie Otton Landeck (1933)

ponownie Ryszard Kanenberg (1934)

Wacław Taubwurcel (1935-1936)

Aleksander Kordasz (1937-1938)

oraz bardzo krótko, od sierpnia 1939 roku – Mally.

Wacław Taubwurcel,

prezes zarządu Łódzkiego Związku Bokserskiego w latach 1935-1936.

Mecz bokserski klub sportowy IKP Łódź - klub sportowy Skoda Warszawa w Warszawie, rok 1933. Bokserzy Henryk Chmielewski (z lewej), Adam Seweryniak (z prawej)

i sędzia Nałęcz na ringu.

Wyróżniającymi się łódzkimi bokserami okresu międzywojennego, obok wyżej wymienionych olimpijczyków z 1924 roku, byli:

Henryk Chmielewski (olimpijczyk z 1936 roku, mistrz Europy z 1939 roku)

Henryk Chmielewski, ok 1932.

"Głos Poranny", rok 1937.

Mecz bokserski Łódź - Wrocław w Łodzi, rok 1934. Drużyna łódzkich bokserów. Stoją od lewej: trener Tomasz Konarzewski, Kłodas, Henryk Chmielewski, Klimczak, Czesław Banasiak, Stanisław Woźniakiewicz, Leszczyński, Brzęczek, Zygmunt Pawlak i sekundant Chrapkiewicz.

"Ilustrowana Republika", rok 1933.

Józef Pisarski (olimpijczyk z 1936 roku, wicemistrz Europy z 1939 roku)

Rok 1938. Międzynarodowy turniej bokserski w Berlinie. Niemiec Erich Campe i Józef Pisarski podczas walki bokserskiej.

"Dziennik Popularny", rok 1978.

... oraz liczni medaliści mistrzostw Polski:

Adam Seweryniak (Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”)

Bokserzy Adam Seweryniak i Czesław Banasiak, rok 1933.

ŁKS, wydanie jubileuszowe 1908-1933.

Mecz bokserski klub sportowy IKP Łódź - klub sportowy Skoda Warszawa w Warszawie, rok 1933. Adam Seweryniak podnosi się po nokaucie.

Erwin Stibbe (Stowarzyszenie Sportowe „Union”)

Erwin Stibbe na ringu, rok 1926.

Stanisław Woźniakiewicz (Klub Sportowy „IKP”)

Mecz bokserski Polska - Węgry w Warszawie, rok 1937. Stanisław Woźniakiewicz (trzeci z lewej) oraz zwyciężony przez niego mistrz olimpijski Imre Harangi (drugi z lewej) w towarzystwie trenera Polaków Feliksa Stamma (czwarty z lewej) i sędziego meczu Mariana Słabickiego (pierwszy z lewej).

Aleksander Czarniecki (Stowarzyszenie Sportowe „Union”) i inni.

Mecz bokserski Warszawa - Łódź w Warszawie, rok 1935.

Bokserzy Walery Karpiński (z lewej) i Henryk Chmielewski (z prawej) na ringu.

"Głos Poranny", rok 1936.

Mecz bokserski Izrael Kalmanowicz Poznański Łódź - Dragos Vody w Łodzi, rok 1934. Fotografia grupowa uczestników meczu; w górnym rzędzie zawodnicy rumuńskiej drużyny Dragos Vody, w dolnym rzędzie zawodnicy klubu Izrael Kalmamowicz Poznański Łódź, wśród nich: Tomasz Konarzewski (drugi od lewej), Henryk Chmielewski (szósty od lewej).

"Głos Poranny", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1936.

O znaczącej pozycji ówczesnej Łodzi bokserskiej w kraju świadczą między innymi organizowane w mieście turnieje o mistrzostwo Polski (w 1926 i 1936 roku) oraz eliminacje do mistrzostw Polski w latach: 1937, 1938 i 1939, organizacja liczących się spotkań międzypaństwowych i międzynarodowych meczów reprezentacji Łodzi z Berlinem, Tallinem, Brukselą, Stuttgartem i Heilbornem.

Zawody bokserskie w Łodzi, rok 1938.

Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach wagowych. Stoją od lewej: Alfred Jasiński, Zygmunt Koziołek, Antoni Czortek, Zbigniew Kowalski, Henryk Jańczak, Józef Pisarski, Marian Karolak i Stanisław Piłat.

"Głos Poranny", rok 1938.

Okręg łódzki w okresie międzywojennym należał do grona najsilniejszych boksersko okręgów kraju – obok Poznania, Warszawy, Śląska i Lwowa.

Drużynowe mistrzostwa Polski w boksie w Łodzi. Drużyny bokserskie klubów sportowych Skoda Warszawa (stoją) i IKP Łódź (klęczą). Rok 1933.

Drużyny bokserskie klubów sportowych IKP Łódź i Warty Poznań, rok 1935. Klęczą od lewej zawodnicy IKP Łódź: Śmigielski, Leszczyński, Stanisław Woźniakiewicz, Czesław Banasiak, Czesław Taborek, Durkowski i Henryk Chmielewski. Stoją od lewej: sekundant bokserski Chrapkiewicz, kapitan sportowy Łódzkiego Okręgowego Związku Bokserskiego Tomasz Konarzewski i zawodnicy Warty Poznań.

Źródło:

Andrzej Bogusz. Dawna Łódź sportowa 1824-1945.

Fotografie pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego,
Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi

oraz stron:

http://www.bokser.org

Polski Boks http://www.polskiboks.pl