baedeker łódzki: Park 1 Maja w Łodzi

piątek, 26 lipca 2019

Park 1 Maja w Łodzi - Stawy Stefańskiego.

Park znajduje się w południowej części miasta, na terenie Rudy Pabianickiej. Rozciąga się dookoła Stawu Stefańskiego, akwenu przepływowego utworzonego na rzece Ner, pomiędzy ulicami Rudzką, Farną, Patriotyczną i Głębinową.

W przeszłości w miejscu tym znajdował się folwark Ruda z dworkiem, młynem wodnym i stawem. Nazwa obiektu pochodzi od nazwiska przedwojennego właściciela folwarku – Aleksandra Stefańskiego, który po I wojnie światowej uporządkował dziki staw i wybudował przy nim restaurację i przystań wodną dla łódek i kajaków.

"Rozwój", rok 1913.

Nowy gospodarz uporządkował brzegi stawu, który dotąd porośnięty roślinnością wodną był ostoją kaczek, piżmowców, wydr i żółwi błotnych.

Rok 1926

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

Stefański wybudował restaurację i zorganizował wypożyczalnię łódek, nadając temu miejscu charakter rekreacyjny. W tym czasie Ruda Pabianicka była samodzielnym miastem, którego walory wypoczynkowe doceniali mieszkańcy przemysłowej Łodzi.

W okresie międzywojennym staw miał powierzchnię ok. 6 ha.

Lata 30. XX wieku

(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego i FotoPolska/fotopolska.eu)

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1932.

W czasie II wojny światowej stawem o powierzchni 6 ha zainteresowali się okupanci, którzy zamierzali założyć park oraz wybudować kąpielisko.

Stawy Stefańskiego (Freibad in Erzhausen) na pocztówkach z okresu okupacji niemieckiej 1939-1945.
(zbiory WBP)

Po wojnie Ruda Pabianicka znalazła się w granicach wielkiej Łodzi, a majątek upaństwowiono i rozpoczęto budowę ośrodka wypoczynkowego i kąpieliska. W latach 1948-1951 decyzją władz miasta uporządkowano teren, nadając mu charakter parku, usypano górkę saneczkową i wybudowano kąpielisko. Pogłębiono i poszerzono także staw, jego dno pokryto warstwą żwiru, umocniono brzegi, utworzono piaszczystą plażę na wschodnim brzegu stawu i powiększono akwen do 11,4 ha (do dziś największy w granicach miasta).

"Dziennik Łódzki", rok 1958.

Wyremontowano restaurację nazwaną „Barkares”, w której odbywały się słynne w okolicy potańcówki i potyczki na pięści miejscowych z żołnierzami stacjonującymi w jednostce wojskowej przy ulicy Dubois. Na teren Stawów corocznie przybywały tabory cygańskie.

Rok 1955

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

Rok 1960

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

Rok 1964

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

W 1961 roku harcerze zbudowali przystań kajakową, co zwiększyło atrakcyjność tego miejsca. W latach sześćdziesiątych park przeżywał swój największy rozkwit.

1960-1961

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

Rok 1964

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

Rok 1965

(źródło: FotoPolska/fotopolska.eu)

"Dziennik Łódzki", rok 1975.

Aktualnie na terenie parku znajduje się Miejski Ośródek Sportu i Rekreacji „ Stawy Stefańskiego”.

Można tu uprawiać liczne sporty wodne i korzystać z niewielkiego, strzeżonego kąpieliska na zachodnim brzegu.

Malownicze otoczenie stawu nadal przyciąga łodzian i sprzyja spacerom, wycieczkom rowerowym i jeździe konnej.

Na terenie Parku 1 Maja zdecydowanie dominują drzewa i krzewy liściaste. W dużych ilościach występują kasztanowce, różne gatunki klonów (zwyczajne, srebrzyste), olsza czarna oraz topole. Jednym z największych drzew jest topola czarna, której obwód dochodzi do 450 cm. Wędrując po parku można zobaczyć dęby szypułkowe, a wśród nich okaz, którego obwód wynosi 390 cm. Ponadto możemy znaleźć dęby czerwone, brzozy brodawkowate i lipy szerokolistne. Nad wodą rosną pojedyncze wierzby płaczące. Nielicznie występują drzewa iglaste: modrzewie europejskie i sosny (zwyczajna i czarna).

Wśród krzewów dominuje bez czarny, trzmielina zwyczajna oraz śnieguliczka. Mieszkańcami parku są przede wszystkim ptaki, wiewiórki i jeże. Bliskość pól i kompleksu leśnego Popioły sprawia, że na południowo- zachodnich krańcach parku można spotkać przemykające sarny, lisy i zające.

Staw jest domem dla kaczek krzyżówek. W okresie migracji ptaków odpoczywają tu inne gatunki kaczek i łabędzie.

Staw jest poszerzonym korytem rzeki Ner, to największy akwen wodny w Łodzi do uprawiania sportów wodnych, nauki żeglarstwa w tym tzw. wakeboardingu w „Wake & Roll Park”. Odbywają się tu cykliczne regaty na żaglówkach, kajakach etc.

Istnieje możliwość wypożyczenia rowerów wodnych, kajaków.

Stawy są licznie odwiedzane a ich mikroklimat zachęca do pieszych i rowerowych wycieczek.

Źródła:

Parki i ogrody www.parki.org.pl

naweekendzik.pl

1964 2019

Fot. współczesne Monika Czechowicz

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi oraz strony FotoPolska (fotopolska.eu).