czwartek, 8 lutego 2024

PIOTRKOWSKA 95. Wiatrak, targowisko i dom handlowy.


W grudniu 1837 roku Jakub Peters, objął dwa place o nr 139 i 140 przy ulicy Piotrkowskiej (dzisiaj Piotrkowska 93 i 95). W 1837 roku stał już frontowy dom murowany przy Piotrkowskiej 95, w podwórzu właściciel wystawił inne zabudowania, a w tyle posesji, po środku dwóch działek, drewniany wiatrak.
W 1833 roku w domu należącym do Jakuba Petersa zamieszkał chirurg miejski, August Potempa z Charkowa. Po roku 1845 otrzymał on plac na ulicy Piotrkowskiej 98.
W sierpniu 1839 roku Peters sprzedał wiatrak, wraz z połową terenu obu posesji od strony ulicy Wólczańskiej, młynarzowi, Andrzejowi Jezierskiemu i jego żonie, Annie. W grudniu 1839 roku Peters sprzedał frontową połowę nieruchomości przy Piotrkowskiej 93, nie posiadającej domu frontowego, Danielowi Gurke, który po kilku miesiącach, w czerwcu 1840 roku, sprzedał nieruchomość Fryderykowi Hanselmannowi, a ten w 1849 roku sprzedał nieruchomość Ignacemu Kopczyńskiemu.
Przeczytaj w baedekerze:

W 1844 roku Peters sprzedał frontową połowę nieruchomości przy Piotrkowskiej 95 młynarzowi Janowi Andrzejewskiemu. W 1849 roku Andrzejewski sprzedał nieruchomość zięciowi Andrzejowi Jezierskiemu (Jeziorskiemu), który w ten sposób stał się właścicielem 3/4 nieruchomości przy Piotrkowskiej 93/95.

Piotrkowska 95 i 93.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.

"Lodzer Zeitung", 1867.
(dawna numeracja ulicy Piotrkowskiej, nr 762, to dzisiejsza Piotrkowska 95
- przeczytaj w baedekerze:
NUMERACJA ULICY PIOTRKOWSKIEJ (baedekerlodz.blogspot.com)

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1897.

Andrzej Jezierski (Jeziorski), urodził się ok. 1816 roku w Stawiszynie, w obwodzie kaliskim. W 1837 roku, w Zgierzu, poślubił Annę Józefę Andrzejewską, córkę młynarza Jana Andrzejewskiego. Być może ożenek skłonił Andrzeja Jezierskiego do obrania młynarskiej profesji. Rodziny Jezierskich i Andrzejewskich były skoligacone z rodziną Goltz, zajmującą posesję z wiatrakiem po drugiej stronie ulicy, przy Piotrkowskiej 92.

Piotrkowska 92.
Przeczytaj w baedekerze:

W latach 1845-1849 Andrzej Jezierski był również właścicielem nieruchomości przy Piotrkowskiej 75, zaś od 1860 roku przy Piotrkowskiej 20.

Piotrkowska 75
Przeczytaj w baedekerze:

Piotrkowska 20
Przeczytaj w baedekerze:


Wracamy na Piotrkowską przy numerze 95 - od lat 50. XIX wieku mieściła się tutaj apteka założona przez Juliusza Knolla. W latach 1870-1875 przeniósł tu aptekę z Piotrkowskiej 98 aptekarz Marceli Kuźmicki.
Po śmierci Kuźnickiego (zmarł w 1881 roku) aptekę przejął August Stopczyk. 

"Lodzer Tageblatt", 1892.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.
(dawna numeracja ulicy Piotrkowskiej, nr 762, to dzisiejsza Piotrkowska 95
- przeczytaj w baedekerze:
NUMERACJA ULICY PIOTRKOWSKIEJ (baedekerlodz.blogspot.com)

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1899.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1903.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1903.

Na początku XX wieku (ok. 1902 roku), apteka przeszła w ręce Piotra Królikowskiego i Michała Bartoszewskiego.

"Rozwój", rok 1907.

"Rozwój", rok 1908.

Od ok. 1910 roku aptekę prowadził Bartoszewski już samodzielnie.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1910.
Przeczytaj w baedekerze:


Pod koniec lat 90. XIX stulecia narożna nieruchomość przy Piotrkowskiej 95 przeszła w ręce aptekarza, Augusta Stopczyka...

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.
 
"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1911.

... a później (od roku 1912) cukiernika, Michała Ulrichsa.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1914.

Piotrkowska 95 i 97.

Cukiernia Michała Ulrichsa działała po drugiej stronie ulicy Andrzeja, przy Piotrkowskiej 97, a w latach po I wojnie światowej, również w narożnym lokalu przy Piotrkowskiej 45.

"Rozwój", rok 1918.

Kalendarz Kościuszkowski, rok 1918.

"Rozwój", rok 1918.

 Piotrkowska 45.
Przeczytaj w baedekerze:

Widok na witryny sklepowe przy Piotrkowskiej 95.

Na początku XX wieku Józef Weikert otworzył przy Piotrkowskiej 95 sklep własnych wyrobów metalowych.

"Rozwój", rok 1902.

"Rozwój", rok 1902.

"Rozwój", rok 1902.

"Rozwój", rok 1903.

"Rozwój", rok 1903.

Wcześniej, jeszcze w ostatniej dekadzie XIX stulecia sklep Józefa Weikerta mieścił się przy Piotrkowskiej 89. 

"Loodzer Tageblatt", 1890.
Przeczytaj w baedekerze:
PIOTRKOWSKA 89 – KAMIENICA FRYDERYKA KLOSSE (baedekerlodz.blogspot.com)

Piotrkowska 95, widok z dachu "Domu Buta".

W 1911 roku budynek przy Piotrkowskiej 95 nadbudowano.

Rok 1925, fot. R. Wajnikonis.

Taryfa domów z 1920 roku wymienia nadal cukiernika Ulrichsa jako właściciela posesji.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.


W okresie międzywojennym wystawiono narożny budynek piętrowy z dachem mansardowym.
Nadal była tutaj apteka i skład apteczny:

"Republika", rok 1925.

 Piotrkowska 95, widok z dachu "Domu Buta".

W roku 1930 roku Juliusz Meinl otworzył tu filię swojego sklepu oferującego kawę, herbatę i inne produkty delikatesowe. Główny skład mieścił się przy Piotrkowskiej 160.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Ilustrowana Republika", rok 1931.

Piotrkowska 95, widok z okien  "Domu Buta".

W 1933 roku otwarto tu kawiarnię "New-Jork".

"Głos Poranny", rok 1933.

Piotrkowska 95, widok z okien  "Domu Buta".

Pod koniec lat 30. mieściła się tutaj perfumeria "Violet".

"Głos Poranny", rok 1936.

"Głos Poranny", rok 1937.

"Głos Poranny", rok 1937.

"Głos Poranny", rok 1938.

"Dziennik Łódzki", rok 1956.

Piotrkowska 95, rok 1980.
Fot. R. Kasprowicz
(zbiory Archiwum Państwowego w Łodzi)

Zabudowania północnego zbiegu Piotrkowskiej i Andrzeja zostały wyburzone na początku lat 80. XX wieku, a na pustym placu ustawiono wiaty handlowe, tworząc niewielkie targowisko.
W 1994 roku otwarty tu został dom handlowy Saspol według projektu Heleny Kurnatowicz i Iwony Gortel.

Centrum Handlowe Saspol – budynek centrum handlowego wykonany w stylu postmodernistycznym.

Budynek Saspolu wzniesiono w 1994 roku na wydzierżawionej od miasta działce. Obiekt został wybudowany w typowym dla lat 90. XX wieku w Polsce stylu postmodernistycznym. W literaturze bywa porównywany do wrocławskiego domu towarowego Solpol.

Budowa Centrum Handlowego Saspol na Rogu Piotrkowskiej i Struga w 1994 roku. Na drugim planie Dom Buta.
(archiwum Gazety Wyborczej w Łodzi).


Budynek został wykonany w konstrukcji żelbetowej, elewacja pokryta jest szkliwioną płytką ceramiczną, natomiast w parterze pokryta jest płytami granitowymi.
Architektura Saspolu jest próbą nawiązania do sąsiednich kamienic, utrzymuje w stosunku do nich podobną wysokość, podziały okienne i elewacyjne, a także kolorystykę.

Centrum Handlowe „Saspol”. Elewacja południowa.
(źródło fotografii: (urbanity.pl)

Centrum Handlowe „Saspol”. Elewacja wschodnia.
(źródło fotografii: (urbanity.pl)
Zobacz:

Saspol został otwarty we wrześniu 1994 roku. Nowoczesny wygląd, przestronne wnętrza, wspaniała lokalizacja, ruchome schody, sprawiły, że natychmiast znaleźli się najemcy. Na czterech kondygnacjach otworzono 35 sklepów, restauracje, salony fryzjerskie. Usytuowany w samym środku najbardziej reprezentacyjnej ulicy miasta, stał się punktem spotkań dla mieszkańców Łodzi. Przez kilkanaście lat działające tu butiki i sklepy cieszyły się ogromną popularnością. Niestety, dobre czasy minęły. W centrum handlowym zaczęły się rotacje. Jeden butik zamykano, na jego miejsce otwierano kolejny. W końcu Saspol zaczął straszyć pustkami...


Inne firmy i sklepy mieszczące się niegdyś przy Piotrkowskiej 95:

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

"Lodzer Tageblatt", 1900.

"Rozwój", rok 1912.

"Rozwój", rok 1913.
Przeczytaj w baedekerze:
F jak FOTOGRAFIA. PIERWSI FOTOGRAFOWIE W ŁODZI. (baedekerlodz.blogspot.com)

"Rozwój", rok 1913.

"Gazeta Łódzka", rok 1916.

"Rozwój", rok 1914.

Lodzer Informations und Hause Kalender, 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

"Rozwój", rok 1920.


Źródła:
Ulica Piotrkowska 95 w Łodzi. Historia posesji w latach 1824-1939. (piotrkowska-nr.pl)
Piotr Machlański. Szlak ulicy Piotrkowskiej.
Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Spacer pierwszy.
Centrum Handlowe Saspol – Wikipedia, wolna encyklopedia
Saspol – Kolejna witryna oparta na WordPressie

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi, archiwum Gazety Wyborczej w Łodzi oraz stron:

Fot. współczesne Monika Czechowicz

Posted by
Labels:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)