wtorek, 12 sierpnia 2025

Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w Łodzi. Zbór Opatrzności Bożej przy ulicy Organizacji WiN 2a.

 Metodyzm to chrześcijański ruch religijny o bardzo szerokim zasięgu, wywodzący się z Kościoła anglikańskiego, z którego się wyodrębnił po śmierci jego twórcy Johna Wesleya (1703-1791).

John Wesley (1703-1791)
- angielski duchowny anglikański, teolog, kaznodzieja przebudzeniowy, współtwórca, wraz z bratem Charlesem, ruchu metodystycznego, a potem niezależnego Kościoła Metodystycznego. Jego idee miały zasadniczy wpływ na rozwój ewangelikalizmu oraz powstanie ruchu uświęceniowego, a potem także pantekostalizmu. Bohater wiary Kościołów protestanckich, szczególnie metodystycznych i zielonoświątkowych, także luterańskich; uznany za odnowiciela Kościoła; święty Kościoła anglikańskiego.

Ruch metodystyczny narodził się w Oxfordzie w grupie profesorów i studentów, aktywnych członków High Church. Nauka przez nich głoszona nie odbiegała od teologii anglikańskiej, tyle że kładła nacisk na reformę obyczajów, propagowanie miłosierdzia, ewangelizację ubogich, osiąganie zbawienia i trwałego uzdrowienia duszy wyłącznie przez wiarę, a nie przez rytuały.
W XVIII stuleciu metodyzm został przeszczepiony na grunt amerykański. Po pewnych perturbacjach organizacyjnych, do amerykańskiego Kościoła metodystycznego dołączył niemieckojęzyczny nurt metodystyczny. W wyniku tego połączenia powstał Zjednoczony Kościół Metodystyczny, który w pewnych krajach europejskich przyjął nazwę Kościół Ewangelicko-Metodystyczny.
W Polsce metodyści pojawili się w XIX wieku. Po 1918 roku ukonstytuował się Polski Episkopalny Kościół Metodystyczny.

Obecnie stosunek państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego reguluje ustawa z 30 czerwca 1995 roku. Działalność duszpasterska prowadzona jest w 39 parafiach i kilkunastu punktach kaznodziejskich, podzielonych na dwa okręgi: wschodni (z siedzibą w Warszawie) i zachodni (w Poznaniu). Kościół prowadzi kilka instytutów nauki języka angielskiego, seminarium teologiczne w Warszawie, Kościelne Centrum Edukacyjne w Konstancinie, Seminarium Duchowne im. Jana Łaskiego w Klarysewie k. Warszawy, a także parafialne punkty opieki społecznej, kuchnie dla biednych, kluby dziecięce i młodzieżowe. Liczy ok. 4 tysięcy wiernych.

"Kurier Popularny", rok 1948.

Przed 1939 rokiem łódzcy metodyści stanowili nieliczną grupę wyznaniową i prowadzili raczej "domową" formę duszpasterstwa. W 1946, w związku z przejściowym osiedleniem się w Łodzi mieszkańców Warszawy, parafia stała się widoczna w środowisku łódzkim, choć lokalu metodyści nie posiadali. Stąd też podjęto próbę przejęcia od luteran kaplicy przy ulicy Sierakowskiego 3. Fiasko tych działań zmusiło metodystów do kontynuacji rozmów z luteranami - chodziło o zakup kaplicy przy ulicy Dworskiej 2a (obecnie Organizacji WiN). Pertraktacje zakończyły się jedynie podpisaniem umowy najmu, zaś formalnego zakupu obiektu metodyści dokonali dopiero pół wieku później.
W późniejszych latach parafia znacznie się zmniejszyła. Obecnie obok stałej pracy religijno-duszpasterskiej wspólnota prowadzi działalność charytatywną. Liczy około 100 osób.

Zbór Opatrzności Bożej przy ulicy Organizacji WiN 2a.
Początkowo był to zbór luterański, działający jako filia parafii Świętej Trójcy na placu Wolności.

Obiekt planowano wybudować już w 1914 roku, według projektu architekta powiatu łódzkiego - Franciszka Karpińskiego. Wybuch I wojny światowej, a następnie okupacja niemiecka w Łodzi nie pozwoliły na realizację tych zamierzeń.


Obiekt wybudowano dopiero w latach 1923- 1933. Nadano mu prostą modernistyczną formę architektoniczną, także wnętrze było nad wyraz skromne.


W czasie II wojny światowej budynek znalazł się na terenie getta żydowskiego. Nie służył celom kultowym - początkowo był to magazyn węży pożarniczych, później należał do resortu obuwniczego.


W 1946 roku obiektem zainteresowali się metodyści. 


26 lipca 1946 roku ks. Karol Kotula z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w piśmie do konsystorza Kościoła informował, że luteranie łódzcy są gotowi przekazać kaplicę metodystom. 28 sierpnia 1946 roku Wydział Kwaterunkowy Urzędu Miasta Łodzi przydzielił obiekt wspólnocie metodystycznej. Umowa najmu między metodystami a luteranami została podpisana 20 września 1946 roku i trwała do 1996 roku. Obiekt został formalnie zakupiony przez metodystów w 1997 roku.


Współcześnie wspólnota nie prowadzi aktywnej misji ewangelizacyjnej. Natomiast poza codzienną pracą religijno-duszpasterską, angażuje się w organizację świetlicy środowiskowej dla dzieci. Widoczna jest także w lokalnych mediach. Dużą popularnością cieszyły się - emitowane przez Radio Łódź - audycje religijno-biblijne prowadzone przez pastora Adama Kleszczyńskiego.


27 sierpnia 2017 roku decyzją Zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP ks. supt. Andrzeja Malickiego nastąpiło pożegnanie dotychczasowego pastora ks. Ryszarda Zimonia i powitanie ks. Wawrzyńca Markowskiego, który objął obowiązki pastora parafii Opatrzności Bożej Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Łodzi.

Nabożeństwa odbywają się w każdą niedzielę i święta o godzinie 11.00 przy ulicy WiN 2a w Łodzi. 


"Dziennik Popularny", rok 1976.


źródła:
Marek Budziarek. Świątynie Łodzi.

Przeczytaj w baedekerze: 

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.

Fot. współczesne Monika Czechowicz

Posted by Brak komentarzy:
Labels:

piątek, 8 sierpnia 2025

Via Cultura/Pasaż Róży



Na zamówienie Łódzkiego Centrum Wydarzeń w Pasażu róży przy Piotrkowskiej 3 powstał nowy mural o nazwie Via Cultura. 


Autorem projektu jest Maciej Bielewicz/ maciejbielewicz.art, który wykonał również mural Ziemia Obiecana w pasażu przy ul. Piotrkowskiej 120.
Zobacz:


Mural stworzyli artyści z NamalujemyTo.pl


W baedekerze:

Fot. Monika Czechowicz

MAPA GOOGLE
Posted by Brak komentarzy:
Labels: ,

czwartek, 7 sierpnia 2025

REGION/ Fontanna "Prima Balerina" w Poddębicach.


Fontanna "Prima Balerina" - trzy rzeźby z brązu, które tworzą wyjątkową fontannę na Placu Kościuszki w Poddębicach.


Autorką rzeźb jest Małgorzata Chodakowska - polska artystka związana z Poddębicami, obecnie mieszkająca w Dreźnie.


MAPA GOOGLE

Fot. Monika Czechowicz
Posted by Brak komentarzy:
Labels:

środa, 6 sierpnia 2025

Towarzystwo Muzyczne im. Fryderyka Chopina w Łodzi.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1911.

Towarzystwo powstało wiosną 1910 roku w setną rocznicę urodzin Chopina. Założycielami byli: Tadeusz Joteyko (artysta muzyk), Józef Radwański (przełożony zakładu naukowego), Henryk Goebel (urzędnik Banku Handlowego) i Jan Czarnecki (starszy pomocnik rejenta).
Nowe towarzystwo muzyczne miało nie tylko upamiętnić setną rocznicę urodzin Chopina, lecz przede wszystkim wypełnić lukę, która powstała w życiu kulturalnym Łodzi po zakończeniu działalności Łódzkiego Towarzystwa Muzycznego.
Miało ono, podobnie jak Towarzystwo Muzyczne, uprawiać muzykę poważną i urządzać koncerty, wykonywać oratoria, kantaty i utwory symfoniczne. Miało być instytucją wyłącznie polską – wykluczającą łódzkich Niemców i Żydów – dążącą do takiej działalności artystycznej, jaką prowadziło Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Inauguracyjne, walne zebranie Towarzystwa, na którym wybrano pierwszy zarząd, odbyło się 9 września 1910 roku, przy ulicy Nowo-Spacerowej 49.

"Rozwój", rok 1910.

"Rozwój", rok 1910.

Już na początku swego istnienia towarzystwo to zaplanowało: otwarcie szkoły muzycznej, zorganizowanie różnych sekcji (jak na przykład sekcji miłośników muzyki kościelnej), drukowanie rozmaitych prac muzycznych, potrzebnych do umuzykalnienia ogółu, urządzanie konkursów kompozytorskich, wykonawczych itp. Dysponowało ono wówczas 70-osobowym chórem i zorganizowało amatorską orkiestrę symfoniczną, do której już od września 1910 roku należało około 40 osób, reprezentującą najlepsze siły amatorskie ówczesnej Łodzi. Pierwsza próba orkiestry odbyła się odbyła się 27 września 1910 roku w lokalu Towarzystwa przy ulicy Widzewskiej 73 (dzisiaj ul. Kilińskiego).

"Rozwój", rok 1910.

W początkach swego istnienia Towarzystwo Chopina zmieniało często swoją siedzibę. Początkowo kancelaria mieściła się w szkole Józefa Radwańskiego przy ul. Cegielnianej 11. Od września 1910 roku próby chóru i orkiestry odbywały się w wynajętym lokalu przy ulicy Widzewskiej 73 (prawa oficyna), a od września 1911 roku wynajęto lokal w nowo zbudowanym domu szkoły handlowej przy ulicy Zielonej 15. 

Budynek dawnej szkoły handlowej przy ulicy Zielonej 15.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1910.

W 1910 roku istniały w Łodzi cztery polskie towarzystwa instrumentalno-śpiewacze: „Lutnia”, „Lira”, „Harmonia” i Towarzystwo Chopina.
Istniejące do niedawna Towarzystwo Śpiewacze „Arfa” zostało – z końcem sezonu 1909/1910 zlikwidowane, a część jego członków przeszła z Tadeuszem Joteyką do Towarzystwa Chopina, do którego w niedługim czasie doszli też członkowie zlikwidowanej „Harmonii”.

Łódzki Chór Rzemieślniczy "Lira", rok 1906.
Przeczytaj w baedekerze:

Inicjatorem i pierwszym dyrektorem artystycznym Towarzystwa Chopina był Tadeusz Joteyko, znany w Łodzi jako dyrygent Łódzkiego Towarzystwa Muzycznego oraz towarzystw śpiewaczych „Lira” i „Arfa”. Znano go też jako nauczyciela muzyki w różnych szkołach.

Tadeusz Joteyko (1872-1932)
- polski kompozytor, dyrygent chórów, pedagog.
Portret Tadeusza Joteyki autorstwa Józefa Grodzickiego, 1898.
(źródło: pl.wikipedia.org)

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1913.

Liczba członków towarzystwa wciąż rosła, bo 8 września 1910 roku wynosiła 96, a 19 czerwca 1911 roku – około 200.

"Rozwój", rok 1911.

W ciągu pierwszego sezonu koncertowego 1910/1911 Towarzystwo urządziło 9 wieczorków muzycznych, na których wystąpiły zespoły wokalne, instrumentalne oraz chór.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1911.

Po rocznej działalności na stanowisku dyrektora, Joteyko – zniechęcony i rozczarowany – złożył rezygnację. Przyczyny tego kroku wyjaśnia częściowo artykuł, który muzyk ten opublikował w „Rozwoju” we wrześniu 1911 roku. Skarżył się na małe poparcie nowej instytucji ze strony polskiego społeczeństwa i brak „właściwych dążeń” w samym Towarzystwie. Twierdził, że „Towarzystwo oparte na dwóch muzykalnych czynnikach – orkiestrze symfonicznej i szkole muzycznej – miałoby prawdziwą rację bytu i doszłoby do celów prawdziwych, do podniesienia kultury muzycznej w Łodzi. ("Rozwój", 14 września 1911).

"Rozwój", rok 1911.

Od września 1911 roku stanowisko dyrektora artystycznego Towarzystwa objął artysta muzyk Alfons Brandt, skrzypek-wirtuoz z Piotrkowa.

Alfons Brandt (1868-1925)
- największy piotrkowski skrzypek, koncertujący solista-wirtuoz, absolwent Instytutu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego w Moskwie.
W 1895 roku osiadł na stałe w Piotrkowie Trybunalskim. Przez wiele lat jako pierwszy skrzypek kierował piotrkowskim kwartetem smyczkowym. Od 1909 roku dyrektor muzyczny Towarzystwa Śpiewaczego "Lira".

"Rozwój", rok 1911.

Zaczęto intensywnie werbować instrumentalistów w celu skompletowania orkiestry symfonicznej. Chórem Towarzystwa kierował wice-dyrektor Zygmunt Szczepański.

"Rozwój", rok 1910.

Próby odbywały się: dla orkiestry – we wtorki i piątki, dla chóru męskiego – w poniedziałki i czwartki, dla chóru żeńskiego i mieszanego – w poniedziałki i co drugi worek, dla małych zespołów wokalnych – w środy.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1911.

Po długich staraniach, orkiestra symfoniczna dała 19 listopada 1911 roku w Domu Koncertowym I koncert symfoniczny, nazwany „pedagogiczno-historycznym”. Na program złożyły się utwory: Ludwik van Beethowen – V Symfonia c-moll, H.W. Ernst – Fantazja Otello na skrzypce solo z orkiestrą (wykonanie Alfons Brandt), G. A. Rossini – jeden numer (bliżej nieoznaczony) z oratorium Stabat Mater na solo sopranowe, chór i orkiestrę, występ chóru męskiego a capella pod dyrekcją Zygmunta Szczepańskiego. Program był ambitny, jednak – według sprawozdawcy Alojzego Dworzaczka – za trudny, a V Symfonia okazała się ponad siły tej młodej orkiestry.

"Rozwój", rok 1911.

Program II koncertu (28 stycznia 1912 roku) zawierał łatwiejsze utwory: Fryderyk Chopin - Polonez A-dur w układzie A. Głazunowa, F. Flotow – Uwertura do opery Stradella, Stanisław Moniuszko – Uwertura do opery Halka i E. Waldteufel – Walc.

"Rozwój", rok 1911.

Rozwój polskich towarzystw muzycznych w Łodzi był w tych latach niezadowalający. Spowodowała to zbyt wielka ich mnogość, a co najważniejsze, żadne z nich nie było w stanie oprzeć swojego budżetu na racjonalnej podstawie. Toteż na skutek ciągłych niedoborów w kasie, uciekano się do imprez i sposobów nie mających nic wspólnego z celem i charakterem tych instytucji. Chcąc, chociażby częściowo zaradzić złu, dwa towarzystwa - „Lutnia” i Towarzystwo Chopina – odbyły 11 maja 1912 roku wspólne zebranie, w celu połączenia się, jednak dyskusje na ten temat do niczego nie doprowadziły i towarzystwa te nadal pracowały oddzielnie.

"Rozwój", rok 1913.

Od stycznia 1913 roku Towarzystwo Chopina zmieniło swoją siedzibę, przenosząc się do wynajętego od „Lutni” lokalu przy ulicy Piotrkowskiej 108. Otwarto również szkołę muzyczną.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.

Piotrkowska 108.

"Rozwój", rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.

"Rozwój", rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.


Oprócz tego postarano się także o dodatkowe pomieszczenia dla szkoły muzycznej przy ulicy Mikołajewskiej 83 (dzisiaj ul. Sienkiewicza).

"Rozwój", rok 1913.

W październiku 1913 roku Towarzystwo to liczyło już 230 członków i oprócz wymienionych wyżej sekcji zorganizowano w ostatnim roku także koło dramatyczne. 

"Rozwój", rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.

W tym czasie urządzono trzy wieczory muzyczne, dwa wieczory rauty-koncerty, jeden koncert popołudniowy, jeden koncert benefisowy dla dyrektora Alfonsa Brandta, jeden wieczór muzyczny w sali Stowarzyszenia Handlowców Chrześcijan. 

"Rozwój", rok 1913.

30 listopada 1913 roku odbył się koncert symfoniczny. Orkiestra pod dyrekcją Alfonsa Brandta wykonała Poloneza A-dur Fryderyka Chopina, Symfonię H-moll F. Schuberta, Suitę Finlandia J. Sibeliusa i Marsz Rakoczego H. Berlioza. W koncercie tym wziął udział także pianista A. Michałowski wykonując utwory Chopina: Koncert e-moll, Preludium cis-moll, Balladę as-dur, Nokturn fis-moll i Scherzo cis-moll. 

"Rozwój", rok 1913.

Na początku 1914 roku Towarzystwo zmieniło lokal, przenosząc się na ulicę Wólczańską 23, gdzie mieściła się także szkoła muzyczna towarzystwa, w której również odbywały się koncerty.

"Rozwój", rok 1914.

W pierwszym roku I wojny światowej towarzystwo znajdujące się w pełni rozkwitu musiało przerwać swoją działalność. Dopiero po roku wznowiły zajęcia: sekcja chóralna, której dyrygentem był Karol Fotygo (senior) i szkoła muzyczna, której dyrektorem został pianista Edward Smidowicz.
Natomiast orkiestra symfoniczna uległa całkowitemu rozpadowi, gdyż część instrumentalistów wyjechała poza Łódź, a część wstąpiła do Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej.

Orkiestra Towarzystwa Muzycznego im. Chopina w Łodzi. Muzycy orkiestry, po jej rozwiązaniu, zasilili szeregi orkiestry powstałej w 1915 roku pod nazwą "Łódzka Orkiestra Symfoniczna".
"Nasz dodatek ilustrowany", rok 1926.

Również sekcja dramatyczna towarzystwa zawiesiła swoją działalność.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1916.

Chór Towarzystwa Chopina wystąpił w czasie wojny z koncertem dopiero 26 marca 1916 roku, pod dyrekcją Karola Fotygi. W koncercie wzięli udział: pianista Edward Smidowicz, skrzypek Alfons Brandt i zespół Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Alfonsa Brandta, B. Szulca i R. Brӓutigama.

Budynek dawnej szkoły handlowej przy ulicy Zielonej 15.

Po trzyletniej przerwie odbyło się w maju 1917 roku przy ulicy Zielonej 15 ogólne zebranie Towarzystwa Chopina, na które przybyło 78 członków.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.

Prezesem został dr Hipolit Ciszewski, a wice prezesem Józef Radwański, dotychczasowy prezes. Na wniosek Radwańskiego uchwalono utworzenie orkiestry symfonicznej, a na posiedzeniu zarządu Towarzystwa 28 października 1917 roku podjęto decyzję – w porozumieniu z zarządem Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej – o utworzeniu chórów oratoryjnych pod nazwą „Polskie Chóry Oratoryjne” przy Towarzystwie Muzycznym im. F. Chopina.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.

Już 20 września 1917 roku postanowiono wznowić klasę dramatyczną pod kierownictwem dyrektora Teatru Polskiego w Łodzi Stanisława Stanisławskiego i Franciszka Frączkowskiego.

"Gazeta Łódzka", rok 1918.

W styczniu 1918 roku została otwarta klasa chórów dziecięcych, której kierownikiem został Marian Lipczyński. Do chóru tego przyjmowano dzieci do 13 lat. Na początku marca tegoż roku Towarzystwo Chopina i Łódzka Orkiestra Symfoniczna powołały do życia sekcję operową, która miała na celu zorganizowanie w Łodzi stałej opery. Kierownikami jej byli Bronisław Szulc i Marian Lipczyński. Egzaminy dla nowo wstępujących i zapisy do chórów opery odbywały się w szkole Towarzystwa przy Alei Kościuszki 32.

"Gazeta Łódzka", rok 1918.

Po I wojnie światowej siedziba towarzystwa mieściła się przy Piotrkowskiej 92.

Piotrkowska 92

W pierwszych latach XX wieku istniało w Łodzi kilka towarzystw muzycznych. Chociaż w szerszym znaczeniu tego terminu do towarzystw muzycznych można zaliczyć także amatorskie chóry i orkiestry, to jednak w znaczeniu ścisłym zalicza się do nich takie, które miały chóry, orkiestry i szkoły muzyczne oraz stale dążyły do możliwie szybkiego utworzenia orkiestry symfonicznej, urządzały regularnie wieczorki muzyczne i większe koncerty. Do takich należały przede wszystkim łódzkie Towarzystwo Muzyczne – a po zawieszeniu jego działalności – Towarzystwo Muzyczno-Dramatyczne „Hazomir” i Towarzystwo Muzyczne im. Fryderyka Chopina.

Informator m. Łodzi, rok 1919.
Źródło:
Alfons Pellowski. Kultura muzyczna Łodzi do roku 1918.
Fot, archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi oraz strony  pl.wikipedia.org
Fot. współczesne Monika Czechowicz

Przeczytaj w baedekerze:
Posted by Brak komentarzy:
Labels: ,
Subskrybuj: Posty (Atom)