baedeker łódzki: Dawna kamienica Ludwika Meyera... i jej powojenna ponura historia.

niedziela, 9 października 2022

Dawna kamienica Ludwika Meyera... i jej powojenna ponura historia.

Okazała, monumentalna kamienica stojąca przy zbiegu ulic Moniuszki 10 (dawniej Pasaż Meyera) i Sienkiewicza 21 (dawniej ulica Mikołajewska, wcześniej Dzika) była pierwotnie własnością przemysłowca Ludwika Meyera.

"Führer durch Lodz", 1898.

Kamienica Ludwika Meyera, rok 1890

(źródło fotografii: FotoPolska.eu)

Kamienica została wzniesiona prawdopodobnie według planów architekta Hilarego Majewskiego (lub Juliusza Junga, a sygnowana przez Majewskiego) z przeznaczeniem na siedzibę Poczty Głównej oraz na mieszkania dla jej pracowników.

Przeczytaj w baedekerze:

Ulica Włókiennicza w Łodzi, dom pod numerem 11 i... Post Scriptum z 2021 roku. (baedekerlodz.blogspot.com)

Placówkę pocztowo-telegraficzną z przyczyn niefunkcjonalności budynku przeniesiono w roku 1903 do nowego obiektu wybudowanego przy zbiegu ulic Tuwima i Kilińskiego.

Przeczytaj w baedekerze:

POCZTA I TELEFONY ŁÓDZKIE (baedekerlodz.blogspot.com)

W roku 1908 kamienica przy dawnym Pasażu Meyera została kupiona przez przemysłowca Salomona Danzigera.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1910.

Dwa lata później właściciel przebudował budynek zmieniając również jego styl architektoniczny. Po tych „zabiegach” miał pełnić funkcję kamienicy czynszowej. W kolejnych latach nadbudowano kolejną kondygnację.

Kamienica przy ulicy Sienkiewicza 21, której obecny wystrój architektoniczny pochodzi z ok. 1910 roku zaskakuje potraktowaniem narożnika, wyróżniając się wyraźnie wśród innych wielkomiejskich kamienic łódzkich. Przybiera on formę czworobocznej wieży, wysuwającej się poza lico elewacji i ponad linię gzymsu wieńczącego. Zakończona jest ustawionymi w narożnikach swoistego rodzaju "pinaklami". Geometryczne motywy dekoracyjne przywołują bez wątpienia ducha wiedeńskiej secesji.

Przed 1914 roku w budynku miały swoje siedziby: Handlowo-Przemysłowe Towarzystwo Wzajemnego Kredytu oraz Towarzystwo Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych.

Informator Handlowo-Przemysłowy m. Łodzi, rok 1914.

W okresie międzywojennym w oficynie kamienicy funkcjonowała firma Stanisława Förstera. We frontowym zaś budynku Spółdzielczy Bank Udziałowy w Łodzi oraz agencja ubezpieczeniowa M. Marbera.

Informator m. Łodzi, rok 1939.

W latach 1946-1956 w budynku znajdował się Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi. Większość ówczesnych rozpraw odbywających się w gmachu kończyło się wyrokami śmierci lub wieloletnim więzieniem. O tej minionej historii informuje pamiątkowa tablica, znajdująca się na budynku od strony ul. Moniuszki.

Od 1990 roku budynek jest własnością Uniwersytetu Łódzkiego. Do niedawna mieściła się w nim filologia germańska. Kilka lat temu Katedra Języka Niemieckiego została przeniesiona do nowo wybudowanego budynku Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego przy ul. Pomorskiej 171/173.

Budynek przy ul. Sienkiewicza 21 (róg ul. Moniuszki) jest własnością Uniwersytetu Łódzkiego, i przez jakiś czas był na sprzedaż:

Sienkiewicza_21.pdf (lodz.pl)

Uniwersytet Łódzki włączył się jednak do rewitalizacji centrum Łodzi i będzie remontował kamienicę.

Uczelnia ogłosiła otwarty konkurs na koncepcję architektoniczną odnowy zabytkowej kamienicy, budynku potocznie zwanego „Motylem” ze względu na dawny mural reklamowy zdobiący jego ścianę.

Od strony ul. Moniuszki widać kultową reklamę - Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego „PEWEX" z 1987 roku, która jest już mocno nadszarpnięta przez czas. Mural stworzyli Jerzy Bystry, Paweł Porzycki i Zenon Adamkiewicz (współpraca). Najsłynniejszy łódzki mural, przedstawiający motyla, będący znakiem rozpoznawczym sklepów Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego Pewex.

"Dziennik Popularny", rok 1976.

Przeczytaj w baedekerze:

baedeker łódzki: PEWEX (baedekerlodz.blogspot.com)

Planowana renowacja kamienicy nie będzie jedynie generalnym remontem.

W zamyśle władz UŁ budynek przy ul. Sienkiewicza 21 ma stać się przestrzenią do pokazywania szeroko rozumianej nauki głównie za pomocą sztuki.

– Będzie to miejsce spotkań, wystaw, warsztatów i wszelkiego typu imprez, które pozwolą rozwijać się osobom zainteresowanym szeroko rozumianą wiedzą. Liczymy na to, że dzięki tym spotkaniom będą się rodzić nowe pomysły. Będziemy dawać również możliwość prezentowania swoich dokonań młodym ludziom. Wszystko to robimy z myślą nie tylko o uniwersytecie. To ma być miejsce dla wszystkich łodzian, ale także dla osób spoza Łodzi – zapowiedziała rektor UŁ, prof. Elżbieta Żądzińska.

Ośrodek ten ma proponować nowe formy i sposoby przekazywania wiedzy akademickiej, dlatego położy nacisk na praktyczny wymiar badań naukowych i skoncentruje się na sztuce jako głównym medium narracji. Ma w niekonwencjonalny sposób prezentować szerokiemu gronu artystyczne działania multi- oraz transdyscyplinarne.

Wewnętrzny dziedziniec wychodzący na ulicę obok.

Dawny blask odzyskają m.in. klatki schodowe z bogatą metaloplastyką i wyłożone drewnem sale na piętrze.

To tu kręcona była scena na poddaszu paryskiej kamienicy w filmie „Zimna Wojna”.

Obecnie budynek jest w złym stanie.

W kompleksowym remoncie wnętrz i elewacji ma pomóc Urząd Miasta Łodzi.

– Bardzo zależy nam, żeby nauka nie wyprowadzała się na obrzeża miasta. Niech skupia się w śródmieściu, które jest naturalnym miejscem spotkań. Pragniemy oddać inspirującą przestrzeń zarówno naukowcom, jak i łodzianom - mówiła prezydent Łodzi Hanna Zdanowska.