Przy
ulicy
Ks. Ignacego Skorupki 13 znajduje się budynek, w którym w latach
1918-1934 funkcjonowało Prywatne Gimnazjum Męskie.
ks. Ignacy Jan Skorupka (1893-1920)
- ksiądz katolicki, kapelan Wojska Polskiego.
Jego śmierć stała się jednym z symboli Bitwy Warszawskiej.
Od
1920 roku patronem gimnazjum został ks. Ignacy Skorupka, który w latach 1918-1919
pełnił funkcję prefekta i prezesa Rady Nadzorczej szkoły, bohater wojny
polsko-bolszewickiej (1920 roku).
Czytaj
w baedekerze tutaj: Łódź sto lat temu - rok 1920 i... wojna polsko-sowiecka.
ks. Ignacy Jan Skorupka... jako gimnazjalista
Protokół egzaminacyjny Aleksandra Bardiniego, rok 1932.
Uczniami
tej szkoły byli m.in.
Aleksander Bardini, Ludwik Jerzy Kern, Jakub Goldberg, Leszek
Kołakowski, Bronisław Leszczyński.
Na elewacji frontowej budynku
znajduje się pamiątkowa
tablica uroczyście
odsłonięta 1 września 2014 roku.
W 1919 roku przez Łódzkie Towarzystwo "Oświata" zostało wykupione Prywatne Gimnazjum Mieczysława Witanowskiego i jego siedzibą stał się właśnie budynek przy ulicy ks. Ignacego Skorupki 13 (Worcella 13, dawna Placowa).
"Rozwój", rok 1905.
Założone w 1907 roku Prywatne Gimnazjum
Filologiczne Męskie Mieczysława Witanowskiego - powstało
wraz z kilkoma innymi szkołami średnimi po 1905 roku i było
ustępstwem wymuszonym przez Polaków na caracie w czasie
rewolucji.
"Rozwój", rok 1910.
"Gazeta Łódzka", rok 1915.
Jeszcze
w czasach Gimnazjum Męskiego Mieczysława Witanowskiego, prefektem w szkole
był ks. Ignacy Skorupka, działacz oświatowy i harcerski, pierwszy
prezes Towarzystwa "Oświata".
"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1939.
Ks. Ignacy Skorupka wśród skautów, Klińce koło Homla, 1917/1918.
Fot. z książki: Stanisław Helsztyński. Bohater Warszawy ks. Ignacy Skorupka. Poznań 1937.
Ksiądz Skorupka ze swoją grupą skautową w Klińcach (1917/1918).
"Rozwój", rok 1920.
"Rozwój", rok 1920.
"Kurier Łódzki", rok 1920.
Po
wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku, w której zginął ks. Skorupka szkoła - na mocy oświadczenia ministra WRiOP
przyjęła jego imię i nosiła nazwę Prywatne Gimnazjum Męskie
Towarzystwa "Oświata" im. ks. Ignacego Skorupki.
"Rozwój", rok 1921.
"Ilustrowana Republika", rok 1926.
W 1932
roku szkoła została przeniesiona do budynku przy ulicy Stefana
Żeromskiego 10.
Dawny budynek szkoły przy ulicy Żeromskiego 10, dzisiaj obiekt prywatny.
"Głos Poranny", rok 1935.
"Głos Poranny", rok 1937.
Szkoła
posiadała
dobrze wyposażone pracownie i niezwykle pokaźną, jak na ówczesne
czasy bibliotekę. Obowiązującym strojem była
czapka ("czako francuskie") i mundurek z kołnierzykiem
stójkowym.
Dawny budynek szkoły przy ulicy Żeromskiego 10
"Głos Poranny", rok 1937.
"Kurier Łódzki", rok 1938.
"Rozwój", rok 1925.
"Kurier Łódzki", rok 1939.
Dawny budynek szkoły przy ulicy Żeromskiego 10
W
czasie II wojny światowej budynek zajęli
okupanci. W tym czasie sztandar szkoły przechowywał woźny Józef
Kempfe - zesłaniec polityczny z roku 1905. Wszystkie materiały
dydaktyczne, pomoce naukowe, a także zbiory biblioteczne z
narażeniem życia przechowywali uczniowie (wielu z nich zginęło,
czynnie działając w ruchu oporu, a także w obozach
koncentracyjnych i więzieniach na terenie całej Polski). Zachowały
się dwa historyczne Sztandary (przechowywane obecnie w Muzeum
Oświaty Łódzkiej).
Pierwszy
-
ufundowany zapewne na uroczystość nadania szkole imienia ks. I.
Skorupki, drugi -
prawdopodobnie dla upamiętnienia dwudziestolecia wznowienia
działalności szkoły po wojnie, gdyż widnieją na nim daty 1945 –
1965.
Po
wojnie szkoła wznowiła działalność 12 lutego 1945 roku
i nadal patronował jej ks. Skorupka, lecz jej siedziba
została chwilowo przeniesiona do Prywatnego Gimnazjum i Liceum
Żeńskiego p. Pętkowskiej przy ul. Wólczańskiej 55.
"Rozwój", rok 1910.
"Praca", rok 1920.
"Rozwój", rok 1928.
Powodem
takiej decyzji był fakt, iż przedwojenna siedziba szkoły
(Żeromskiego 10) nie została jeszcze rozminowana. W pierwszym
dniu po wznowieniu działalności szkoła liczyła czterech nauczycieli
(włącznie z dyrektorem) i 79 uczniów.
Na
początku marca 1945 roku szkoła została upaństwowiona, co
stworzyło możliwość kształcenia się kolejnym 59 uczniom i 9
marca 1945 roku liczyła już 138 uczęszczających. Wraz
z nadejściem nowego roku szkolnego 1945/46 szkoła zmieniła nazwę na XV Państwowe Gimnazjum i Liceum w Łodzi, stając
się koedukacyjną.
Kolejny rok działalności placówki przyniósł
nowe zmiany; "Piętnastkę" połączono z Państwowym
Gimnazjum Męskim nr XVI (kiedyś prywatną szkołą Aleksandra Zimowskiego).
"Rozwój", rok 1910.
Piotrkowska 271, budynek dawnej Prywatnej Męskiej Szkoły Aleksandra Zimowskiego, później Państwowe Gimnazjum Męskie nr XVI
"Rozwój", rok 1912.
"Echo", rok 1929.
"Kurier Łódzki", rok 1939.
We wrześniu 1948 roku w wyniku reformy instytucję połączono ze Szkołą Podstawową nr 25 w jedenastoletnią Szkołę Ogólnokształcącą nr XV w Łodzi, a jej gmach przeniesiono na ul. Drewnowską 86/88 (stan szkoły 22 oddziały, 869 uczniów).
"Głos Chłopski", rok 1948.
Gmach szkolny przy ulicy Drewnowskiej 86/88.
Rok 1928.
W budynku szkoły oprócz "Piętnastki"
mieściła się również SP nr 8, będąca fuzją SP nr 45 i SP
nr 97 (razem 1709 uczniów w budynku !).
Rok 1929. Piękny taras gmachu szkolnego przy ulicy Drewnowskiej.
Więcej
o szkole w baedekerze tutaj: Budynek szkoły przy ulicy Drewnowskiej 88. (baedekerlodz.blogspot.com)
"Express Ilustrowany", rok 1949.
W
dwa lata po reformie, w 1950 roku szkoła powróciła
do dawnych ram organizacyjnych i jako XV Liceum Ogólnokształcące
w Łodzi istnieje do dziś. W czerwcu 1958 roku dzięki
staraniom p. dyr. mgr Haliny Korowajczyk szkoła otrzymała imię
Jana Kasprowicza, patronującego szkole do dziś.
"Dziennik Łódzki", rok 1958.
Na
dwudziestolecie powojennej działalności 16 stycznia 1965 roku
szkoła otrzymała od Komitetu Rodzicielskiego Sztandar z wyhaftowanym
fragmentem poezji Kasprowicza brzmiącym : Jest
Polska i będzie do końca jeśli Jej starczy twej siły.
"Dziennik Łódzki", rok 1969.
W sierpniu 1969 roku w wyniku dynamicznego rozwoju Bałut i i powstania osiedla "Teofilów" potrzeba zorganizowania dlań szkoły średniej sprawiła, iż siedzibę "Piętnastki" przeniesiono na ulicę Traktorową 77, gdzie mieści się do dziś.
Budnek XV LO im. Jana Kasprowicza przy ulicy Traktorowej 77.
Natomiast
w
budynku dawnego Gimnazjum Męskiego przy ulicy Skorupki mieści się
dzisiaj
Wydział
Duszpasterstwa Młodzieży Archidiecezji Łódzkiej, Klub Inteligencji Katolickiej oraz Muzeum
Archidiecezji Łódzkiej.
Źródła:
Bartłomiej Kluska. Bohaterowie Niepodległej. Ksiądz Ignacy Jan Skorupka /. Instytut Pamięci Narodowej.
Pomnik ks. Ignacego Skorupki, od 1930 roku upamiętnia Victorię Warszawską.
KSIĘDZU IGNACEMU SKORUPCE
POLEGŁEMU NA POLU CHWAŁY POD RADZYMINEM 14 SIERPNIA 1920 ROKU
ŁODZIANIE
ŁÓDŹ 15 SIERPNIA 1930 ROKU
Odsłonięcie pomnika księdza Ignacego Skorupki
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)
"Panorama", dodatek tygodniowy do "Ilustrowanej Republiki", rok 1939.
Przeczytaj
jeszcze w baedekerze:
Fot.
archiwalne pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz strony https://przystanekhistoria.pl/
Fot.
współczesne Sławek Maciaszczyk i Monika Czechowicz
Tylko w części dotyczącej budynku na ul. Skorupki 13
OdpowiedzUsuńPo wyzwoleniu Łodzi wróciliśmy a ucieczki do Generalnej Guberni i zamieszkaliśmy na parterze w oficynie po lewej stronie.
Naszymi sąsiadami od frontu drzwi w drzwi byli Hoffmanowie którzy prowadzili sklep z nutami na Piotrkowskiej chyba między 22 lipca a Zieloną i mieli córkę Helutkę która uczyła się śpiewu po całych dniach.
Mieliśmy klasyczne mieszkanie łódzkie w ciągu WC kuchnia łazienka i dwa pokoje w amfiladzie.
Byłem maluszkiem ale nad podziw dużo pamiętałem. W 1947 roku ojciec wykupił od migrantów z Karolewa eleganckie mieszkanie z wygodami z CO jedynie bez windy i przeprowadziliśmy się
Nie mam zdjęć budynku jedynie kilka w wnętrz, choinkę, kota, spacer koło katedry...
Nie mówiło się w domu co tam było ale przy wódeczce ze znajomymi padały nazwiska znamienitych intelektualistów wyznania mojżeszowego którzy tam kończyli szkoły... bardzo żałuję że przez lata nie wypytywałem rodziców o szczegóły.